چین از نخستین هوش مصنوعی مشابه مغز رونمایی کرد

پژوهشگران آکادمی علوم چین در پکن از سامانه‌ای نوین با نام SpikingBrain 1.0 رونمایی کرده‌اند که به‌ عنوان نخستین هوش مصنوعی مشابه مغز معرفی می‌شود.

به گزارش تک‌ناک، این فناوری توانسته است در برخی وظایف تا ۱۰۰ برابر سریع‌تر از مدل‌های مرسوم عمل کند، در حالی که انرژی کمتری مصرف کرده و بر پایه سخت‌افزار بومی چین توسعه یافته است.

پژوهشگران در گزارشی فنی اعلام کردند که مدل‌های زبان بزرگ مبتنی بر Transformer با گلوگاه‌های جدی در کارایی روبه‌رو هستند؛ به‌گونه‌ای که مقیاس محاسبات آموزشی به‌ صورت درجه دوم با طول دنباله افزایش می‌یابد و حافظه مورد نیاز در مرحله استنتاج به‌ طور خطی رشد می‌کند. بر اساس داده‌های ارائه‌شده، SpikingBrain 1.0 در برخی وظایف تا ۱۰۰ برابر سریع‌تر از مدل‌های متداول عمل کرده، در حالی که با کمتر از ۲ درصد داده‌های رایج آموزش دیده است.

این پروژه بخشی از تلاش گسترده علمی در حوزه محاسبات نورومورفیک است، که هدف آن بازآفرینی بازدهی شگفت‌انگیز مغز انسان است؛ مغزی که تنها با حدود ۲۰ وات توان کار می‌کند. پژوهشگران بیان کردند که در کار خود از سازوکارهای مغز الهام گرفته‌‌اند.

فناوری اصلی در نخستین هوش مصنوعی مشابه مغز، «محاسبات اسپایکی» نام دارد؛ روشی که عملکرد نورون‌های زیستی در مغز انسان را تقلید می‌کند. برخلاف ابزارهای هوش مصنوعی مرسوم مانند ChatGPT که شبکه‌ وسیعی را به‌ طور کامل برای پردازش فعال می‌کنند، شبکه SpikingBrain 1.0 عمدتاً خاموش باقی می‌ماند و زمانی سیگنال ارسال می‌کند که ورودی مشخصی باعث فعال‌سازی شود. این پاسخ انتخابی، کلید مصرف انرژی کمتر و سرعت پردازش بالاتر است.

برای نمایش این رویکرد، دو نسخه از مدل توسعه یافت، که شامل نسخه کوچک با ۷ میلیارد پارامتر و نسخه بزرگ با ۷۶ میلیارد پارامتر می‌شد. هر دو با حدود ۱۵۰ میلیارد توکن داده آموزش دیدند؛ رقمی که در مقایسه با مدل‌های هم‌تراز، بسیار اندک است. کارایی این دو مدل به‌ویژه در پردازش دنباله‌های طولانی داده برجسته است. در یک آزمایش، مدل کوچک با ورودی ۴ میلیون توکنی بیش از ۱۰۰ برابر سریع‌تر از یک سامانه استاندارد پاسخ داد. در آزمونی دیگر، یک گونه از SpikingBrain 1.0 هنگام تولید نخستین توکن از یک زمینه یک‌میلیون‌توکنی، شتابی ۲۶.۵ برابری نسبت به معماری Transformer مرسوم ثبت کرد.

پژوهشگران گزارش دادند که نخستین هوش مصنوعی مشابه مغز آنها طی هفته‌ها به‌ صورت پایدار روی مجموعه‌ای از صدها تراشه MetaX اجرا شد، که توسط شرکت MetaX Integrated Circuits مستقر در شانگهای توسعه یافته است. این عملکرد پایدار روی سخت‌افزار بومی، ظرفیت بالای سیستم را برای استفاده در دنیای واقعی برجسته می‌کند.

کاربردهای بالقوه این فناوری شامل تحلیل اسناد طولانی حقوقی و پزشکی، پژوهش در فیزیک انرژی بالا و وظایف پیچیده‌ای مانند توالی‌یابی DNA است؛ حوزه‌هایی که در آنها سرعت و بازدهی، نقش حیاتی دارد.

این گزارش پژوهشی در پایان نتیجه‌گیری می‌کند که این دستاورد نه‌تنها امکان آموزش کارآمد مدل‌های بزرگ روی پلتفرم‌های غیر از NVIDIA را نشان می‌دهد، بلکه مسیرهای تازه‌ای برای استقرار مقیاس‌پذیر و کاربرد مدل‌های الهام‌گرفته از مغز در سامانه‌های محاسباتی آینده ترسیم می‌کند.