کشف کاربرد سلول های بنیادی معده در درمان دیابت

 یافته های جدید محققان نشان می دهد که می توان با استفاده از سلول های بنیادی معده در بیماران دیابتی، انسولین مورد نیاز آنان را تامین کرد.

به گزارش تکناک، محققان اخیرا طی تحقیقاتی توانستند که با تبدیل سلول های بنیادی معده انسان به سلول های تولید کننده انسولین  مانند سلول های سالم پانکراس به تغییرات میزان گلوکز خون پاسخ می دهند. این کشف می تواند به این معنا باشد که روزی بیماران دیابتی می توانند به جای تکیه بر تزریق، خودشان انسولین مورد نیازشان را تولید کنند.

اگرچه علت دقیق دیابت نوع 1 مشخص نیست، اما تصور می‌شود که این بیماری ناشی از یک پاسخ خود ایمنی است که در آن، بدن به سلول‌های بتای پانکراس که سلول‌هایی هستند که انسولین تولید می‌کنند، حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد. سال هاست که محققان در تحقیقات خود به درمان دیابت با استفاده از سلول‌های بنیادی برای ایجاد سلول‌های تولیدکننده انسولین به منظور جایگزینی سلول‌هایی که توسط سیستم ایمنی تخریب شده‌اند، پرداخته اند.

سلول‌های بنیادی روده و معده انسان، هر 5 تا 7 روز یکبار به طور قابل توجهی پوشش خود را بازسازی می کنند. همچنین این سلول ها به بافت های خاص روده، از جمله سلول های انترو غدد درون ریز (EECs) که هورمون ها را ترشح می کنند، تمایز می یابند. توانایی تولید EEC هایی که هورمون انسولین را ترشح می کنند، برای بیماران دیابتی نوع 1 که سلول های بتا، تولیدشان را متوقف کرده یا به اندازه کافی انسولین تولید نمی کنند، ارزش درمانی زیادی دارد.

اکنون، محققان موسسه Weill Cornell Medicine به این نتیجه رسیده‌اند که می توانند سلول‌های بنیادی معده انسان را به سلول‌های ترشح کننده انسولین تبدیل کنند و مشاهده کردند که این سلول ها درست مانند سلول‌های بتای سالم پانکراس، به تغییرات میزان گلوکز خون پاسخ می‌دهند.

جو ژو، نویسنده این مطالعه گفت: معده، سلول‌های ترشح‌کننده هورمون خود را می‌سازد و سلول‌های معده و سلول‌های پانکراس در مرحله رشد جنینی در مجاورت یکدیگر هستند، بنابراین عجیب نیست که سلول‌های بنیادی معده می‌توانند به آسانی به انسولین بتا تبدیل شوند.

در مطالعه حاضر، محققان سلول‌های بنیادی معده را از طریق یک روش غیرجراحی ساده به نام آندوسکوپی، که در آن یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با دوربین روی آن (اندوسکوپ) از طریق دهان وارد معده می‌شود، خارج کردند. آندوسکوپ مجهز به ابزاری است که به اپراتور اجازه می‌دهد نمونه‌های بافت را بگیرد.

پس از تبدیل سلول های بنیادی معده به سلول های شبه بتا به نام سلول های ترشح کننده انسولین معده (GINS)، محققان آن‌ها را به خوشه‌های کوچکی به نام ارگانوئیدها رشد دادند که به گفته آنها ظرف 10 روز به گلوکز حساس شدند و به ترشح انسولین پاسخ دادند.

هنگامی که سلول های GINS به موش‌های دیابتی پیوند زده شد، آن‌ها مانند سلول‌های بتای واقعی لوزالمعده رفتار کردند و با ترشح انسولین برای ثابت نگه داشتن میزان گلوکز خون، به افزایش گلوکز خون پاسخ دادند. سلول های پیوندی تا مدتی که محققان آنها را تحت نظر داشتند، یعنی شش ماه، به تولید انسولین ادامه دادند.

در سال 2021 حدود 8.4 میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت نوع 1 مبتلا بودند. پیش بینی می شود تا سال 2040 این تعداد به 13.5 میلیون تا 17.4 میلیون افزایش یابد. در حال حاضر، بیماران مبتلا به دیابت نوع 1، وضعیت خود را با انسولین کنترل می کنند. برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 پیشرفته نیاز به مصرف انسولین برای تکمیل میزان ناکافی بدن خود دارند.

محققان می گویند که پیوند سلول های ترشح کننده انسولین ایجاد شده از سلول های بنیادی بیمار، روش طبیعی تری برای بهبود عملکرد سلول های بتا است و مشکل رد پیوند را کاهش می دهد.

اکنون محققان در حال کار بر روی اصلاح سلول ها هستند تا حساسیت آنها را در برابر حمله سیستم ایمنی که سلول های بتا را در بیماران دیابتی نوع 1 تخریب می کند، کمتر کنند.