چین با پروژه «بال قیچی» به دنبال احیای پهپاد مافوق‌صوت است

چین با استفاده از فناوری‌های نوین و طرح «بال قیچی» (Oblique Wing) در تلاش است پهپاد مافوق‌صوتی بسازد که توانایی پرواز با سرعت 5 ماخ و حمل ده‌ها پهپاد خودکار را برای عملیات تهاجمی داشته باشد.

به گزارش تک‌ناک، این ایده‌ نخستین بار در دهه ۱۹۴۰ مطرح شد و اکنون با اتکا به فناوری‌های نوین، می‌تواند آینده پهپادهای مافوق‌صوت را متحول کند. این طراحی شامل یک بال منفرد است که مانند تیغه قیچی پیرامون بدنه می‌چرخد و قابلیت پرواز در سرعت‌های پایین و بسیار بالا را هم‌زمان فراهم می‌کند.

بال در سرعت‌های پایین به‌ صورت عمودی قرار می‌گیرد تا امکان برخاست، فرود و پرواز عادی فراهم شود. اما بال در سرعت‌های بالا، به سمت بدنه می‌چرخد و کل هواپیما به شکل یک پیکان مافوق‌صوت درمی‌آید. این در حالی است که طراحی‌های متعارف ناچار هستند میان بال‌های پهن برای پرواز آهسته و بال‌های باریک و پسگرا برای پرواز سریع یکی را انتخاب کنند.

مدل‌هایی مانند F-14 آمریکایی و Tornado انگلیسی با بال‌های متحرک تلاش کردند که این دو قابلیت را یکجا داشته باشند، اما نیازمند سازوکارهای پیچیده و سنگین بودند. در مقابل، طرح بال مورب از نظر مهندسی ساده‌تر به‌نظر می‌رسد، چرا که تنها یک بال باید حول بدنه حرکت کند.

این ایده در گذشته با مشکلاتی مانند پایداری ضعیف مواجه بود؛ به‌ویژه نمونه NASA AD-1 در دهه ۱۹۷۰ که کنترل دشواری داشت. مهندسان چینی برای حل این چالش از ابررایانه‌ها، هوش مصنوعی (AI)، مواد هوشمند و حسگرهای پیشرفته استفاده کرده‌اند تا جریان هوا را شبیه‌سازی کنند و فشارهای شدید پروازی را مدیریت نمایند.

بر اساس اطلاعات موجود، طراحی جدید پهپاد مافوق‌صوت چین شامل ترکیبی از کاناردها، دم افقی و سطوح کنترلی فعال است تا در زمان چرخش بال، پایداری هواگرد حفظ شود. کارشناسان می‌گویند که این پروژه صرفاً تحقیقاتی نیست و در صورت موفقیت، می‌تواند به سلاحی با ارزش استراتژیک تبدیل شود.

نسخه نهایی این هواگرد می‌تواند به‌ عنوان یک «مادر-پهپاد» عمل کند و با سرعتی در حدود 5 ماخ (۶۰۰۰ کیلومتر بر ساعت) و در ارتفاع ۳۰ کیلومتری پرواز کند. این پرنده قادر است ۱۶ تا ۱۸ پهپاد خودکار را حمل کند و برای حملات گروهی علیه رادارها، سامانه‌های ارتباطی و مراکز فرماندهی مورد استفاده قرار دهد. در چنین سناریویی، پهپادها قبل از واکنش دفاعی دشمن رها می‌شوند و سپس مادر-پهپاد به‌ طور خودکار به پایگاه بازمی‌گردد.

با وجود نوآوری‌های گسترده، چالش‌های بزرگی پیش روی این پروژه قرار دارد. محور چرخش بال باید فشارهای عظیم گشتاور، لرزش و خمشی را تحمل کند. در سرعت 5 ماخ، دمای سطح بیرونی هواگرد به بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، در حالی که محور داخلی خنک‌تر باقی می‌ماند. این اختلاف دما می‌تواند باعث انبساط ناهمگون، خرابی روان‌کاری و ترک‌خوردگی شود و تکرار آن در پروازهای متعدد، خطر شکست فاجعه‌بار را افزایش می‌دهد.

یک کارشناس هوانوردی در گفت‌وگو با South China Morning Post (SCMP) تأکید کرده است: «وجود سامانه‌های پشتیبان حیاتی است. تیم طراحی باید چندین سامانه اضطراری، پایش لحظه‌ای فشار، عیب‌یابی در مقیاس میکروثانیه و مکانیزم‌های قفل ایمن را برای ثابت نگه‌داشتن بال در صورت بروز نقص در نظر بگیرد.»

اگر چین موفق به حل این موانع شود، طرحی که در گذشته جلوتر از زمان خود بود اما به دلیل محدودیت‌های فناوری متوقف شد، می‌تواند دوباره احیا شود. موفقیت این پروژه نه‌تنها یک دستاورد مهندسی خواهد بود، بلکه باعث ظهور نسل جدیدی از سکوهای تسلیحاتی مافوق‌صوت از جمله سلاح‌هایی دوربرد، سریع، مقاوم در برابر رهگیری و مجهز به توانایی استقرار دسته‌های پهپادی می‌شود.