تأثیر شگرف داروهای ضد چاقی تزریقی بر سلامت قلب

در کنفرانس اخیر انجمن قلب آمریکا، محققان نشان دادند که داروهای جدید ضد چاقی مانند سماگلوتاید (اوزمپیک) و تیرزپاتاید به بهبود سلامت قلب کمک می‌کنند.

به گزارش تک‌ناک، همچنین مشخص شده است که تغییرات سبک زندگی برای کاهش وزن، اثرات مثبتی بر شاخص‌های قلبی در افراد دیابتی دارند.

سه مطالعه در کنفرانس AHA 2024 ارائه شد که دو مورد آنها به داروهای آگونیست‌ گیرنده پپتید مشابه گلوکاگون یا GLP-1RAs مربوط می‌شد و شواهد بیشتری را در تأیید فواید این داروهای ضد چاقی برای سلامت قلب ارائه کردند.

دکتر هارلان کرومهولتز، سردبیر نشریه Journal of the American  College of Cardiology (JACC)، که این مطالعات در آن منتشر شده‌اند، گفت: «این مطالعات نشان می‌دهند که داروهای مبتنی بر GLP-1 نه تنها برای کاهش وزن مفید هستند، بلکه پتانسیلی برای بهبود سلامت قلب نیز دارند، به‌ ویژه برای بیمارانی که با چاقی و بیماری‌های قلبی-عروقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.»

وی تصریح کرد: «با پیشرفت علم، ما در حال درک بهتر چگونگی کمک به بهبود وضعیت بیماران مبتلا به چاقی و استفاده از این داروها هستیم.»

چاقی باعث افزایش بیماری‌ها و مرگ‌ومیرهای قلبی‌-عروقی به دلیل اثرات مستقیم و غیرمستقیم خود می‌شود.

از نظر مستقیم، مواد شیمیایی ترشح‌شده از بافت چربی باعث التهاب مزمن مرتبط با چاقی و بروز بیماری‌های متابولیک مانند: دیابت نوع 2، بیماری قلبی و تصلب شرایین (تجمع پلاک در دیواره شریان‌ها) می‌شوند.

از نظر غیرمستقیم، چاقی باعث تسریع فرایند تصلب شرایین و نارسایی قلبی به دلیل تأثیر آن بر فشار خون، کلسترول، دیابت نوع 2 و آپنه خواب انسدادی می‌شود.

آزمایش سماگلوتاید و نتایج قلبی-عروقی در چاقی بدون دیابت (SELECT)، یک مطالعه تصادفی کنترل‌شده بود، که 17,604 بیمار بالای 45 سال مبتلا به بیماری قلبی-عروقی و چاقی اما بدون دیابت در آن شرکت کردند.

بیماران یا سماگلوتاید (تزریق هفتگی 2.4 میلی‌گرم) یا دارونما دریافت کردند. نتایج نشان داد افرادی که سماگلوتاید دریافت کرده بودند، پس از حدود 40 ماه، بروز مرگ ناشی از مشکلات قلبی در آنها کاهش یافت.

محققان در مطالعه جدید، تحلیل ثانویه‌ای از داده‌های SELECT انجام دادند که تمرکز آن بر بیماران چاق یا دارای اضافه‌وزنی بود که در گذشته جراحی بای‌پس عروق کرونر قلب (CABG) برای اصلاح انسداد شریان‌های قلبی انجام داده بودند.

در این تحلیل، 2,057 نفر جراحی CABG کرده بودند و باقی (15,547 نفر) چنین جراحی‌ را انجام نداده بودند. افرادی که جراحی CABG را انجام داده بودند، اغلب مسن‌تر، بیشتر مرد و دارای شاخص توده بدنی (BMI) کمتری بودند.

محققان مشاهده کردند که سماگلوتاید باعث کاهش مداوم حوادث قلبی-عروقی شدید (MACE) در گروه‌های با جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG) و بدون جراحی (غیر CABG) شد، اما کاهش ریسک در افرادی که جراحی بای‌پس داشتند، بیشتر بود.

در این مطالعه، حوادث قلبی-عروقی شدید شامل سکته غیرکشنده، حمله قلبی غیرکشنده، بستری شدن به دلیل نارسایی قلبی، مرگ ناشی از علل قلبی و مرگ به هر علت بود.

تأثیر سماگلوتاید بر کاهش حملات قلبی غیرکشنده در افرادی که جراحی بای‌پس کرده بودند، بیشتر از کسانی بود که چنین جراحی‌ نداشتند. همچنین سماگلوتاید در کاهش بروز دیابت در افرادی که جراحی بای‌پس کرده بودند نیز مؤثر بود.

