علائم و نشانه های کورتیزول بالا

کورتیزول هورمونی است که در غدد فوق کلیوی تولید می شود و بسیاری از عملکردهای مختلف بدن را کنترل می کند، از جمله تنظیم قند خون و متابولیسم، حمایت از عملکرد سیستم ایمنی، کنترل فشار خون و التهاب و مدیریت پاسخ استرس.

به گزارش تکناک، اگرچه استرس و برخی داروها مانند استروئیدها می توانند میزان کورتیزول را افزایش دهند، اما شایع ترین علل کورتیزول بالا، اختلالات غدد هیپوفیز یا آدرنال، تومورهای خوش خیم این غدد یا تومورهای سایر قسمت های بدن است.

هنگامی که میزان کورتیزول برای مدت طولانی بالا بماند، می تواند منجر به سندرم کوشینگ شود که یک بیماری نادر است که هر ساله حدود 10 تا 15 نفر در هر میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.

کورتیزول بالا به طور مداوم می تواند منجر به عوارض دیگری شود، بنابراین خیلی مهم است که علائم و نشانه های آن را بشناسید تا بتوانید تحت درمان مناسب قرار بگیرید. بسیاری از موارد سندرم کوشینگ قابل درمان هستند.

در این مطلب علائم و نشانه های میزان بالای کورتیزول در بدن آورده شده است.

افزایش وزن

یکی از وظایف کورتیزول تنظیم متابولیسم شماست، بنابراین سطوح بالاتر از حد طبیعی کورتیزول (cortisol : steroid hormone, in the glucocorticoid class of hormones; when used as a medication, it is known as hydrocortisone) می تواند با سرعت متابولیسم شما یا تعادل بین انرژی دریافتی از طریق غذا و انرژی مصرف شده (که برخی از آنها از طریق فعالیت بدنی اتفاق می افتد) اختلال ایجاد کند. وقتی انرژی بیشتری نسبت به مصرف انرژی مصرف می کنید، به احتمال زیاد وزن اضافه خواهید کرد.

افرادی که کورتیزول بالایی دارند ممکن است کاهش سرعت متابولیسم را تجربه کنند، به این معنی که حتی زمانی که عادات غذایی خود را تغییر نمی دهند ممکن است وزن اضافه کنند، اما کارشناسان مطمئن نیستند که کورتیزول واقعاً چقدر در تعیین متابولیسم نقش دارد.

همچنین این احتمال وجود دارد که میزان بالای کورتیزول اشتها را افزایش داده و شما را به مصرف بیشتر مواد غذایی وادار کند. در برخی از مطالعات، افرادی که واکنش‌پذیری کورتیزول بالا یا پاسخ استرس بالایی دارند، در زمان‌های استرس شدید، بیشتر و راحت تر غذا می خوردند.

ممکن است اضافه وزن ناشی از افزایش میزان کورتیزول را بیشتر در قفسه سینه یا شکم ، در صورت (باعث ظاهری گرد یا ماه مانند) و در قسمت بالای کمر خود مشاهده کنید که در نتیجه چربی اطراف گردن شما افزایش می یابد یا در قوز بین شانه های شما جمع می شود.

تغییرات پوست و مو

افراد مبتلا به سندرم کوشینگ اغلب راحت‌تر کبود می‌شوند و ممکن است ترک های پوستی بنفش را روی شکم، ران‌ها یا بازوهای خود مشاهده کنند. این به این دلیل است که کورتیزول یک گلوکوکورتیکوئید یا هورمون استروئیدی است که توسط غده فوق کلیوی ساخته می شود و گلوکوکورتیکوئید بیش از حد می تواند پوست را نازک و ضعیف کند و منجر به آسیب قابل توجهی در لایه های بالایی پوست شود.

همچنین افزایش میزان کورتیزول و آندروژن در سندرم کوشینگ می تواند باعث افزایش رشد مو شود که هیرسوتیسم نامیده می شود، که اغلب مناطقی مانند صورت و گردن را تحت تاثیر قرار می دهد. در همین حال، میزان بالای کورتیزول می تواند الگوی رشد طبیعی مو را مختل کرده و باعث شود برخی از زنان دچار ریزش مو یا طاسی شوند.

تغییرات سلامت روان

اضطراب، افسردگی و نوسانات خلقی از علائم رایج کورتیزول بالا یا سندرم کوشینگ هستند، اگرچه کارشناسان دقیقاً مطمئن نیستند که این وضعیت چگونه باعث این علائم روانی می شود.

در برخی موارد، احتمالاً به این دلیل است که کورتیزول در واقع بر تغییراتی در مغز تأثیر می‌گذارد که به صورت اضطراب، افسردگی و حتی بی‌خوابی ظاهر می‌شوند، اما این احتمال وجود دارد که زندگی با یک بیماری جدی مانند سندرم کوشینگ،‌ اثرات غیربیولوژیکی بر خلق و خوی داشته باشد.

