ادعاهای مایکروسافت درباره پیشرفت در حوزه محاسبات کوانتومی با انتقادات شدید مواجه شده و برخی کارشناسان آن را «غیرقابل‌اعتماد» و «اساساً فریبکارانه» توصیف کرده‌اند. این ادعاها که به‌عنوان یک جهش مهم در فناوری کوانتومی مطرح شده بودند، اکنون با تردیدهای جدی از سوی جامعه علمی روبه‌رو شده‌اند.
به گزارش تکناک، ادعای مایکروسافت درباره پیشرفت در رایانش کوانتومی واکنش‌های انتقادی شدیدی از سوی دانشمندان برانگیخته است، اگرچه این غول نرم‌افزاری اصرار دارد که پژوهش‌هایش معتبر است و به‌زودی داده‌هایی را منتشر خواهد کرد که صحت این ادعا را ثابت می‌کند.
مایکروسافت در ماه فوریه اعلام کرد که محققان داخلی این شرکت موفق به ایجاد “نخستین تاپوکونداکتور جهان” شده‌اند؛ ماده‌ای نوآورانه که قادر است ذرات مایورانا را مشاهده و کنترل کند تا کیوبیت‌های پایدارتر و مقیاس‌پذیرتری تولید کند که عناصر اساسی رایانه‌های کوانتومی هستند.
رجیستر می‌نویسد که این شرکت از یک تراشه کوانتومی به نام Majorana 1 رونمایی کرد که بر پایه معماری Topological Core طراحی شده است. مایکروسافت ادعا می‌کند این تراشه می‌تواند نیروی محرکه رایانه‌های کوانتومی آینده باشد که ظرفیت یک میلیون کیوبیت دارند.
در حالی که گفته می‌شود حتی رایانه‌های کوانتومی با چند صد کیوبیت چنان قدرتمند خواهند بود که دستگاهی که اکنون این متن را در آن می‌خوانید، در مقایسه با آن، کارکردی مشابه یک چرتکه خراب خواهد داشت.
ادعاهای مایکروسافت حیرت‌انگیز بود، زیرا ذرات مایورانا نخستین بار در سال ۱۹۳۷ به‌صورت نظری مطرح شدند، اما مشاهده آنها در عمل دشوار بوده است. با این حال، مایکروسافت مدعی است که نه‌تنها موفق به مشاهده این ذرات شده، بلکه توانسته است از آنها در ماشینی که دارای هشت کیوبیت توپولوژیکال است، بهره‌برداری کند.
فهرست مطالب
دانشمندان منتقد
مایکروسافت پیش از این نیز ادعاهای بزرگی درباره ذرات مایورانا مطرح کرده بود که عاقبت خوبی نداشت. در سال ۲۰۲۱، محققان این شرکت مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۸ منتشر کرده بودند و مدعی مشاهده این ذرات بود، پس گرفتند.
پس از اعلامیه اخیر مایکروسافت ، برخی دانشمندان ابراز نگرانی کردند که مقاله منتشرشده توسط این شرکت در مجله Nature فاقد جزئیات حیاتی است.
چتان نایاک، محقق مایکروسافت ، بر درستی این ادعاها تأکید کرده و اشاره کرده است که مقاله موردنظر در مارس ۲۰۲۴ ارسال و در فوریه ۲۰۲۵ منتشر شده است. او اضافه کرده که در این بازه زمانی، مایکروسافت پیشرفت‌های بیشتری داشته است که قرار است در نشست American Physical Society (APS) در هفته آینده در کالیفرنیا ارائه شود.
در حالی که جامعه علمی منتظر به‌روزرسانی در این نشست است، منتقدان همچنان به مقاله مایکروسافت اعتراض دارند.
هنری لگ، مدرس فیزیک نظری در دانشگاه St Andrews بریتانیا، اخیراً مقاله‌ای پیش‌چاپ منتشر کرده که در آن استدلال می‌کند تحقیقات مایکروسافت “معتبر نیست و باید مورد بازبینی قرار گیرد.”
وینسنت مریک، فیزیکدان آزمایشگاهی در مرکز تحقیقاتی Forschungszentrum Jülich آلمان، و سرگئی فرولوف، استاد فیزیک و ستاره‌شناسی در دانشگاه Pittsburgh آمریکا، در یوتیوب ادعاهای مایکروسافت Quantum را “ادعاهایی گمراه‌کننده و غیرقابل‌اتکا” خوانده‌اند.
“اساساً فریبکارانه”
فرولوف در گفت‌وگو با The Register از این هم فراتر رفت.
