دانشمندان مؤسسه EMBL کاربرد جدیدی برای یک ماده رایج در شربت‌های سرفه کشف کردند، که می‌تواند در درمان فیبروز ریوی مؤثر باشد.
به گزارش تکناک، دکسترومتورفان که پیش‌تر توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده، به عنوان دارویی بدون نسخه برای درمان سرفه موجود است.
مطالعه‌ای که به تازگی در مجله Science Translational Medicine منتشر شده است، نشان می‌دهد که دکسترومتورفان می‌تواند با کاهش تولید کلاژن که عامل ایجاد زخم‌های فیبروتیک در سلول‌ها است، به کاهش فیبروز ریوی کمک کند.
فهرست مطالب
فیبروز ریوی؛ بیماری جدی و بدون درمان
فیبروز ریوی، که به دلیل تجمع زخم‌های فیبروتیک ناشی از کلاژن اضافی در ریه‌ها ایجاد می‌شود، بافت ریه را سفت می‌کند و باعث مشکلات تنفسی، کاهش سطح اکسیژن در خون و در نهایت نارسایی اعضای بدن می‌شود.
این بیماری اغلب در افراد مسن مشاهده می‌شود و عواملی مانند: مواجهه با آزبست، گرد زغال، قارچ، عوارض داروهای شیمی‌درمانی یا بیماری‌های خودایمنی نظیر لوپوس و آرتریت روماتوئید در بروز آن نقش دارند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که در سال ۲۰۱۹، حدود ۷۶۱ هزار نفر در اروپا به این بیماری مبتلا بوده‌اند و این بیماری باعث مرگ ۲۵ هزار نفر و از دست رفتن ۴۹۶ هزار سال زندگی سالم شده است.
مطالعه دکسترومتورفان و نتایج امیدوارکننده
تیمی از دانشمندان EMBL، توراکس کلینیک هایدلبرگ با همکاری Translational Lung Research Center و German Center for Lung Research، دکسترومتورفان را در سلول‌های انسانی و بافت سه‌بعدی ریه کشت‌شده، بررسی کردند. آنها از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند: پروتئومیکس و ترنسکریپتومیکس برای کشف مکانیسم‌های اثرگذاری این دارو استفاده کردند.
به گفته موزمیل مجید خان، پژوهشگر EMBL و نویسنده اصلی این مطالعه، آزمایش «زخم در شیشه» که برای بررسی اثر دارو بر فرایند تشکیل کلاژن طراحی شده، نقشی کلیدی در این پژوهش داشته است. نتایج نشان داد که دکسترومتورفان توانست میزان زخم‌های فیبروتیک را در موش‌ها کاهش دهد.
ذکر این نکته ضروری است که «زخم در شیشه» به دانشمندان این امکان را می‌دهد که فرایند تشکیل کلاژن را به طور کامل شبیه‌سازی کنند و به بررسی چگونگی ایجاد بافت اسکار در ریه‌ها بپردازند. این مدل به عنوان یک ابزار مفید برای آزمایش اثربخشی داروهای ضد فیبروزی عمل می‌کند، چرا که می‌توان از آن برای شبیه‌سازی شرایط واقعی بدن استفاده کرد و اثرات مختلف داروها را روی فرایندهای سلولی و مولکولی مورد بررسی قرار داد.
آغاز آزمایش‌های بالینی
راینر پپرکوک، رهبر گروه EMBL، اعلام کرد که این تیم در حال برنامه‌ریزی برای آزمایش‌های بالینی فاز دوم در همکاری با توراکس کلینیک هایدلبرگ است.
این آزمایش‌ها بررسی خواهند کرد که آیا یافته‌های حاصل از مدل‌های حیوانی و بافت‌های کشت‌شده در انسان نیز قابل تکرار است یا خیر.
افقی روشن برای درمان فیبروز ریوی
این پژوهش نه‌تنها یک گام مهم در درک فیبروز ریوی است، بلکه راه را برای توسعه داروهای بهبودیافته مبتنی بر دکسترومتورفان باز می‌کند. دانشمندان امیدوار هستند با تحقیق بیشتر، اهداف دقیق این دارو در سلول‌ها را شناسایی و نسخه‌های موثرتر آن را تولید کنند.
پپرکوک تأکید کرد که این تحقیق همچنان در مرحله بنیادی است، اما نتایج اولیه نشان‌دهنده پتانسیل درمانی امیدوارکننده‌ای است که می‌تواند جان بیماران را نجات دهد.
