دنیای توکن‌ ها؛ از مفهوم تا کاربرد

به‌طورکلی، یک توکن راه دیگری برای اشاره به “ارز دیجیتال”، “دارایی دیجیتال” یا کریپتو است. به‌طور خاص، یک توکن دارایی‌ای است که مالکیت یا ارزش را در یک سیستم غیرمتمرکز نشان می‌دهد.

این توکن‌ها روی پلتفرم‌های بلاک چین ایجاد شده و برای اهداف مختلفی مثل ارائه دسترسی به کالاها یا خدمات خاص، نمایندگی سهام در یک پروژه، یا به‌عنوان انگیزه‌ای برای کاربران جهت مشارکت در یک اکوسیستم خاص استفاده می‌شوند.

در این مقاله از تک‌ناک قصد داریم تا به صورت کاملاً تخصصی به بررسی دنیای توکن‌ها بپردازیم و مواردی از قبیل مفهوم، کاربرد و موضوعات مرتبط را بررسی کنیم.

توکن چیست به زبان ساده

درک مفهوم توکن برای افرادی که تازه وارد دنیای کریپتو شده‌اند می‌تواند گیج‌کننده باشد، زیرا این واژه تقریباً سه معنی یکسان دارد.

از نظر فنی، یک توکن دارایی‌ای است که مالکیت یا ارزش را در یک سیستم غیرمتمرکز نشان می‌دهد. از این لحاظ، تفاوتی با اصطلاحاتی مثل “ارز دیجیتال”، “دارایی دیجیتال” یا “کریپتو” ندارد.

توکن می‌تواند به هر دارایی کریپتویی غیر از بیت‌ کوین و تا حدی اتریوم اشاره داشته باشد. این معنا مشابه واژه “آلت‌کوین” (Altcoin) یا همان کوین جایگزین است.

اما شاید رایج‌ترین معنای توکن در صنعت کریپتو، اشاره به دارایی دیجیتالی باشد که یک توکن غیر بومی یک بلاک چین محسوب می‌شود. برای مثال، اتریوم توکن بومی بلاک چین اتریوم است، اما هر دارایی دیجیتالی دیگری که روی بلاک چین اتریوم وجود داشته باشد، یک توکن محسوب می‌شود.

تاریخچه ساخت توکن

اگرچه پیش از رونق عرضه اولیه کوین در سال ۲۰۱۷، ارزهای دیجیتالی وجود داشتند که از بیت‌ کوین و اتریوم فورک شده بودند، اما اولین عرضه اولیه کوین و توکن شناخته‌شده مستر کوین (Mastercoin) بود. این پروژه توسط J.R. Willett  ایجاد شد و در ژانویه ۲۰۱۲ از طریق انجمن بیت کوین (Bitcoin Forum) اعلام شد. او وایت پیپر خود را با عنوان “دومین وایت‌پیپر بیت کوین” منتشر کرد.

مستر کوین یکی از اولین پروژه‌هایی بود که مفهوم استفاده از لایه‌های اضافی را برای ارتقای عملکرد یک ارز دیجیتال مطرح کرد. این پروژه ارزش مستر کوین را به بیت کوین متصل کرد و توضیح داد که چگونه از این سرمایه برای پرداخت به توسعه‌دهندگان استفاده خواهد شد تا راهکاری برای کاربران ایجاد کنند که از مسترکوین‌های خود، کوین‌های جدید بسازند.

رونق  ICO

بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶، روند ایجاد توکن‌های کریپتو و عرضه‌ اولیه سکه (ICO) به‌تدریج افزایش یافت. اما در سال ۲۰۱۷، عرضه‌های توکن به شدت افزایش پیدا کرد، زیرا سرمایه‌گذاران به این حوزه علاقه‌مند شدند و به امید افزایش ارزش، در آن سرمایه‌گذاری کردند.

