تصور کنید سینوس های شما مسدود شده و صورت شما از شدت فشار درد می کند. ممکن است شما فکر کنید «عفونت سینوسی» یا «سینوزیت» دارید. با این حال، پزشک شما ممکن است آن را چیز دیگری بنامد.
به گزارش تک ناک، دکتر مارتین جی سیتاردی،رئیس بخش گوش و حلق و بینی در دانشکده پزشکی مک گاورن در مرکز علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس در هیوستون می گوید: وقتی ما پزشکان بین خود صحبت می کنیم، در مورد رینوسینوزیت صحبت می کنیم.در واقع این التهاب پوشش سینوس و پوشش بینی با هم است که باعث علائم بیماران می شود.
به گفته آکادمی آمریکایی گوش و حلق و بینی در حالی که برخی از افراد در عرض چند روز بهبود می یابند، برخی دیگر علائمی دارند که برای هفته ها باقی می مانند و آنها را کلافه می کند.
سینوزیت دقیقا یعنی چه؟
طبق گفته سازمان جهانی آلرژی،سینوزیت (یا رینوسینوزیت) التهاب بافت پوشاننده سینوس ها و بینی است.
برای درک اینکه هنگام بروز سینوزیت دقیقا چه اتفاقی می افتد، آناتومی راه هوایی فوقانی خود را در نظر بگیرید. پشت پیشانی، در گونه ها و در کنار بینی، چهار فضای خالی قرار گرفته است. مؤسسه ملی بهداشت توضیح می دهد که این فضاهای خالی پر از هوا، سینوس های شما هستند. سینوس ها بر زیر و بم و کیفیت صدای شما تأثیر می گذارند و وزن سر را کاهش می دهند. اما عملکرد اصلی سینوس های برای تولید مخاط مشهور است.
کالج آمریکایی آلرژی، آسم و ایمونولوژی می گوید که موکوس یک هدف مهم را دنبال می کند و آن هم کمک به گیر انداختن گرد و غبار، خاک، آلاینده ها و میکروب هایی که وارد بینی می شوند،است. ساختارهای ریز مو مانندی به نام مژک به طور طبیعی مخاط را به پشت گلو یعنی جایی که می‌توان آن را بلعید،می برند.
چیزهایی که بالاتر گفته شد،درحالت عادی باید اتفاق بی افتد.اما طبق گفته کلینیک کلیولند اگر این مکانیسم دفاعی از کار بیفتد، یک میکروب، آلرژن یا سایر محرک‌ها می‌توانند با ایجاد تورم، تخلیه طبیعی سینوس را مسدود کنند. آکادمی پزشکان خانواده آمریکا (AAFP) می‌گوید: بطورناگهانی موکوس زیادی در سینوس‌هایتان ایجاد می‌شود که جایی برای تخلیه ندارند که همین مسئله منجر به درد و فشار سینوسی می‌شود.
دکتر تیموتی آر بویل، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی به Health می گوید: یک منبع بسیار شایع این بیماری، عفونت است و اغلب مقصر یک راینوویروس که نوعی ویروس مسئول سرماخوردگی می باشد،است.
دکتر سیتاردی خاطرنشان می کند که نوع التهابی که در پوشش سینوس ایجاد می شود بسیار شبیه به آنچه در ریه ها اتفاق می افتد است.اومی گوید: بنابراین بیماران مبتلا به آسم، دارای التهاب بافت در ریه یعنی برونشیول ها و راه های ریه خود،هستند.مکانیسم هایی که این التهاب را تحریک می کنند در بینی نیز فعال هستند.
انواع سینوزیت
در زیر نحوه تجزیه و تحلیل بنیاد AAO-HNS از انواع مختلف سینوزیت آمده است:
حاد: علائم این نوع سینوزیت تا چهار هفته ادامه دارد. کلینیک کلیولند خاطرنشان می کند که بسیاری از موارد خود به خود ظرف 10 روز برطرف می شوند. سینوزیت حاد را می توان بیشتر بر اساس علت التهاب طبقه بندی کرد.
دو علتی که در پایین می خوانید،اصلی هستند:
ویروسی: بیشتر موارد سینوزیت حاد توسط ویروس ها ایجاد می شود.
باکتریایی: علائم مداوم یا بدتر شدن،ممکن است نشانه رینوسینوزیت حاد باکتریایی باشد.
نیمه حاد:علائم آن تا 12 هفته طول می کشد.
