یک تحقیق بزرگ در دانمارک بر روی بیش از ۱.۲ میلیون کودک نشان داد که هیچ ارتباطی میان واکسن‌های حاوی آلومینیوم و ابتلا به ۵۰ بیماری مزمن کودکی از جمله اوتیسم، بیش‌فعالی، آسم و دیابت وجود ندارد. این نتایج، پیامی اطمینان‌بخش درباره ایمنی واکسن‌ها به همراه دارد.
به گزارش تکناک، در حالی‌که واکسیناسیون کودکان یکی از موفق‌ترین دستاوردهای جهانی در حوزه سلامت عمومی محسوب می‌شود و با تحریک سیستم ایمنی بدن، از ما در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند، هنوز هم در برخی کشورها تردیدهایی نسبت به ایمنی واکسن‌ها وجود دارد.
افزایش تردید به واکسن‌ها (vaccine hesitancy) در سال‌های اخیر تحت تأثیر باورهای نادرست و اطلاعات نادرست تشدید شده است؛ از جمله این باور که واکسن‌ها ممکن است باعث بروز بیماری‌های مزمن در کودکان شوند.
اکنون، یک مطالعه بسیار بزرگ و دقیق توسط پژوهشگران مؤسسه دولتی سرم استاتنس (Statens Serum Institut – SSI) زیر نظر وزارت بهداشت دانمارک انجام شده که نشان می‌دهد واکسن‌های دوران کودکی که حاوی آلومینیوم هستند، هیچ ارتباطی با افزایش خطر ابتلا به ۵۰ نوع بیماری مزمن از جمله اوتیسم، اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی (ADHD)، آسم و دیابت نوع ۱ ندارند.
فهرست مطالب
اطمینان علمی از ایمنی واکسن‌ها
پروفسور آندرس هوید، سرپرست گروه تحقیقات می‌گوید: نتایج ما بسیار اطمینان‌بخش هستند. با بررسی داده‌های بیش از یک میلیون کودک دانمارکی، هیچ نشانه‌ای از اینکه مقدار بسیار کم آلومینیوم موجود در برنامه واکسیناسیون کودکی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را افزایش دهد، مشاهده نکردیم.
نمک‌های آلومینیوم در واکسن‌های غیرفعال (non-live) به عنوان ماده کمکی (adjuvant) به‌کار می‌روند تا پاسخ ایمنی بدن را نسبت به آنتی‌ژن موجود در واکسن تقویت کنند. واکسن‌های غیرفعال حاوی نسخه کشته‌شده یا غیرفعال‌شده ویروس‌ها یا باکتری‌ها هستند و بدون ایجاد بیماری، سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهند. با اینکه آلومینیوم از دهه ۱۹۳۰ در ساخت واکسن‌ها استفاده شده، اما نگرانی‌هایی در مورد سمیت احتمالی آن در بلندمدت وجود داشته است.
برنامه واکسیناسیون دانمارک و داده‌های مورد بررسی
از سال ۱۹۹۷، برنامه واکسیناسیون دوران کودکی در دانمارک به‌طور غیرالزامی واکسن ترکیبی DTaP-IPV/Hib (برای بیماری‌های دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، فلج اطفال و هموفیلوس آنفلوانزای نوع B) را در سه نوبت سه‌ماهه، پنج‌ماهه و ۱۲ماهه ارائه داده است. واکسن بیماری پنوموکوک (PCV) نیز همزمان تزریق می‌شود. اولین دوز واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) در ۱۵ماهگی و دوز دوم در چهار سالگی تزریق می‌شود.
در این تحقیق، اطلاعات سلامت و واکسیناسیون بیش از ۱,۲۲۴,۱۷۶ کودک متولد بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۸ مورد بررسی قرار گرفت. کودکانی که در دانمارک به دنیا آمده و تا دو سالگی در قید حیات بوده‌اند و به بیماری‌های مادرزادی خاص یا نارسایی قلبی و کبدی دچار نبوده‌اند، در این تحلیل گنجانده شدند.
پژوهشگران با بررسی تعداد، زمان و نوع واکسن‌های تزریق‌شده، مجموع آلومینیوم دریافتی کودکان تا سن دو سال را برآورد کردند؛ که این مقدار بین ۰ تا ۴.۵ میلی‌گرم متغیر بود.