در این دوره، توسعه‌دهندگان، کسب‌وکارها و حتی کلاه‌برداران شروع به ایجاد توکن‌های جدید کردند تا از این رونق تأمین مالی بهره ببرند. این حجم گسترده از  ICOها باعث شد که نهادهای نظارتی هشدارهایی را به سرمایه‌گذاران درباره ریسک‌های ICO صادر کنند. یکی از این هشدارها از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) منتشر شد.

پس از انفجار حباب ICO

حباب ICO در سال ۲۰۱۸ منفجر شد. پس از آن، عرضه اولیه در صرافی‌ها (IEO) ظهور کرد. در این روش، صرافی‌ها به‌طور مستقیم در فرآیند عرضه توکن‌ها مشارکت کردند و مدعی شدند که توکن‌های ارائه‌شده را ارزیابی کرده‌اند تا ریسک سرمایه‌گذاران کاهش یابد. بااین‌حال، برخی کلاه‌برداران نیز از این روش برای تبلیغ پروژه‌های جعلی خود سوء استفاده کردند.

نهادهای نظارتی هشدارهایی درباره ریسک‌های IEO به سرمایه‌گذاران ارائه دادند. آن‌ها همچنین به صرافی‌ها هشدار دادند که اگر در فرآیند تامین مالی مشارکت دارند، باید با مقامات قانونی ثبت شوند. دلیل این الزام این بود که صرافی‌ها ممکن است به‌عنوان سیستم‌های معاملاتی جایگزین یا کارگزار/فروشنده عمل کنند که طبق قانون باید ثبت شوند.

توکن‌های کریپتو همچنان برای تأمین مالی پروژه‌ها از طریق ICO ایجاد می‌شوند. وایت‌پیپرهای این توکن‌ها مثل بروشورهای سرمایه‌گذاری طراحی می‌شوند و شامل جزئیاتی درباره اهداف توکن، نحوه فروش، نحوه استفاده از سرمایه‌های جمع‌آوری‌شده و مزایای سرمایه‌گذاری برای خریداران هستند.

توکن چگونه کار می‌کند؟

کریپتو به مجموعه‌ای از الگوریتم‌های رمزگذاری و تکنیک‌های رمزنگاری اطلاق می‌شود که برای ایمن‌سازی توکن‌ها و ارزهای دیجیتال به کار می‌روند. این تکنیک‌ها شامل رمزنگاری منحنی بیضوی، جفت کلید عمومی-خصوصی و توابع هش هستند.

ارزهای دیجیتال نوعی ارز مجازی هستند که روی بلاک چین ذخیره و منتقل می‌شوند. این سیستم‌ها امکان پرداخت‌های امن آنلاین و ذخیره ارزش را فراهم می‌کنند.

توکن‌های کریپتو واحدهای معاملاتی هستند که توسط شرکت‌ها یا پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین روی بلاک چین‌های موجود ایجاد می‌شوند. این توکن‌ها با استفاده از قالب‌های استانداردی مانند شبکه اتریوم تولید می‌شوند. چنین بلاک چین‌هایی بر پایه قراردادهای هوشمند یا برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) کار می‌کنند، جایی که کدهای برنامه‌نویسی خود اجرا برای پردازش و مدیریت تراکنش‌ها استفاده می‌شوند.

برای مثال، ممکن است یک توکن کریپتو دریافت کنید که نمایانگر تعدادی امتیاز وفاداری مشتری در یک بلاک چین باشد که اطلاعات مربوط به یک زنجیره فروشگاهی را مدیریت می‌کند. یا ممکن است توکنی داشته باشید که به شما اجازه تماشای ۱۰ ساعت محتوای ویدیویی را در یک پلتفرم اشتراک‌گذاری ویدیو مبتنی بر بلاک چین بدهد.

توکن‌ها حتی می‌توانند نمایانگر ارزهای دیجیتال دیگر باشند، مثلاً یک توکن کریپتو می‌تواند معادل ۱۵ بیت ‌کوین در یک بلاک چین خاص باشد. چنین توکن‌هایی قابل معامله و انتقال بین کاربران مختلف در شبکه بلاک چین هستند.

