سه نکته مهم برای استفاده بهینه از فضای مجازی

یک کارشناس اطلاع‌رسانی به تازگی سه نکته مهم برای کمک به کاربران در راستای مقابله با اطلاعات نادرست در فضای مجازی را ارائه کرده است.

به‌ گزارش تک‌ناک، این راهنمایی‌ها شامل توسعه سواد دیجیتالی، اجتناب از دام‌های الگوریتمی و گزارش دادن به موقع اطلاعات مشکوک یا محتوای مشکل‌دار می‌شود. این نکات به کاربران کمک می‌کند تا از فواید فضای مجازی بهره ببرند و در کنار آن خطرات مربوط به اطلاعات نادرست را به حداقل می‌رسانند.

شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در شیوه برقراری ارتباط، اطلاع‌رسانی و اشتراک‌گذاری لحظه‌های زندگی روزمره ما متحول شده‌اند. امروزه ما از پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و تیک‌تاک برای حفظ ارتباط با دوستان و خانواده خود، در راستای اشتراک‌گذاری تجربیات، اطلاع‌رسانی و بیان نظرات خود استفاده می‌کنیم.

خطرات امنیت اجتماعی به تهدیداتی اشاره دارد که می‌توانند ساختار اجتماعی و ثبات یک جامعه یا ملت را تضعیف کنند. این خطرات اغلب از مسائلی مانند: بی‌ثباتی سیاسی، نابرابری اقتصادی، ناآرامی‌های اجتماعی، یا مهاجرت در مقیاس بزرگ ناشی می‌شوند.

به عنوان مثال، بیکاری گسترده می‌تواند باعث ناآرامی اجتماعی شود، که ثبات اجتماعی را به خطر می‌اندازد. در یک مثال مشخص‌تر، انتشار اطلاعات نادرست و اطلاعات دروغ است. اطلاعات نادرست، انتشار ناخواسته اکاذیب می‌باشد، در حالی که اطلاعات دروغ، انتشار حساب شده دروغ‌ به قصد فریب دادن است.

انتشار اطلاعات نادرست با استفاده از فضای مجازی می‌تواند جوامع را دوقطبی کند، اعتماد به نهادها را از بین ببرد و خشونت یا تبعیض را تحریک نماید.

فبریس لولیلا، نویسنده این مطالعه گفت:‌ «من تعاملات درون سازمان‌ها را با تمرکز بر تأثیر فناوری‌های جدید و پویایی انسانی مطالعه می‌کنم. در مقاله اخیر من سعی کردم به سؤالاتی که در مورد خطرات فضای مجازی مطرح می‌شوند،‌ پاسخ دهم. برای انجام این کار، جنبه‌های مختلف تعامل بین شبکه‌های اجتماعی و امنیت عمومی را تحلیل کردم.»

وی تصریح کرد: «به صورت خلاصه، متوجه شدم که خطر امنیت اجتماعی ناشی از شبکه‌های اجتماعی، پیچیده، چند‌وجهی و پویا است. این موضوع مستلزم تحقیقات مداوم، مقررات دقیق و مهم‌تر از همه، این است که تمام کاربران یاد بگیرند محیط‌های دیجیتال را به طور انتقادی درک کنند و آگاهانه‌تر در آنها حضور یابند.»

لولیلا سه نکته را در این زمینه ارائه کرد تا به کاربران کمک کند که خطرات فضای مجازی را به حداقل برسانند و در عین حال مزایای آن را از دست ندهند:

• سواد دیجیتالی خود را بالا ببرید
• از تله‌های الگوریتمی اجتناب کنید
• سریع گزارش دهید و اطلاعات مشکوک یا محتوای مشکل‌ساز را مسدود کنید.

طیفی از خطرات

ویدیوها و توصیفات به اشتراک گذاشته شده در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی می‌توانند به انتشار اخبار در مورد رویدادها بسیار فراتر از یک منطقه جغرافیایی کمک کنند. به عنوان مثال، قتل جورج فلوید (یک مرد آفریقایی-آمریکایی تبار توسط پلیس در سال 2020) را در نظر بگیرید. اگرچه این اتفاق در آمریکا رخ داد، اما تأثیر قابل‌توجهی در فرانسه داشت و تظاهراتی را به وجود آورد.

همچنین مرگ فلوید بحث در مورد خشونت پلیس و نژادپرستی در فرانسه را برانگیخت. این رویدادها توسط انجمن‌های مدافع حقوق سیاه‌پوستان در فرانسه گرفته شد و به سرعت پدیده همبستگی فراملی را ایجاد کرد.

نکته دیگر این است که گاهی اوقات، ویدیوها و شهادت‌ها می‌توانند به انتشار اطلاعات تأیید نشده یا حتی نادرست کمک کنند و سردرگمی و خشم را تشدید نمایند. تحقیقات نشان داده است که اخبار جعلی شش برابر سریع‌تر از اطلاعات واقعی در پلتفرم‌هایی مانند X منتشر می‌شوند.