مزمن: علائمی آن تا 12 هفته یا بیشتر ماندگاری دارند.
تکرار شونده: داشتن چهار دوره یا بیشتر سینوزیت در سال بدون هیچ علامتی در بین دوره های ابتلا به سینوزیت.
علائم سینوزیت
سینوزیت می تواند علائم مختلفی ایجاد کند. طبق برآورد مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC)، علائم رایج عبارتند از:
آبریزش شدید بینی
بینی پر
درد یا فشار در صورت
سردرد
آبریزش قطره ای مداوم بینی
گلو درد
سرفه
بوی بد دهان
علاوه بر این علائم رایج، افراد مبتلا به سینوزیت مزمن ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشند. طبق گفته کلینیک کلیولند، آنها عبارتند از:
ترشحات غلیظ زرد یا سبز از بینی
دندان درد
گوش درد
سرفه
خستگی
از بین رفتن حس بویایی و چشایی
اگر علائم شما به دلیل عفونت باکتریایی باشد،احتمالاً تب نیز دارید.
علل ابتلا به سینوزیت
تعدادی از عوامل می توانند باعث تورم پوشش داخلی بینی و سینوس ها یا افزایش خطر ابتلا به سینوزیت شوند که عبارتند از:
عفونت ها:
ویروس ها: بر اساس بررسی منتشر شده توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (NLM)، همان میکروب هایی که باعث سرماخوردگی یا سایر عفونت های دستگاه تنفسی می شوند، اغلب مسئول سینوزیت حاد هستند.
باکتری ها: Cedars Sinai می‌گوید انواع مختلف باکتری‌ها، مانند گونه ای که باعث ذات‌الریه می‌شود، می‌توانند پوشش بینی را آلوده کرده و سپس به سینوس‌های شما سرایت کنند.
قارچ ها: طبق گزارش NLM، اگرچه این مورد بسیار کمتر شایع است، اما عفونت های قارچی می توانند باعث سینوزیت شوند، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
التهاب راه هوایی
آلرژن ها: به گفته NLM، گاهی اوقات آلرژی به گرد و غبار، شوره، دود یا کپک می تواند باعث التهاب بینی و بافت سینوس شود. آلرژی های فصلی (تب یونجه) همچنین می تواند منجر به التهابی شود که سینوس های شما را مسدود می کند.
بیماری های مزمن: به گفته کلینیک کلیولند، مسدود شدن راه های هوایی به دلیل آسم یا شرایطی مانند فیبروز کیستیک می تواند عاملی در ایجاد سینوزیت مزمن باشد.
انسدادهای فیزیکی
انحراف سپتوم: به گفته کلینیک مایو، اگر سپتوم که دیواره غضروفی است که بینی شما را به دو حفره تقسیم می کند، خارج از مرکز باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سینوزیت مزمن باشید.
پولیپ بینی: کلینیک مایو می گوید که این رشدهای خوش خیم روی پوشش داخلی بینی یا بافت سینوس که به آنها پولیپ می گویند،می تواند راه هوایی شما را مسدود کند و منجر به سینوزیت مزمن شود.
سینوزیت چگونه تشخیص داده می شود؟
به گفته کلینیک کلیولند، تشخیص سینوزیت حاد بر اساس علائم و سابقه پزشکی است. پزشک گوش‌ها، بینی و گلوی شما را بررسی می‌کند و به‌طور خاص به دنبال علائم التهاب، انسداد یا عفونت می‌گردد.
گاهی اوقات ممکن است آزمایش های بیشتری برای کمک به رد علل دیگر انجام شود.
هنگامی که علائم 12 هفته یا بیشتر طول بکشد، ممکن است پزشک به سینوزیت مزمن مشکوک شود. او شما را معاینه می کند و از شما در مورد سوابق پزشکی شما می پرسد.
آزمایش ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آندوسکوپی بینی: یک لوله بسیار نازک با نور می تواند در بینی شما قرار داده شود تا از نزدیک سینوس های شما بررسی شود.
تصویربرداری: برای مثال سی تی اسکن ممکن است مشکلات ساختاری یا التهاب عمیق را نشان دهد.
نمونه برداری از بافت:اگرچه این روش زیاد مرسوم نیست اما گاهی اوقات یک کشت کوچک از بینی یا سینوس ها می تواند برای شناسایی باکتری ها یا قارچ ها مفید باشد.
تست آلرژی: اگر علائم شما بخاطر وجود یک آلرژن باشد،پس دیگر جای نگرانی درمورد سینوزیت نیست.