انواع توکن

کاربردهای توکن‌های کریپتو فقط به تخیل محدود می‌شوند. تاکنون، توکن‌ها را می‌توان در چند دسته کلی طبقه‌بندی کرد، اما با تکامل دنیای کریپتو، قطعاً کاربردهای نوآورانه جدیدی ایجاد خواهند شد. در حال حاضر، برخی از رایج‌ترین انواع توکن‌ها عبارت‌اند از:

1- توکن‌های کاربردی (Utility Tokens)

این توکن‌ها دسترسی به محصولات یا خدمات را در یک پلتفرم بلاک چینی یا اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) فراهم می‌کنند. برای مثال، کاربران ممکن است برای دریافت فضای ذخیره‌سازی در یک سرویس ابری غیر متمرکز یا استفاده از خدمات دیفای (DeFi)، نیاز به خرید این نوع توکن‌ها داشته باشند.

2- توکن‌های اوراق بهادار (Security Tokens)

آنها نمایانگر مالکیت در دارایی‌های واقعی مانند سهام شرکت‌ها، املاک و مستغلات یا سایر سرمایه‌گذاری‌ها هستند. توکن‌های اوراق بهادار تحت مقررات نظارتی قرار دارند و می‌توانند برای سرمایه‌گذاران حقوقی مزایایی را مانند دریافت سود، حق رأی یا مشارکت در تقسیم سود فراهم کنند.

3- توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens)

دارندگان این توکن‌ها می‌توانند در فرآیندهای تصمیم‌گیری یک پروژه یا پلتفرم شرکت کنند. توکن‌های حاکمیتی به کاربران اجازه می‌دهند پیشنهاد دهند، بحث کنند و رأی دهند. این موارد می‌توانند شامل به‌روزرسانی پروتکل‌ها یا تغییرات در ساختار کارمزدهای پلتفرم باشند.

4- توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs)

برخلاف سایر توکن‌ها، NFT ها منحصر‌به‌فرد و غیر قابل تقسیم هستند. هر NFT  یک دارایی دیجیتالی خاص مانند آثار هنری، کلکسیون‌های دیجیتال یا املاک مجازی را نمایندگی می‌کند. NFT ها به دلیل امکان اثبات مالکیت و اصالت دارایی‌های دیجیتال محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.

تفاوت کوین و توکن

کوین‌ها بر روی بلاک چین اختصاصی خود فعالیت می‌کنند و عمدتاً به‌عنوان یک وسیله مبادله ارزش عمل می‌کنند. آن‌ها مشابه ارزهای دیجیتالی مستقل هستند و اغلب برای پرداخت تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین مربوطه استفاده می‌شوند.

از سوی دیگر، توکن‌ها روی بلاک چین‌های موجود ایجاد می‌شوند و هدف آن‌ها ارائه عملکردهای گسترده‌تر است. توکن‌ها معمولاً به یک پروژه یا پروتکل خاص در اکوسیستم بلاک چین مرتبط هستند و برای دسترسی به ویژگی‌های خاص آن پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از نظر ایجاد، ساخت یک کوین نیازمند توسعه یک بلاک چین جدید است که به زمان و تخصص فنی بالایی نیاز دارد. در مقابل، توکن‌ها را می‌توان روی یک بلاک چین موجود ایجاد کرد، که این فرآیند را ساده‌تر و در دسترس تر می‌سازد.

توکن سوزی چیست؟

توکن سوزی فرآیندی در دنیای ارزهای دیجیتال است که طی آن تعداد مشخصی از توکن‌ها به‌طور دائمی از گردش خارج می‌شوند. این کار با ارسال توکن‌ها به یک آدرس منحصربه‌فرد، که معمولاً به آن آدرس «سوزاندن» یا «خورنده» گفته می‌شود، انجام می‌گیرد. این آدرس به گونه‌ای طراحی شده است که فقط قادر به دریافت ارزهای دیجیتال است و هیچ کلید خصوصی برای آن وجود ندارد، بنابراین دارایی‌های ارسال‌شده به آن غیرقابل‌دسترسی، غیرقابل‌مصرف و غیرقابل‌انتقال به آدرس‌های دیگر خواهند بود. این اقدام عملاً توکن‌های ارسال‌شده به این کیف پول را از بین برده و آن‌ها را از عرضه در گردش حذف می‌کند.

