اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی دو بیماری مربوط به سلامت روان است که به دلیل شباهت در نشانه ها، گاهی با هم اشتباه گرفته می شوند. با این حال برای درمان موثر هر یک، تشخیص درست و دقیق آن ها اهمیت بالایی دارد.
به گزارش تکناک، وقتی نوبت به درمان موفقیت آمیز یک اختلال سلامت روان می رسد، مهم ترین موضوع تشخیص صحیح مسئله است. متأسفانه، علائم برخی از بیماری های مختلف ممکن است با هم تداخل داشته باشند و همین مسئله تشخیص درست را دشوار می کند. اختلال دوقطبی (نوعی اختلال روانی که با دوره‌های افسردگی، شیدایی و خُلق غیرطبیعی مشخص می‌شود) و اختلال شخصیت مرزی (BPD) هم ممکن است در ابتدا کمی شبیه به هم به نظر برسند اما این دو بیماری بسیار با یکدیگر متفاوت هستند.
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی یک بیماری روانی است که باعث تغییر مداوم خلق و خو می شود که به آن شیدایی و افسردگی هم می گویند. این حالت ها شدیدتر از تغییرات خلقی هستند که معمولا اکثر مردم تجربه می کنند به حدی که می تواند بر زندگی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تأثیر بگذارند.
دوره های شیدایی یا افسردگی از نظر طول زمان متفاوت هستند اما اغلب این اختلال روزها یا هفته ها طول می کشد. سایر علائم اختلال دوقطبی عبارتند از:
- تغییر در الگوهای خواب و میزان فعالیت
- رفتارهای نامشخص
- بروز احساسات شدید غیرمعمول
حالت جنون:
برای تشخیص اختلال دوقطبی (bipolar disorder : human mental illness characterized by mood changes)، فرد باید حداقل یک دوره شیدایی یا هیپومانیک داشته باشد. هیپومانیا شکل خفیف تر شیدایی است و شامل دوره های روان پریشی نمی شود. با این حال، هر دو نوع شیدایی، با انرژی بالاتر و رفتار های تکانشی مرتبط هستند. خودکشی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی “یک خطر همیشه حاضر” است زیرا فرد در دوره ی شیدایی، هر لحظه ممکن است دست به خودکشی بزند.
حالت افسردگی:
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می توانند از حالت شیدایی به حالت افسرده تبدیل شوند. در طول افسردگی، برخی افراد در خوابیدن مشکل دارند در حالی که برخی دیگر بیش از حد معمول می خوابند. آنها ممکن است دراحساسات خود غرق شوند و دست از منفی بافی برندارند.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی نیز یک بیماری روانی است که بر خلق و خوی تأثیر می گذارد. BPD یا اختلال شخصیت مرزی (borderline personality disorder : personality disorder characterized by variability of moods and unstable relationships)، می تواند باعث شود افراد در تنظیم احساسات خود دچار مشکل شوند. آنها حس ها را قوی تر از هر زمان دیگری احساس می کنند و این احساسات می توانند ناگهان تغییر کنند. این مسئله می تواند باعث موارد زیر شود:
- احساس رها شدن
- تلاش برای جلوگیری از رها شدن
- روابط شخصی ناپایدار
- تصویر ذهنی منفی درباره خود
- رفتارهای خودآزاری
- احساس مزمن کسالت یا پوچی
- احساس نکردن روح خود
داشتن روابط ناپایدار یک عامل تعیین کننده برای BPD است. افراد مبتلا به BPD اغلب در یک «شکاف» قرار دارند به این معنی که ناگهان بین ایده آل سازی از شریک زندگی خود و بی دلیل بودن وجود او، دچار تردید می شوند.
علائم اختلال دوقطبی و شخصیت مرزی
به طور کلی، اختلال دوقطبی و BPD دو بیماری هستند اما شباهت ها و همچنین تفاوت های روشنی بین این دو بیماری وجود دارد.
مدت زمان تغییرات در خلق و خو
اگرچه هر دو این بیماری ها شامل نوسانات خلقی هستند، اما طول تغییرات خلق و خو می تواند در هر کدام از این بیماری ها، متفاوت باشد. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است دوره‌هایی از شیدایی یا افسردگی را تجربه کنند که می تواند چند روز تا چند هفته طول بکشد. تغییرات خلقی آنها معمولا در پاسخ به تعاملات درون روابطشان است. آن ها همچنین می توانند دوره های زمانی بدون علائمی داشته باشند که این دوره می تواند از روزها تا سال ها به طول بینجامد.
این مسئله در افرادی که BPD دارند متفاوت است زیرا تقریباً تمام افراد مبتلا به BPD هر روز علائم را تجربه می کنند. این تغییرات خلقی کوتاه تر، پایدارتر هستند و معمولاً در نتیجه استرس (یا سایر عوامل محیطی) رخ می دهند.
احساسات
احساساتی که در طول نوسانات خلقی احساس می شود نیز می تواند متفاوت باشد. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی از حالت های شیدایی یا افسردگی (یا هر دو به طور همزمان) در نوسان هستند، در حالی که افراد مبتلا به BPD به طور کلی دوره های شیدایی ندارند اما می توانند احساس افسردگی شدیدی را تجربه کنند.
هم افراد مبتلا به BPD و هم افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می توانند احساسات شدید، تفکر خودکشی و رفتارهای تکانشی داشته باشند.
گزینه های درمانی اختلال دوقطبی و BPD
گزینه های درمانی برای اختلال دوقطبی و BPD مشابه هستند. اما درمان اختلال دوقطبی آسان تر از درمان BPD است.
درمان اختلال دوقطبی
پس از تشخیص صحیح، اختلال دوقطبی را می توان با گزینه های درمانی زیر به خوبی مدیریت کرد:
- درمان ذهنی-رفتاری می تواند مهارت ها و استراتژی هایی را برای مقابله با تشخیص و علائم شما فراهم کند.
- مصرف داروهایی برای تثبیت خلق و خو ، داروهای ضد روان پریشی و یا داروهای ضد افسردگی موثر خواهد بود.
- مدیتیشن و ورزش می تواند به شما در مدیریت علائم افسردگی، اضطراب و مشکل در خواب کمک کند.
- الکتروشوک درمانی (ECT) و تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) روش هایی هستند که شامل تحریک مغز می شوند و ممکن است علائم را تسکین دهند.
داشتن یک تیم پشتیبان برای درمان این بیماری، بسیار مهم است. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی که با موفقیت شرایط خود را مدیریت می کنند، اغلب روی خانواده و پزشکشان حساب می کنند. درمان در هر فرد ممکن است متفاوت از دیگران باشد، بنابراین شما می توانید گزینه های درمانی خود را از یک پزشک سوال کنید.
درمان BPD
هرچند که ممکن است درمان BPD فرایندی دشوار باشد اما می تواند به بهبود کیفیت زندگی، علائم و عملکرد بیماران کمک کند. برای درمان این بیماری حتما باید از یک متخصص کمک گرفته شود.
مشابه اختلال دوقطبی، درمان ذهنی-رفتاری در درمان BPD مهم است. علاوه بر این، روش درمانی به نام روش درمانی دیالکتیکی (DBT) که بر آگاهی از احساسات افراد تمرکز دارد، به طور خاص برای بیماران مبتلا به BPD ایجاد شده است.
هیچ درمان دارویی برای درمان علائم اصلی اختلال شخصیت مرزی طراحی نشده است. اما مصرف برخی داروها برای علائم خاص، مانند افسردگی و نوسانات خلقی، ممکن است موثر باشد.