چاقی خطر ابتلا به نوعی نارسایی قلبی به نام «نارسایی قلبی با کسر جهشی حفظ‌شده» یا HFpEF را افزایش می‌دهد.

در این حالت، کسر جهشی بطن چپ (LVEF)، که نشان‌دهنده مقدار خونی است که از بطن چپ به بدن پمپاژ می‌شود، طبیعی یا نزدیک به طبیعی است.

افراد مبتلا به HFpEF علائمی مانند: تنگی نفس، خستگی، ضعف و ورم در اندام‌های تحتانی خود دارند. در این نوع نارسایی قلبی، بطن چپ قلب بزرگ یا ضخیم می‌شود.

مطالعه SUMMIT نشان داد که داروی تیرزپاتاید که یک داروی ضد دیابت است، باعث کاهش وزن قابل توجه و کاهش مرگ و وضعیت نارسایی قلبی در افراد مبتلا به HFpEF مرتبط با چاقی می‌شود.

مانند مطالعه سماگلوتاید که پیش‌تر اشاره شد، محققان بررسی دقیق‌تری از داده‌های SUMMIT  انجام دادند و اثرات داروی تیرزپاتاید بر ساختار و عملکرد قلب را تحلیل کردند.

فرضیه اصلی این بود که داروی تیرزپاتاید نیز مانند دیگر داروهای ضد چاقی تزریقی باید باعث کاهش جرم بطن چپ و کاهش چربی در سطح قلب (چربی اپیکاردیال) شود.

محققان متوجه شدند که فرضیه‌ آنها درست بوده است. در بیمارانی که با تیرزپاتید درمان شده بودند، وزن بطن چپ قلب ۱۱ گرم کاهش پیدا کرد و میزان چربی قلبی ۴۵ میلی‌لیتر کاهش یافت.

آنها نتیجه گرفتند که این کاهش‌ها ممکن است به کاهش مشکلات نارسایی قلبی در مطالعه SUMMIT کمک کرده باشد.

مطالعه دیگری که در مجله JACC منتشر شده است، به مداخلات سبک زندگی مانند ورزش مربوط می‌شود و بررسی می‌کند که چگونه این مداخلات بر عملکرد قلب تأثیر می‌گذارند.

این تحقیق به کاهش وزن از طریق تغییرات در سبک زندگی مربوط می‌شود و به‌ طور غیرمستقیم با دو مطالعه قبلی هم‌راستا است.

این مطالعه با نام LookAHEAD، یک تحقیق کنترل‌شده بود، که تأثیر یک برنامه سخت‌گیرانه شامل رژیم غذایی و ورزش را با یک برنامه پشتیبانی و آموزش دیابت مقایسه کرد.

هدف محققان این بود که ببینند این برنامه‌ها چگونه بر بیماری قلبی در افراد چاق مبتلا به دیابت نوع ۲ اثر می‌گذارند.

در هر دو گروه، میزان بروز بیماری قلبی-عروقی بسیار پایین بود و هیچ تفاوتی در نتایج قلبی-عروقی بین گروه‌ها مشاهده نشد.

با وجود اینکه انتظار می‌رفت برنامه سبک زندگی سخت‌گیرانه بهتر عمل کند، افرادی که تحت این برنامه قرار گرفتند، بهبودهایی یکسان در کنترل گلوکز، چربی، آپنه خواب، افسردگی، حساسیت به انسولین و نیاز به داروهای دیابت با گروه مقابل خود داشتند.

در یک مطالعه جانبی، محققان تأثیر مداخلات مختلف را روی دو نشانگر قلبی یعنی NT-proBNP و hs-cTnT، بررسی کردند.

سطح NT-proBNP با وضعیت نارسایی قلبی تغییر می‌کند. همچنین تروپونین قلبی حساس (hs-cTnT) برای تشخیص آسیب به عضله قلب حتی در مقادیر بسیار کم مفید است.

محققان با تجزیه و تحلیل داده‌های مطالعه، دریافتند که در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲، مداخله شدید سبک زندگی که بر کاهش وزن تمرکز دارد، باعث کاهش پایدار سطح hs-cTnT شد. اما این مداخله در ابتدا باعث افزایش کوتاه‌مدت سطح NT-proBNP گردید که با گذشت زمان کاهش یافت.

آنها نتیجه گرفتند که بررسی طولانی‌مدت هر دو نشانگر، می‌تواند اطلاعاتی در مورد خطر تصلب شرایین بیمار ارائه دهد، اما تنها تغییرات در NT-proBNP می‌تواند خطر نارسایی قلبی را پیش‌بینی کند.