بر اساس گزارشی، ممکن است بقایای برخورد فضاپیمای DART ناسا با یک سیارک، باعث ایجاد نمایشی از شهابسنگها در آسمان زمین شود.
به گزارش تکناک، این برخورد که در سال ۲۰۲۲ برای تغییر مدار یک سیارک طراحی شده بود، امکان دارد تکههایی را به فضا پرتاب کرده باشد که اکنون وارد جو زمین شوند.
دانشمندان در حال بررسی احتمال وقوع این پدیده هستند و تأثیرات آن بر آسمان شب قابل مشاهده خواهد بود.
مأموریت آینده هرای آژانس فضایی اروپا (ESA)، قصد دارد این تأثیرات را به دقت بررسی کند، تکنیکهای دفاع سیارهای ما را بهبود بخشد و به احتمال زیاد باعث مشاهده اولین بارش شهابی ساخته دست بشر شود.
فهرست مطالب
تأثیر تاریخی و مسیر بقایای فضاپیمای DART
در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲، فضاپیمای DART ناسا با وزن تقریبی نیم تن با سرعت حدود ۶.۱ کیلومتر بر ثانیه به سیارک دیمورفوس با قطر ۱۵۱ متر برخورد کرد و مدار آن را به دور دیدیموس برای همیشه بیش از نیم ساعت کوتاه کرد.
این مأموریت بخشی از یک همکاری بینالمللی دفاع سیارهای بود و در این فرایند، یک ستون از بقایا به فضا پرتاب شد.
جدیدترین شبیهسازی نشان میدهد که چگونه شهابسنگهای کوچک از آن بقایا میتوانند در نهایت به مریخ و زمین برسند (احتمال دارد به روشی قابل مشاهده).
مأموریت ESA و تجزیه و تحلیل Ejecta
فضاپیمای هرا (Hera) سازمان فضایی اروپا (ESA) قرار است در ماه اکتبر به سوی دیمورفوس پرتاب شود تا یک تحقیق صحنه تصادف نزدیک انجام دهد و دادههایی درباره جرم، ساختار و ترکیب این سیارک جمعآوری کند تا این روش برخورد جنبشی برای دفاع سیارهای به یک تکنیک قابل فهم و تکرار تبدیل شود.
مایکل کوپرز، دانشمند مأموریت هرا در ESA توضیح داد: «برخورد DART فرصتی نادر برای بررسی انتقال مواد پرتاب شده به سایر اجرام آسمانی فراهم میکند و به لطف این است که ما محل برخورد را میدانیم و این برخورد توسط توسط ناظران زمینی و ماهواره ایتالیایی LICIACube که از دارت پرتاب شده بود، مشاهده شده است.»
وی تصریح کرد: «ما شبیهسازی پرتابهها را برای تطبیق با مشاهدات LICIACube با استفاده از سه میلیون ذره که به سه گروه اندازهای تقسیم شدهاند (10 سانتیمتر، 0.5 سانتیمتر و 30 میکرومتر، یا هزارم میلیمتر) انجام دادیم، که با سرعتهای 1 تا 1000 متر بر ثانیه یا با نرخ سریعتر تا 2 کیلومتر بر ثانیه حرکت میکنند.»
مسیرهای پرتابه و پیشبینی برخورد با زمین
نویسنده اصلی مطالعه، الوئی پینا-آسنسیو، از دپارتمان علوم و فناوری هوافضا، پلیتکنیک میلان، گفت: «ما مدارهای پرتابهای را شناسایی کردیم که با انتقال ذرات تولیدکننده شهابسنگ به هر دو سیاره مریخ و زمین سازگار هستند.»
وی اعلام کرد: «نتایج ما نشان میدهد که امکان رسیدن پرتابهها به میدان گرانشی مریخ در 13 سال برای سرعتهای پرتاب حدود 450 متر بر ثانیه وجود دارد، در حالی که پرتابههای سریعتر با سرعت 770 متر بر ثانیه میتوانند در فقط هفت سال به نزدیکی آن برسند. ذراتی که با سرعت بالای 1.5 کیلومتر بر ثانیه حرکت میکنند میتوانند در زمان مشابهی به سیستم زمین-ماه برسند.»
پینا-آسنسیو توضیح داد: «در دهههای آینده، کمپینهای مشاهده شهابسنگها برای تعیین اینکه آیا تکههایی از دیمورفوس که از برخورد فضاپیمای DART به وجود آمدهاند به سیاره ما خواهند رسید یا خیر، بسیار حیاتی خواهند بود. اگر این اتفاق رخ بدهد، ما شاهد اولین بارش شهابسنگهای ساخته دست بشر خواهیم بود.»
