محققان دریافته‌اند که بارداری باعث تغییرات قابل توجهی در ساختار مغز مرتبط با رفتار مادرانه و پردازش اجتماعی می‌شود.
به گزارش تکناک، این پدیده که به عنوان انعطاف‌پذیری عصبی شناخته می‌شود، به مغز اجازه می‌دهد تا خود را برای چالش‌ها و نیازهای جدید مادران تنظیم کند.
بارداری دوره‌ای تحول‌آمیز در زندگی فرد است که در آن بدن برای آماده‌سازی مادر شدن، تغییرات فیزیولوژیکی سریعی را تجربه می‌کند.
آنچه همچنان تا حدی یک معما باقی مانده، این است که تغییرات هورمونی گسترده‌ای که بارداری به همراه دارد، چه تأثیری بر مغز می‌گذارند.
محققان در آزمایشگاه پروفسور امیلی جیکوبز در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا، با اولین نقشه‌برداری از مغز انسان در طول دوره بارداری، به این حوزه کمتر مطالعه شده نور جدیدی تابانده‌اند، که این نقشه هم کاهش ماده خاکستری و هم افزایش ماده سفید را در طول دوره بارداری ردیابی می‌کند.
این مطالعه پیشگامانه نشان می‌دهد که مغز در دوران بارداری دارای انعطاف‌پذیری عصبی قابل توجهی است و بینش‌های جدیدی در مورد سلامت زنان ارائه می‌دهد و امکان دارد به تشخیص و درمان زودهنگام افسردگی پس از زایمان کمک کند.
فهرست مطالب
تغییرات پویای مغز در دوران بارداری
لورا پریچت، نویسنده اصلی مقاله‌ای که به تازگی در مجله Nature Neuroscience منتشر شده است، گفت: «ما می‌خواستیم مسیر تغییرات مغزی را به طور خاص در دوره بارداری بررسی کنیم. مطالعات قبلی تصاویری از مغز قبل و بعد از بارداری گرفته بودند، اما هرگز مغز فرد باردار در میانه این دگرگونی مشاهده نشده بود.»
محققان با دنبال کردن یک مادر برای اولین بار، مغز او را هر چند هفته یک بار اسکن کردند، که قبل از بارداری شروع شد و تا دو سال پس از زایمان ادامه داشت.
داده‌ها که با همکاری تیم الیزابت کراستیل در دانشگاه کالیفرنیا جمع‌آوری شده‌اند، تغییرات در ماده خاکستری و سفید مغز در طول بارداری را نشان می‌دهند و مشخص می‌کنند که مغز تا بزرگسالی نیز دارای انعطاف‌پذیری عصبی شگفت‌انگیزی است.
روش تصویربرداری دقیق به آنها اجازه داد تا بازسازی پویای مغز را در شرکت‌کننده با جزئیات دقیق ثبت کنند. این روش مکمل مطالعات اولیه‌ای است که مغز زنان را قبل و بعد از بارداری مقایسه کرده بودند.
محققان اشاره کردند که هدف ما پر کردن این شکاف و درک تغییرات نوروبیولوژیکی است که در طول بارداری رخ می‌دهد.
تعدیلات عصبی: ماده خاکستری و سفید
بیشترین تغییراتی که دانشمندان در طول زمان در مغز موضوع مطالعه مشاهده کردند، کاهش حجم ماده خاکستری قشری، بخش چین‌خورده بیرونی مغز بود.
حجم ماده خاکستری با افزایش تولید هورمون در دوران بارداری کاهش یافت. با وجود این، کاهش حجم ماده خاکستری چیز بدی نیست.
این تغییر می‌تواند نشان‌دهنده تنظیم دقیق مدارهای مغزی باشد، مشابه آنچه که در تمام جوانان در دوران بلوغ رخ می‌دهد و مغز آنها تخصصی‌تر می‌شود. بارداری به احتمال زیاد دوره دیگری از پالایش قشری را منعکس می‌کند.
لورا پریچت و تیم تحقیقاتی او یک نیروی قدرتمند بودند و مجموعه‌ای از تحلیل‌های دقیق را انجام دادند، که بینش‌های جدیدی در مورد مغز انسان و ظرفیت شگفت‌انگیز آن برای انعطاف‌پذیری در بزرگسالی ایجاد کرد.
محققان افزایش قابل توجهی در ماده سفید یافتند که در عمق بیشتری از مغز قرار دارد و به طور کلی مسئول تسهیل ارتباط بین مناطق مغزی است.
در حالی که کاهش ماده خاکستری مدت‌ها پس از زایمان ادامه داشت، افزایش ماده سفید گذرا بود و در سه‌ماهه دوم به اوج خود رسید و در زمان تولد به سطح قبل از بارداری بازگشت.
این اثر در گذشته هرگز با اسکن‌های قبل و بعد از آن ثبت نشده بود، که به گفته محققان امکان برآورد بهتر از میزان پویایی مغز در یک دوره زمانی به نسبت کوتاه را فراهم می‌کند.
مغز مادران در طول بارداری تغییرات هماهنگی را تجربه می‌کند و محققان بالأخره توانستند این تغییرات را مشاهده کنند.
این تغییرات نشان می‌دهد که مغز بزرگسالان قادر به تجربه یک دوره طولانی از انعطاف‌پذیری عصبی است؛ تغییرات مغزی که ممکن است از سازگاری‌های رفتاری مرتبط با والدین حمایت کند.
پیامدهای گسترده‌تر بارداری در علوم اعصاب
85 درصد از زنان در طول زندگی خود یک یا چند بار بارداری را تجربه می‌کنند و هر سال حدود ۱۴۰ میلیون زن باردار می‌شوند.
محققان این مطالعه گفتند که امیدوار هستند باورهای غلط در مورد شکنندگی زنان در دوران بارداری را از بین ببرند.
مجموعه داده‌های دسترسی آزاد که به صورت آنلاین در دسترس است، به عنوان نقطه شروعی برای مطالعات آینده عمل می‌کند تا متوجه شوند که آیا بزرگی یا سرعت این تغییرات مغزی سرنخ‌هایی در مورد خطر افسردگی پس از زایمان برای زنان دارد یا خیر.
افسردگی پس از زایمان یک وضعیت عصبی است که حداقل یک نفر از هر پنج زن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در حال حاضر درمان‌های تأییدشده توسط FDA برای افسردگی پس از زایمان وجود دارد، اما تشخیص زودهنگام همچنان دشوار است.
محققان می‌گویند که هرچه بیشتر در مورد مغز مادرانه بیاموزیم، شانس بهتری برای ارائه درمان افسردگی پس از زایمان خواهیم داشت.
آینده تحقیقات مغز مادران
محققان اعلام کردند که متخصصان علوم اعصاب، ایمنی‌شناسی تولیدمثل، پروتئومیکس و هوش مصنوعی در حال همکاری هستند تا بیش از هر زمان دیگری در مورد مغز مادرانه بیاموزند.
این محققان بر این باور هستند که با هم فرصتی دارند تا یک سری از مشکلات فوری و کمتر درک شده در سلامت زنان را حل کنند.
