اخیرا دانشمندان داروی نویدبخش جدیدی ابداع کرده‌اند که می‌تواند از بروز دیابت نوع 1 جلوگیری کرده و حتی آن را از بین ببرد.
به گزارش تکناک، داروی آزمایشی آنتی‌بادی مونوکلونال مانند یک سپر برای محافظت از سلولهای تولید کننده انسولین در برابر آسیب عمل می‌کند و حتی در برخی موارد طول عمر را افزایش می‌دهد.
دیابت نوع 1 زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن بیمار شروع به حمله به سلولهای بتا در پانکراس می‌کند. این سلولهای مهم، انسولین تولید می‌کنند و بدون آنها بیماران قادر به مدیریت میزان گلوکز خون خود نمی‌شوند و نتیجه آن یک عمر تزریقات و عوارض سلامتی است.
اما در یک مطالعه جدید، دانشمندان در مرکز پزشکی جان هاپکینز راهی بالقوه برای جلوگیری از شروع این بیماری یا حتی از بین بردن آن در مراحل اولیه پیدا کرده‌اند. داروی جدید که با نام mAb43 شناخته می‌شود که یک آنتی‌بادی مونوکلونال است، یک درمان تجربی است که در برابر طیف وسیعی از بیماری‌ها نویدبخش است.
آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که به یک سری سلول خاصی که معمولاً پاتوژن‌های خارجی هستند، متصل می‌شوند تا آنها را از بدن پاک کنند. واکسن‌ها با آموزش سیستم ایمنی بدن بیمار برای تولید آنتی‌بادی علیه یک هدف خاص عمل می‌کنند. آنتیبادیهای مونوکلونال برای مبارزه با یک هدف مهندسی شده‌اند و به‌عنوان پاسخ سریع به یک بیماری حاد مانند عفونت، به‌صورت عمده به بیمار تحویل داده می‌شوند. این درمان در مطالعات اخیر در برابر مواردی مانند مالاریا، کووید-19 و حتی آرتروز امیدبخش بوده است.
در این مورد، آنتی‌بادی‌ها برای پنهان کردن سلول‌ها از سیستم ایمنی بدن به جای کمک به حمله به آنها طراحی شده‌اند. mAb43 به پروتئین کوچکی که در سطح سلولهای بتا یافت می‌شود، متصل می‌شود، سپس مانند یک سپر یا پوشش» عمل می‌کند تا آنها را از حمله سلولهای ایمنی پنهان کند. زمانی که این درمان به‌طور منظم مصرف شود، به نظر می‌رسد که از سلولهای بتا محافظت می‌کند و در نتیجه از توانایی بیمار برای تولید انسولین محافظت می‌کند. حتی اگر قبلاً آسیبی رخ داده باشد، سپر به سلولهای بتا استراحت می‌دهد و به آنها اجازه بازسازی می‌دهد.
محققان این درمان را روی 64 موش آزمایش کردند که مستعد ابتلا به دیابت نوع 1 بودند. در سن 10 هفتگی، درمان موش‌ها با دوز هفتگی تزریق mAb43 شروع شد و پس از 35 هفته، همه آنها غیر دیابتی بودند. جالب اینجاست که یک موش پس از نشان دادن علائم اولیه قبل از شروع درمان آنتی بادی، به‌طور موقت به این بیماری مبتلا شد اما این موش نیز تا 35 هفته غیر دیابتی بود، که همین مسئله نشان می‌دهد این درمان می‌تواند دیابت را در مراحل اولیه معکوس کند.
تمام موش‌هایی که تحت درمان با mAb43 بودند، تا پایان دوره آزمایشی 75 هفته‌ای که بیشترین طول عمر موش است، هنوز زنده بودند. این میزان نسبت به موش‌های تحت کنترل که مستعد دیابت بودند اما دارو را مصرف نکردند و فقط حدود 18 تا 40 هفته عمر کردند، کاملاً افزایش یافت.
در بررسی دقیق‌تر، محققان کشف کردند که در موش‌ها پس از شروع دریافت آنتی‌بادی، سلولهای ایمنی از سلولهای بتا عقب‌نشینی کرده و التهاب در ناحیه کاهش می‌یابد. سلولهای بتا حتی به آرامی شروع به تولید مثل کردند.
دوی کاسیناتان، نویسنده این مطالعه گفت: mAb43 در ترکیب با انسولین درمانی ممکن است پتانسیل کاهش تدریجی مصرف انسولین را در حین بازسازی سلولهای بتا داشته باشد و در نهایت نیاز به استفاده از مکمل انسولین برای کنترل قند خون را از بین ببرد.
یکی دیگر از درمان‌های آنتی‌بادی مونوکلونال اخیر به نام تپلیزوماب که در آزمایش‌های بالینی 3 مرحله‌ای امیدوارکننده بوده است، با هدف قرار دادن سلولهای ایمنی و کاهش آسیب‌هایی که به سلولهای بتا وارد می‌کنند، عمل می‌کند. این درمان در کند کردن پیشرفت دیابت موثر است، اما فقط برای چند سال. با این حال، به نظر می‌رسد mAb43 می‌تواند این کار را برای مدت طولانی‌تری انجام دهد. به گفته محققان، از آنجایی که آنتی‌بادی‌ها برای سلولهای بتا بسیار انتخابی هستند، به نظر می‌رسد این درمان برای استفاده طولانی‌مدت با عوارض جانبی کم، بی‌خطر است.
در این مرحله، این مطالعه تنها بر روی موش‌ها با استفاده از آنتی‌بادی موش انجام شده است، اما محققان قصد دارند تا نسخه انسانی آن را قبل از انجام آزمایش‌های بالینی توسعه دهند. اگرچه یک مانع بزرگ هنوز بر سر راه است و آن هم این است که آنتیبادیهای مونوکلونال ممکن است برای استفاده گسترده بسیار گران باشند. امیدواریم تحقیقات بیشتر بتواند به کاهش این هزینه کمک کند.
این تحقیق در مجله Diabetes منتشر شد.