امکان بارش شهابسنگ و تحلیل برخورد
خوزهپ ام. تریگو-رودریگز از مؤسسه علوم فضایی اسپانیا (CSIC/IEEC) که در چارچوب مشارکت خود در مأموریت DART به مطالعه تکامل دینامیکی بقایای تولید شده توسط برخورد دارت پرداخته است، در این باره عنوان کرد: «ما شگفتزده شدیم که ممکن است برخی از ذرات به اندازه سانتیمتر به سیستم زمین-ماه برسند و یک بارش شهابسنگ جدید تولید کنند.»
وی ادامه داد: «اینکه شهابسنگها به سمت زمین یا مریخ حرکت کنند، به موقعیت آنها در ستون مخروطی شکل برخورد فضاپیمای DART بستگی دارد. موادی که در سمت شمالی آن قرار دارند بیشتر به سمت مریخ حرکت میکنند، در حالی که مواد جنوب غربی بیشتر به سمت زمین میرسند.»
بزرگترین شهابسنگها فقط به اندازه یک توپ سافتبال خواهند بود. آنها به طور قطع در جو زمین میسوزند، اگرچه ممکن است از جو نازکتر مریخ عبور کنند.
مشاهدات بلندمدت و پیامدهای برخورد فضاپیمای DART
در هر صورت، به نظر میرسد که تنها ذرات کوچکتر احتمال دارد به زمین برسند، چرا که اینها ذراتی هستند که با بالاترین سرعتها پرتاب شدهاند.
داشنمندان هنوز نمیتوانند تعیین کنند که آیا این ذرات به اندازه کافی بزرگ هستند تا شهابسنگهای قابل مشاهده تولید کنند یا خیر، بنابراین ادامه نظارت بر آسمان شب ضروری خواهد بود.
کوپرز بیان کرد: «دانش دقیق ما از محل برخورد و ویژگیهای برخوردکننده از نظر اندازه، جرم و سرعت به همراه مشاهدات پرتابهها، به ما این امکان را داد که سرنوشت بلندمدت مواد خارج شده از سیستم دیدیموس را تخمین بزنیم.»
وی توضیح داد: «با ترکیب تحقیقات آینده هرا درباره سیارک هدف، ما در موقعیت منحصربهفردی قرار خواهیم گرفت که اطلاعات کاملی درباره برخوردکننده، سیارک هدف و مواد پرتاب شده از آن داشته باشیم.»
اهمیت نجومی شهابسنگهای فضاپیمای DART
بیش از 1000 جریان شهابسنگ شناخته شده وجود دارد که مدار زمین را قطع میکنند و به بارشهای شهابی معروف سالانه مانند: پرساوشیهای اخیر و توریدهای پاییزی مرتبط هستند.
ستارهشناسان در ردیابی منشاء شهابها به جریانهای شهابسنگی خاص یا اجسام والد مانند: دنبالهدارها یا سیارکها مهارت پیدا کردهاند.
این مطالعه شامل همان نوع محاسبات است، اما به صورت معکوس، که برای پیشبینی ویژگیها و زمانبندیهای احتمالی شهابها مرتبط با برخورد فضاپیمای DART میباشد.
مایکل کوپرز اعلام کرد: «موضوع هیجانانگیز این است که احتمال شناسایی و مشاهده شهابها مرتبط با برخورد فضاپیمای DART، چه در زمین و چه شاید روزی در مریخ، با روشنایی و رنگ آنها جزئیات ترکیب آنها را نشان میدهد.»
وی تصریح کرد: «مطالعه ما شامل ویژگیهای مداری متمایزی است که این شهابها را از شهابهای مشابه متمایز میکند. شهابهای احتمالی ایجاد شده توسط DART آهسته حرکت میکنند، بیشتر از نیمکره جنوبی قابل مشاهده هستند و به احتمال زیاد در ماه می رخ میدهند.»
آمادهسازی برای مأموریت هرا
هرا به تازگی از اروپا به کیپ کاناورال در ایالات متحده منتقل شده است تا در ماه اکتبر توسط فالکون 9 اسپیسایکس پرتاب شود.
این فضاپیما قرار است در اواخر سال 2026 به سیارک دیمورفوس برسد و تحقیقات خود را آغاز کند.