محققان چینی از نتایج امیدوارکننده یک روش جراحی جدید به نام «شانتینگ گردنی» در درمان بیماری آلزایمر خبر داده‌اند.
به گزارش تکناک، هدف این روش بهبود سیستم پاکسازی ضایعات مغزی است. یافته‌ها که در مجله General Psychiatry منتشر شده، نشان می‌دهد که نتایج جراحی روی یک بیمار مبتلا به آلزایمر امیدوارکننده بوده است.
بیماری آلزایمر به تدریج به سلول‌های مغزی آسیب می‌زند و بیشتر بر حافظه و توانایی‌های شناختی تأثیر می‌گذارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که پروتئین‌هایی به نام‌های آمیلوئید بتا و تاو به طور غیرطبیعی در مغز تجمع و پلاک‌ها و درهم‌تنیدگی‌هایی ایجاد می‌کنند، که عملکرد طبیعی مغز را مختل می‌نمایند.
مغز هم مانند یک سیستم مدیریت ضایعات در شهر، یک سیستم پاکسازی به نام سیستم گلیمفاتیک دارد که در طول خواب، این پروتئین‌های مضر را از مغز پاک می‌کند.
محققان فرض کرده‌اند که کاهش فشار در سیستم لنفاوی و اتصال جدید بین سیستم لنفاوی و وریدی گردن (LVA) می‌تواند جریان مایع مغزی نخاعی را در مغز بهتر کند و ممکن است باعث سرعت بخشیدن به پاکسازی پروتئین‌های مضر مانند: آمیلوئید بتا و تاو شود.
این تحقیق که به طور مشترک توسط مرکز بهداشت روان شانگهای، بیمارستان مردم شانگهای و دانشگاه جیائو تونگ شانگهای انجام شده است، شامل یک بیمار بود که شرایط تشخیصی دقیق بیولوژیکی بیماری آلزایمر را داشت.
این شرایط شامل شواهدی از کاهش حافظه و علائم بیولوژیکی بیماری می‌باشد، که با استفاده از اسکن‌های مغزی، وجود رسوبات پروتئینی در مغز تأیید شده است.
تیم جراحی می‌گوید این روش، رگ‌های لنفاوی گردن را به وریدها وصل می‌کند و مسیری جدید برای پاکسازی پروتئین‌های مضر از مغز ایجاد می‌نماید.
طبق گزارش آنها، بیمار پنج هفته پس از عمل جراحی بهبودهایی در عملکرد ذهنی نشان داد، که با استفاده از آزمون‌های استاندارد زیر اندازه‌گیری شده است:
- آزمون وضعیت ذهنی مینی (Mini-Mental Status Examination) که عملکرد شناختی را ارزیابی می‌کند، از ۵ به ۷ امتیاز افزایش یافت.
- ارزیابی شدت زوال عقل (Clinical Dementia Rating-sum of boxes) که شدت زوال عقل را اندازه‌گیری می‌کند، از ۱۰ به ۸ بهبود یافت.
- مقیاس افسردگی سالمندان (Geriatric Depression Scale) که افسردگی در بزرگسالان مسن را ارزیابی می‌کند، از ۹ به ۰ کاهش یافت.
دختر این بیمار چهار ماه پس از جراحی گفت: «حافظه مادرم در حال تثبیت و بهبود است و او می‌تواند هر روز کارهای خانه را انجام دهد.»
اسکن‌های مغزی که قبل و بعد از عمل انجام شده بود، تغییراتی در تجمع پروتئین‌ها و متابولیسم نشان دادند، اما هنوز مشخص نیست که این تغییرات چقدر مهم و پایدار هستند.
طبق گفته محققان، دختر بیمار گزارش داده که او بهبودهایی در حافظه مادر خود مشاهده کرده است.
هرچند این روش هنوز درمانی قطعی برای آلزایمر نیست. محققان چنین ادعایی نکرده‌اند و تحقیقات ادامه دارد.
همچنین مهم است که این نتایج با تعداد بیشتری از بیماران آزمایش شود تا بتوان گفت درمانی برای آلزایمر پیدا شده است. پس هنوز برای اعلام این خبر خیلی زود می‌باشد.
وقتی قشر مغز آسیب می‌بیند، نمی‌توان آن را بازسازی کرد. بنابراین هرچند فرضیه بهبود تخلیه لنفاوی جالب است، اما برای از بین بردن آسیب‌های غیرقابل بازگشت کافی نیست.
این روش جراحی یک رویکرد جدید در تحقیقات درمانی آلزایمر است و در زمانی اجرا می‌شود که متخصصان آن را به طور کامل بررسی کنند.
در حال حاضر، ۱۷۱ مطالعه در حال انجام و ۱۳۴ دارو در آزمایش‌های بالینی آزمایش می‌شوند. بیش از ۷۷ درصد از این درمان‌ها به دنبال رویکردهایی هستند که تغییرات بیماری را هدف قرار دهند.
پیشرفت‌های اخیر امیدواری‌هایی برای کاهش سرعت افت شناختی در بیماری ایجاد کرده است. داروی دونانمب که به تازگی تأیید شده و با نام تجاری کیسانولا به بازار آمده، نشان داده است که می‌تواند سرعت افت شناختی را ۳۵ درصد کاهش دهد. برای بیمارانی که این دارو را در مراحل اولیه بیماری دریافت کرده‌اند، این کاهش به ۶۰ درصد می‌رسد.
درمان‌های جدید دیگری مانند ALZ-801 در حال توسعه هستند، که به احتمال زیاد اولین داروی خوراکی تغییردهنده بیماری آلزایمر باشد، همچنین درمان Lecanemab که نتایج خوبی در پاکسازی پروتئین‌های آمیلوئید از مغز داشته است.
همچنین محققان در حال بررسی داروی سماگلوتاید هستند، که برای دیابت استفاده می‌شود و ممکن است برای سلامت مغز مفید باشد.
علاوه بر این، مطالعه‌ای به نام U.S. POINTER در حال بررسی تأثیر ورزش و رژیم غذایی بر حافظه و شناخت افراد در معرض خطر بیماری آلزایمر است.
با وجود این، تا زمانی که درمان اثبات شده‌ای برای آلزایمر وجود نداشته باشد، بهترین کار این است که از آن پیشگیری کنید و از عوامل خطر آن دوری نمایید.