شبکه‌های اجتماعی نیز به ابزار قدرتمندی برای نفوذ تبدیل شده‌اند. به عنوان مثال، آنها به رهبران سیاسی و احزاب اجازه می‌دهند تا به صورت مستقیم با رأی‌دهندگان خود تعامل داشته باشند، رسانه‌های سنتی را دور بزنند و پیام خود را با هدف قرار دادن مخاطبان اغلب جوان کنترل کنند.

هر چند این قدرت نفوذ می‌تواند به طور مخرب برای دستکاری اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد. نمونه‌هایی از کمپین‌های اطلاعات نادرست مانند شایعات بی‌اساس، اکانت‌های جعلی یا ترول‌های سیاسی در پلتفرم‌هایی مثل توییتر یا فیس‌بوک، کم نیست.

این پدیده بخشی از روند گسترده‌تر افزایش اطلاعات نادرست در آفریقا است. مرکز مطالعات استراتژیک آفریقا در مارس 2024 گزارش داد که کمپین‌های اطلاعات نادرست که به دنبال دستکاری سیستم‌های اطلاعاتی آفریقا هستند، از سال 2022 چهار برابر شده‌اند.

با توجه به اینکه جوانان، کاربران غالب این پلتفرم‌ها هستند، آنها به اهداف اصلی اطلاعات نادرست و دستکاری تبدیل می‌شوند.

این موضوع خیلی نگران‌کننده است، چرا که دولت‌ها به طور فزاینده‌ای شروع به استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به عنوان میدان جنگ برای جنگ‌های اطلاعاتی کرده‌اند. این نبردها با اطلاعات واقعی یا نادرست انجام می‌شود و دیگر با سلاح‌های سنتی نیست. هدف آنها تأثیرگذاری بر افکار عمومی، بی‌ثبات کردن مخالفان سیاسی و ارتقای منافع ملی است. امروزه مداخله در انتخابات از طریق شبکه‌های اجتماعی با اتهامات سازماندهی شده برای تبلیغات نادرست در راستای تأثیرگذاری بر نتایج انتخابات، کاری عادی به شمار می‌رود.

نفوذ خطرناک فضای مجازی به سیاست یا اطلاعات غلط ختم نمی‌شود. پلتفرم‌های آنلاین به بستری مناسب برای گسترش لفاظی‌های افراطی تبدیل شده‌اند. به این دلیل که دسترسی به آنها بسیار آسان است و امکان تماس مستقیم با افراد را فراهم می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهد که سازمان‌های افراطی از این پلتفرم برای گسترش ایدئولوژی‌های خود استفاده کرده‌اند و اغلب جوانان آسیب‌پذیر را هدف قرار می‌دهند و از حس طرد شدن یا هویت‌طلبی آنها سوءاستفاده می‌کنند.

البته دولت‌ها و شرکت‌های فناوری می‌توانند سهم عمده‌ای در حل این مشکلات داشته باشند. آنها می‌توانند برای توسعه استراتژی‌های مؤثر به منظور شناسایی و مقابله با اطلاعات نادرست و اطلاعات دروغ، با هم همکاری کنند و اطمینان حاصل نمایند که پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی منابع قابل اعتماد اطلاعات باقی می‌مانند و به ابزاری برای دستکاری و فریب تبدیل نمی‌شوند.

اما کارهای زیادی نیز وجود دارد که کاربران می‌توانند برای ایمن‌تر کردن فضای مجازی برای خود انجام دهند، که این سه نکته از مهم‌ترین آنها هستند:

سه نکته:

• سواد دیجیتالی خود را توسعه دهید: تحقیقات نشان داده است که یادگیری شیوه مدیریت اطلاعات یک پیش‌نیاز ضروری برای مبارزه با اطلاعات نادرست است. کاربران می‌توانند نوع ارزیابی انتقادی و تأیید اطلاعات و شیوه شناسایی منابع قابل اعتماد را بیاموزند. ابتکاراتی برای حمایت از این یادگیری وجود دارد، مانند: همکاری واتس‌اپ با بنیاد NASSCOM در هند، که هدف آن آموزش کاربران برای شناسایی اخبار جعلی است. همچنین ابزارها و پلتفرم‌های راستی‌آزمایی مانند Libération’s CheckNews یا Africa Check را می‌توان برای تأیید صحت اطلاعات در حال گردش آنلاین استفاده کرد.
• اجتناب از تله‌های الگوریتمی: از سوگیری‌های الگوریتمی آگاه باشید. الگوریتم‌ها هرگز خنثی نیستند. این به دلیل تعصبات ذاتی در ساخت آنها و ماهیت غیر شفاف این سیستم‌ها است. این سوگیری‌ها می‌توانند کاربران را در حباب‌های فیلتر به دام بیندازند و اطلاعات نادرست را به اطلاعات جعلی ارتقا دهند. ضروری است که منابع اطلاعاتی خود را متنوع کنید و حساب‌هایی را دنبال نمایید که دیدگاه‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند.
• گزارش دادن و مسدود کردن: اگر با اطلاعات مشکوک یا محتوای مشکل‌ساز مواجه شدید، از ویژگی‌های گزارش پلتفرم‌ها برای هشدار به ناظران استفاده کنید. همچنین توصیه می‌شود برای محافظت از خود در برابر قرار گرفتن بیشتر، منابع دائمی اطلاعات نادرست را مسدود کنید.