او گفت: “این نگرانی‌ها از سال‌ها پیش وجود داشته است، بنابراین این واکنش جامعه علمی تنها به دلیل این اعلامیه اخیر نیست. بلکه شیوه‌ای که این اعلامیه ارائه شد، واکنش برانگیخت، اما تغییری در درک بنیادی جامعه علمی ایجاد نکرده است که این پروژه اساساً فریبکارانه است.”
وقتی از او خواسته شد این ادعا را توضیح دهد، گفت: “این یک فناوری ادعایی است که بر اساس فیزیک بنیادی‌ای ساخته شده که هنوز اثبات نشده است. این یک مشکل بسیار بزرگ است.”
فرولوف همچنین ادعا کرد که مایکروسافت چند هفته قبل از نشست APS، برخی داده‌ها را با تعدادی از دانشمندان منتخب به اشتراک گذاشته است، اما آنها پس از این ارائه قانع نشده‌اند.
او گفت: “من در آن جلسه حضور نداشتم، اما با چند نفر از شرکت‌کنندگان صحبت کردم… و آنها تحت تأثیر قرار نگرفته بودند و انتقادات زیادی مطرح شد.”
او همچنین معتقد است که نشست APS هفته آینده نمی‌تواند این مسئله را حل کند، زیرا به نظر او مایکروسافت درک درستی از علم پایه‌ای ندارد.
او افزود: “به عنوان یک فیزیکدان، کاملاً غیرممکن است که کیوبیتی که آنها ادعا می‌کنند، کار کند، زیرا یک کیوبیت توپولوژیکال نیاز به مایورانا دارد و بدون آن، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.”
مشکلات در نشست APS
فرولوف همچنین از نحوه برگزاری نشست APS انتقاد کرد. او در نامه‌ای به این انجمن، آنها را به دلیل دعوت نکردن از منتقدان برای سخنرانی در این نشست سرزنش کرد.
او از APS خواست اطلاعاتی درباره هرگونه پرداختی که از مایکروسافت داشته را افشا کند و نگرانی‌های جامعه علمی درباره این شرکت را به شرکت‌کنندگان در نشست Global Physics Summit اطلاع دهد.
APS هنوز به این درخواست واکنش نشان نداده است.
آزمایش‌های نامطلوب
هنری لگ انتقاد می‌کند که مایکروسافت به آزمایش‌هایی متکی است که عملکرد مناسبی ندارند.
او گفت: “مشکلات زیادی در این به اصطلاح Topological Gap Protocol وجود دارد. در نهایت، این پروتکل هیچ اطلاعات مفیدی درباره فیزیک واقعی این دستگاه‌ها ارائه نمی‌دهد و فقط به متغیرهایی مانند محدوده اندازه‌گیری حساس است.”
او همچنین اشاره کرد که مقاله مایکروسافت که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، پایه و اساس تمامی ادعاهای جدید است. اما دو تحقیق اخیر این شرکت از محدوده‌های اندازه‌گیری متفاوتی استفاده کرده‌اند که در مقاله جدید توضیح داده نشده است.
به گفته او، مایکروسافت تعریف توپولوژیکال را تغییر داده و آن را به سطحی کاهش داده است که تقریباً بی‌معنا شده است.
پاسخ مایکروسافت
چتان نایاک، محقق مایکروسافت ، در پاسخ به انتقادات گفت که این یک حمله غیرواقعی است.
او بیان کرد که تفاوتی میان پروتکل توضیح داده‌شده و کد اجراشده وجود ندارد، محدوده‌های اندازه‌گیری براساس اسکن‌های اولیه تنظیم شده‌اند، و تفاوت‌های جزئی در تحلیل داده‌های تجربی و شبیه‌سازی‌شده تأثیری بر نتایج نداشته است.
سخنگوی مایکروسافت در بیانیه‌ای طولانی اظهار داشت که رایانه‌های کوانتومی در مقیاس کاربردی تنها چند سال با واقعیت فاصله دارند، نه چند دهه. او تأکید کرد که مایکروسافت بیش از ۲۰ سال است که با محققان برتر در این حوزه همکاری می‌کند و دو دستاورد مهم اخیر، شامل تأییدیه DARPA و معرفی تراشه Majorana 1، نقطه عطفی در صنعت محسوب می‌شود.
نشست APS Global Physics Summit از ۱۶ مارس آغاز می‌شود و شرکت‌کنندگان شاید بخواهند ذرت بو داده همراه داشته باشند.