پیگیری ۵۰ بیماری مزمن از سن ۲ تا ۵ سال
پژوهشگران ۵۰ بیماری مزمن را در این کودکان پیگیری کردند که شامل:
- ۳۶ بیماری خودایمنی (مانند دیابت نوع ۱ و آرتریت جوانان)
- ۹ بیماری آلرژیک یا آتوپیک (مانند آسم، اگزما و آلرژی)
- ۵ اختلال عصبی (مانند اوتیسم و ADHD)
آنها از الگوهای آماری برای بررسی خطر ابتلا به هر بیماری نسبت به هر ۱ میلی‌گرم افزایش آلومینیوم دریافتی استفاده کردند. عوامل مؤثر مانند وزن هنگام تولد، سیگار کشیدن مادر و سطح درآمد نیز در تحلیل‌ها لحاظ شد.
یافته‌ها نشان دادند که افزایش مواجهه با آلومینیوم در واکسن‌ها، هیچ افزایش ریسکی برای بیماری‌های خودایمنی، آلرژیک یا اختلالات عصبی ایجاد نمی‌کند. حتی در مورد بیماری‌های عصبی و آسم، نتایج حاکی از کاهش اندک ریسک بودند.
پروفسور هوید تأکید کرد: این اولین مطالعه در این مقیاس و با این سطح تحلیل دقیق است، و ایمنی واکسن‌هایی که در دانمارک طی دهه‌ها استفاده شده‌اند را تأیید می‌کند.
آیا نتایج به کشورهای دیگر نیز قابل تعمیم است؟
پاسخ بله است، اما با احتیاط. نوع واکسن‌ها و میزان آلومینیوم استفاده‌شده در دانمارک مشابه با کشورهای دیگری مانند ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا است. برنامه‌های واکسیناسیون نیز از نظر زمان‌بندی و ترکیب شباهت زیادی دارند.
البته برندها یا فرمولاسیون‌های خاص ممکن است کمی تفاوت داشته باشند و شرایط خاص نظام سلامت عمومی دانمارک (همگانی بودن خدمات سلامت و پوشش بالای واکسیناسیون) نیز می‌تواند برخی عوامل مؤثر را بهتر کنترل کند.
در همین زمینه، مطالعه‌ای از ایالات متحده (Vaccine Safety Datalink) وجود دارد که ارتباط احتمالی میان آلومینیوم واکسن‌ها و آسم پایدار در کودکان را گزارش کرده، اما با ابهاماتی در مورد عوامل مؤثر همزمان
همراه است.
محدودیت‌ها و اهمیت علمی مطالعه
هرچند این تحقیق دقیق و گسترده است، محدودیت‌هایی نیز دارد. برخی بیماری‌ها ممکن است دیرتر بروز کنند و مدت پیگیری کوتاه‌تر از زمان بروز آنها بوده باشد. همچنین، برای برخی بیماری‌های نادر، تعداد موارد ثبت‌شده برای نتیجه‌گیری قطعی کافی نبوده است. همچنین، میزان مواجهه با آلومینیوم بر اساس محتوای رسمی واکسن‌ها تخمین زده شده، نه میزان واقعی جذب‌شده در بدن هر کودک.
دفاع علمی در برابر شایعات و اطلاعات نادرست
با اینکه این تحقیق محدودیت‌هایی دارد، اما با دقت و وسعت بالایش توانسته به نگرانی‌هایی که قبلاً در مطالعات کوچک یا بررسی‌های محیطی مطرح شده بود، پاسخ دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد استفاده از واکسن‌های آلومینیوم‌دار برای کودکان همچنان قابل‌اعتماد است.
پروفسور هوید در پایان گفت: امروز که شایعات و اطلاعات نادرست درباره واکسن‌ها زیاد شده است، باید به تحقیقات علمی معتبر تکیه کنیم. پژوهش‌های بزرگ مانند این، کمک می‌کنند تا جلوی استفاده نادرست سیاسی از علم پزشکی گرفته شود. اگر نتوانیم فرق بین اطلاعات واقعی و تبلیغات سیاسی را بشناسیم، ممکن است سلامت کودکان‌مان به خطر بیفتد.