سینوزیت چگونه درمان می شود؟
اکثر موارد سینوزیت حاد در عرض 10 روز خود به خود برطرف می شود.حتی ممکن است اصلاً به هیچ درمانی نیاز نداشته باشید، یا شاید به چیزی برای تسکین علائم خود نیاز داشته باشید. برای احساس بهتر، کلینیک کلیولند می گوید که پزشک شما ممکن است پیشنهاد دهد:
- استفاده از یک ضد احتقان OTC
- مسکن OTC
- قرار دادن کمپرس گرم روی بینی و پیشانی برای کاهش فشار دردناک سینوسی
- اسپری بینی سالین برای خارج کردن مخاط اضافی
- اسپری بینی دارویی، اما استفاده از آن را به کمتر از سه روز محدود کنید، مگر اینکه دستور دیگری داده شود.
- نوشیدن مایعاتی که به رقیق شدن مخاط شما کمک می کنند
- استراحت
درمان سینوزیت مزمن ممکن است به علت آن بستگی داشته باشد. کلینیک مایو می گوید گزینه های ممکن عبارتند از:
- استفاده از اسپری بینی کورتیکواستروئیدی
- استفاده از استروئیدهای خوراکی
- استفاده از سایر داروها برای درمان بیماری های زمینه ای (مانند آنتی هیستامین ها برای درمان های آلرژی یا ضد قارچ)
- جراحی (برای رفع انسدادها)
کلینیک کلیولند خاطرنشان می کند که اگر عفونت سینوس شما توسط یک ویروس ایجاد شود، آنتی بیوتیک ها هیچ فایده ای ندارند. (و مصرف آنها در مواقعی که ضروری نیست می تواند منجر به عفونت مقاوم به آنتی بیوتیک شود.) اما اگر علائم شما بیش از 10 روز طول بکشد یا پس از اینکه فکر کردید خوب شده اید ناگهان بدتر شود، ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید.
چگونه از ابتلا به سینوزیت جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای جلوگیری از سینوزیت، اجتناب از قرار گرفتن در معرض عفونت های ویروسی (مانند سرماخوردگی و آنفولانزای فصلی) و سایر محرک های بالقوه است. CDC، کلینیک کلیولند و سایر کارشناسان نکات زیر را ارائه می دهند:
- دست های خود را بشورید
- آسم، آلرژی و سایر بیماری های زمینه ای خود را درمان کنید
- سیگار نکشید و از قرار گرفتن در معرض دود نیز خودداری کنید
- از شوینده نمکی استفاده کنید
- در صورت نیاز از دستگاه بخور استفاده کنید
- از قرار گرفتن در معرض افراد مبتلا به عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی خودداری کنید
- زیاد آب بنوشید، ورزش کنید و رژیم غذایی سالم داشته باشید
- واکسن آنفولانزا بزنید
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه ممکن است احساس کنید با سینوزیت مواجه شده اید اما طبق گفته کلینیک مایو در بیشتر موارد نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. (این به این دلیل است که عفونت های ویروسی معمولاً خود به خود از بین می روند.)
پس چه کاری باید انجام دهید؟ دکتر بویل می گوید، ممکن است بخواهید از اسپری ضد احتقان بینی یا مصرف یک ضد احتقان خوراکی استفاده کنید. او می گوید که مقداری تیلنول یا ایبوپروفن می تواند به کاهش درد کمک کند.بعد از استفاده از این موارد وضعیت خود را ارزیابی کنید.
دکتر بویل می‌گوید: اما اگر در عرض 7 تا 10 روز احساس بهتری نداشتید،مثلاً ترشحات بینی شما سنگین‌تر و غلیظ‌تر شده بود،این نشانه ی خوبی نیست.ممکن است شما نیاز به مراقبت داشته باشید و بله، ممکن است از آنتی بیوتیک هم استفاده کنید.
اگر علائم زیر را داشتید حتما باید به پزشک مراجعه کنید:
- علائم شما بهبود نمی یابند یا بدتر می شوند
- دمای بدن شما بالا می رود
- سابقه سینوزیت مزمن یا عود کننده دارید
برخی علائم ممکن است نشان دهنده یک عفونت جدی باشد. هر زمان این علائم که تجربه کردید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:
- درد یا تورم چشم یا تغییر در بینایی
- تب شدید
- سفتی گردن
- گیجی