به عبارت دیگر، استرس و عدم اطمینان ناشی از یک بیماری مزمن می تواند باعث افزایش میزان اضطراب و بی قراری یا منجر به احساس افسردگی شود. برخی از مطالعات نشان می دهد که حداقل نیمی از افراد مبتلا به سندرم کوشینگ به همراه بیماری خود دارای یک اختلال افسردگی اساسی هستند.

خستگی و ضعف

اگر کورتیزول بالایی دارید، ممکن است به طور کلی بیشتر از حد معمول احساس خستگی و ضعف کنید و همچنین ممکن است ضعف عضلانی در برخی عضله های خاص را تجربه کنید. این به این دلیل است که میزان بالای کورتیزول می تواند به مرور زمان باعث آتروفی عضلانی شود، به ویژه شانه ها، باسن و ران ها را ضعیف کرده و حرکت بدون درد را دشوار می کند.

همچنین یک عنصر خستگی ذهنی در سندرم کوشینگ وجود دارد که گاهی اوقات حتی تا بهبودی بیماری ادامه می یابد. نه تنها بسیاری از مردم افسردگی را تجربه می کنند، بلکه خستگی یکی از علائم رایج آن است. افراد مبتلا به سندرم کوشینگ اغلب مجبورند از نظر جسمی و ذهنی سخت تر برای انجام زندگی روزمره خود تلاش کنند، که همین مسئله منجر به احساس خستگی مداوم می شود.

اثرات جنسی

میزان بالای کورتیزول می‌تواند بر عملکرد طبیعی بیضه‌ها و تخمدان‌ها تأثیر بگذارد، بنابراین سندرم کوشینگ می‌تواند باعث تغییراتی در باروری در مردان و زنان و همچنین تغییرات خاص‌تری در تولید مثل شود.

مردان ممکن است بیشتر مستعد اختلال نعوظ، تعداد کم اسپرم و میل جنسی کم باشند. زنان ممکن است پریودهای نامنظم یا قطع کامل قاعدگی داشته باشند و باردار شدن برایشان دشوارتر شود. ابتلا به سندرم کوشینگ در دوران بارداری خطر سقط جنین، دیابت بارداری، پره اکلامپسی و زایمان زودرس را نیز افزایش می دهد.

مردانی که برای سندرم کوشینگ تحت درمان قرار می گیرند و در حال بهبودی هستند، احتمالاً شاهد برگشت عوارض جانبی باروری خواهند بود. زنان ممکن است بعد از درمان راحت‌تر باردار شوند.

بیماری های مزمن

میزان بالای کورتیزول می تواند منجر به ایجاد سایر بیماری های مزمن شود، از جمله:

• پوکی استخوان: همانطور که کورتیزول می تواند باعث آتروفی عضلانی و نازک شدن پوست شود، می تواند استخوان ها را نیز تضعیف کند و افراد مبتلا به سندرم کوشینگ را بیشتر در معرض تراکم و توده استخوانی کمتر و افزایش خطر شکستگی قرار دهد.
• فشار خون بالا: میزان بالای کورتیزول فشار بیشتری بر قلب و رگ‌های خونی وارد می‌کند و باعث می‌شود آنها سخت‌تر کار کنند و میزان کلی فشار خون را بالا ببرند. در واقع، حدود 80 درصد از افراد مبتلا به سندرم کوشینگ، فشار خون بالا دارند، و حتی پس از درمان و بهبودی، تخمین زده می‌شود که حدود 30 درصد از افراد به دلیل سطوح بالای کورتیزول در گذشته، فشار خون بالایی داشته باشند.
• دیابت: دیابت یک عارضه شایع سندرم کوشینگ است زیرا میزان بالای کورتیزول در طول زمان می تواند مقاومت به انسولین را افزایش داده و در حذف گلوکز اختلال ایجاد کند و باعث هیپرگلیسمی یا قند خون بالا شود.

علائم کورتیزول در کودکان

سندرم کوشینگ در کودکان شایع نیست و معمولاً به دلیل استفاده طولانی مدت از استروئیدها برای درمان سایر بیماری ها ایجاد می شود. علاوه بر علائم رایج بسیاری از بزرگسالان با کورتیزول بالا، کودکان نیز ممکن است علائم چاقی و رشد کند یا تاخیری داشته باشند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از علائم کورتیزول بالا را دارید، با یک پزشک قرار ملاقات بگذارید. ممکن است برای ارزیابی بیشتر به یک متخصص غدد ارجاع داده شوید، یا پزشک معمولی شما ممکن است بتواند یک یا چند آزمایش کورتیزول را برای تعیین اینکه آیا سطح شما بالاتر از آنچه باید باشد، انجام دهد.

به طور معمول، کورتیزول بالا به خودی خود علائم اورژانسی ایجاد نمی کند که نیاز به مراقبت فوری دارد، اما عوارض کورتیزول بالا شامل حمله قلبی و سکته مغزی، لخته شدن خون، فشار خون بالا و شکستگی استخوان، سر شدن یک طرف بدن، سردرد ناگهانی و شدید، از دست دادن ناگهانی حرکت، بینایی یا گفتار، یا شکستگی آشکار استخوان است.