ایردراپ توکن چیست؟

ایردراپ زمانی است که یک پروژه مقدار مشخصی از دارایی‌های دیجیتال خود را به‌صورت رایگان برای افرادی که شرایط خاصی دارند ارسال می‌کند. این تعریف ممکن است کمی مبهم به نظر برسد، زیرا ایردراپ‌ها به روش‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما با ذکر مثال، درک آن آسان‌تر خواهد شد.

آنها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: توکن‌ها و NFTها. در ادامه، ایردراپ توکن را بررسی می‌کنیم:

ایردراپ توکن یک پلتفرم کریپتو، مانند یک صرافی غیرمتمرکز (DEX)، تصمیم می‌گیرد که یک توکن بومی ایجاد کند. برای پاداش دادن به کاربران فعلی خود، این پروژه نیمی از کل عرضه توکن را بر اساس حجم معاملاتی که هر کاربر در این پلتفرم انجام داده است، به کیف پول آن‌ها ارسال می‌کند. این توکن نقش یک عامل نگه‌دارنده را ایفا کرده و باعث می‌شود کاربران به جای استفاده از پلتفرم‌های رقیب، در همان پلتفرم باقی بمانند.

بهترین کیف پول توکن‌ها

در دنیای ارزهای دیجیتال شما باید دارایی‌های دیجیتال یا همان توکن‌های خود را در فضایی امن و دور از دسترس کلاه‌برداران نگه دارید. روش ایمن برای این کار ذخیره دارایی‌های دیجیتال خود در کیف پول ارز دیجیتال است. در ادامه قصد داریم تا تعدادی از کیف پول‌های دیجیتال مشهور و مطرح دنیای ارزهای دیجیتال را خدمت شما معرفی کنیم:

·        کیف پول تراست ولت (Trust Wallet)

·        کیف پول متاماسک (MetaMask)

·        کیف پول کوین بیس ولت (Coinbase Wallet)

·        کیف پول ترزور (Trezor)

·        کیف پول بایننس (Binance)

·        کیف پول اکسودوس (Exodus)

در نهایت می‌توانیم بگوییم که این کیف پول‌ها از بهترین کیف پول ارز دیجیتال موبایلی هم محسوب می‌شوند. حتماً قبل از انجام این فرآیند باید بهترین آموزش ارز دیجیتال را پشت سر گذاشته باشید و همچنین به خوبی اخبار ارز دیجیتال را رصد کنید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن این کار را انجام دهید.

جمع‌بندی

توکن‌ها نمایشی دیجیتال از مالکیت یک دارایی یا ابزاری برای تسهیل تراکنش‌ها در یک بلاک چین هستند. اغلب با ارزهای دیجیتال اشتباه گرفته می‌شوند، زیرا آن‌ها نیز قابل معامله و مبادله هستند.

توکن‌های کریپتو معمولاً برای جذب سرمایه در عرضه اولیه کوین (ICO) مورد استفاده قرار می‌گیرند. بااین‌حال، بسیاری از افراد سودجو از  ICOها برای فریب سرمایه‌گذاران و جمع‌آوری سرمایه استفاده کرده و سپس ناپدید شده‌اند.همچنین بسیاری از ICOها تلاش‌های قانونی برای تأمین مالی کسب‌وکارهای معتبر را انجام می‌دهند. اگر قصد سرمایه‌گذاری روی توکن‌های کریپتو را دارید، حتماً درباره تیم یا شرکتی که آن‌ها را عرضه می‌کند، تحقیق کنید.