مراحل خواب و تأثیرات آن بر بدن انسان

در طول شب، بدن انسان هر 90 دقیقه، مراحل چهارگانه خواب را پشت سر می گذارد. به عبارت دیگر، تقریباً هر فردی در طول شب بین چهار تا شش بار این مراحل خواب را تجربه می‌کند.

به گزارش تکناک، در طول این مراحل، امواج مغزی بدن، حرکات چشم و فعالیت عصبی متفاوت است.چهار مرحله خواب شامل دو مرحله اصلی شامل خواب حرکت سریع چشم (REM) و خواب حرکت غیر سریع چشم NREM می شود. NREM سپس به سه زیر گروه (خواب N1، N2 و N3) تقسیم می شود که تعداد کل مراحل خواب را به چهار می رساند.

اگر می خواهید بدانید در هر کدام از این مراحل چه اتفاقی در مغز و بدن می افتد و همچنین عواملی که بر میزان خواب در هر مرحله تاثیر می گذارند را بدانید، ادامه این مطلب را بخوانید.

NREM مرحله 1

این مرحله، مرحله انتقالی به خواب است و چرخه خواب شما را آغاز می کند. در این مرحله شما در خوابی سبک هستید و به راحتی بیدار می شوید. احتمالاً از قبل با این مرحله از مراحل خواب آشنا بوده اید، زیرا این مرحله دقیقا اولین مرحله بعد از بستن چشم ها و خوابیدن است.

حقایقی در مورد این مرحله

• بین یک تا پنج دقیقه طول می کشد.
• حدود 5 درصد از کل خواب شبانه را شامل می شود.
• سیستم های بدن از جمله تنفس، ضربان قلب و حرکات چشم در این مرحله شروع به شل شدن می کنند.
• گاهی در این مرحله انقباضات عضلانی اتفاق می افتد، زیرا ماهیچه های بدن شروع به شل شدن می کنند.
• امواج مغزی شروع به انتقال از الگوی روز به شب می کند.

NREM مرحله 2

در مرحله دوم خواب NREM، فرد شروع به ورود به دوره عمیق تری از خواب می کند. تنفس و ضربان قلب کند می شود، ماهیچه های بدن نرم و شل می شوند و حرکات چشم کاهش می یابد. حتی در این مرحله دمای بدن نیز کاهش می یابد.

حقایقی در مورد این مرحله:

• 10-25 دقیقه طول می کشد.
• شما حدود 45 درصد از خواب شب خود را در این مرحله می گذرانید.
• از بین تمام مراحل خواب، شما بیشترین زمان را در این مرحله می گذرانید.
• مدت زمانی که در این مرحله می گذرانید، در طول شب، طولانی تر می شود.
• فعالیت کلی امواج مغزی شما در این مرحله کاهش می یابد، اما فعالیت الکتریکی بعضا به کار خود ادامه می دهد.
• اگر در طول این مرحله از شما نوار قلب گرفته شود، شما می‌توانید sleep spindles (انفجارهای عصبی سریع) و K-complexes (موج مغزی دلتایی) را مشاهده کنید.
• مرحله دوم خواب زمانی است که افراد در خواب دندون قروچه می کنند.

NREM مرحله 3

این مرحله عمیق ترین مرحله خواب است. هنگامی که در این مرحله از خواب هستید، ممکن است به سختی بیدار شوید. در واقع این مرحله اثربخش ترین مرحله خواب است و برای احساس انرژی و نشاط در صبح لازم است. اگر در این مرحله از خواب، از خواب بیدار شوید، احتمالاً بیشتر احساس گیجی و منگی خواهید کرد.

حقایقی در مورد این مرحله:

• حدود 20-40 دقیقه طول می کشد.
• شما حدود 25 درصد از شب خود را در این مرحله از خواب می گذرانید.
• طولانی ترین دوره این مرحله در چند چرخه اول خواب رخ می دهد.
• در این مرحله تنفس، ضربان قلب و ماهیچه های شما کند و آرام می شوند.
• شما در این مدت به خواب موج دلتا یا خواب موج آهسته (SWS) وارد می شوید.
• در طی این مرحله، بدن شما بافت های خود را ترمیم می کند و ماهیچه ها و استخوان ها را بازسازی می کند.
• قرار گرفتن در این مرحله سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می کند.
• با افزایش سن، زمان کمتری را در این مرحله از خواب می گذرانیم.
• این مرحله از خواب زمانی است که مسائلی مانند راه رفتن در خواب و شب ادراری بیشتر رخ می دهد.

REM(حرکت سریع چشم)

REM (حرکت سریع چشم) مرحله ای از خواب است که در آن بخش عمده ای از رویاهای شما اتفاق می افتد. مشخصه این فاز با حرکت سریع چشمان در زیر پلک است. اگرچه اکثریت قریب به وقوع خواب دیدن در این مرحله رخ می دهد، اما می توان مقداری از رویاها را در سایر مراحل خواب نیز مشاهده کرد.

حقایقی در مورد این مرحله:

• REM بین 10 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد و طول خواب REM با گذشت شب طولانی تر می شود.
• تقریباً 90 دقیقه پس از به خواب رفتن این مرحله شروع می شود.
• فعالیت امواج مغزی در این مرحله بیشتر شبیه بیداری است.
• تنفس و ضربان قلب شما در این مرحله تندتر می شود و فشار خون شما شبیه فشار خون بیداری می شود.
• در طول خواب REM، بدن شما نوعی فلج را تجربه می کند.
• هر چه سن بالاتر می رود، زمان کمتری را در خواب REM می گذرانید.
• این مرحله از خواب زمانی است که به احتمال زیاد برانگیختگی جنسی رخ می دهد.

عواملی که بر چرخه خواب تأثیر می گذارد

کیفیت خواب و مدت زمانی که در هر چرخه خواب می گذرانید به چندین متغیر بستگی دارد. کاملا طبیعی است که برخی از این مراحل تکمیل نشوند.

چندین عامل وجود دارد که می تواند چرخه خواب شما را تغییر دهد، مانند:

• سن: با افزایش سن، زمان کمتری را در خواب عمیق و خواب REM صرف می کنید.
• سلامت روان: کیفیت خواب تحت تأثیر عوامل مربوط به سلامت روان از جمله افسردگی و اضطراب است. افسردگی بالینی زمان خواب REM را افزایش می دهد، اما زمان بین به خواب رفتن و شروع اولین چرخه REM را کاهش می دهد.
• اختلالات خواب: اختلالاتی مانند اختلالات ریتم شبانه روزی، آپنه یا خفگی در خواب، اختلال خواب REM، راه رفتن در خواب و نارکولپسی می توانند بر چرخه خواب تأثیر بگذارند.
• آسیب مغزی تروماتیک (TBI): زندگی با TBI می تواند تأثیرات شدیدی بر چرخه خواب داشته باشد، از جمله گذراندن دقایق کمتر در خواب REM، افزایش بیدار شدن در شب و به طور کلی زمان خواب کمتر.
• مصرف برخی داروها: الکل، باربیتورات ها و بنزودیازپین ها مدت زمان صرف شده در خواب REM را کاهش می دهند.