در روز جهانی پشه ۲۰۲۵، اروپا اعلام کرد که بیماری‌هایی که از طریق پشه منتقل می‌شوند وارد مرحله نگران‌کننده‌ای شده‌اند. افزایش بی‌سابقه موارد ابتلا به چیکونگونیا و ویروس نیل غربی، همراه با تغییرات اقلیمی، نشان می‌دهد که خطر این بیماری‌ها در سطح جهانی رو به افزایش است.
به گزارش تکناک، در روز جهانی پشه ۲۰۲۵، مقام‌های بهداشتی اروپا هشدار دادند که قاره سبز وارد مرحله‌ای تازه از تهدید بیماری‌های منتقل‌شونده از طریق پشه شده است. رکورد شیوع ویروس نیل غربی (West Nile Virus) و بیماری ویروسی چیکونگونیا در بخش‌های مختلف اروپا، نتیجه مستقیم تغییرات اقلیمی، تابستان‌های طولانی‌تر، زمستان‌های ملایم‌تر و الگوهای متغیر بارندگی است.
فهرست مطالب
اروپا و عصر تازه بیماری‌های مرتبط با پشه‌ها
پاملا رندی-واگنر، مدیر مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری‌ها (ECDC) اعلام کرد: قاره ما وارد مرحله تازه‌ای از شیوع بیماری‌هایی که از طریق پشه منتقل می‌شوند، شده‌ایم. در این مرحله این بیماری‌ها گسترده‌تر، طولانی‌تر و شدیدتر از قبل ظاهر می‌شوند و ممکن است به بخشی از روزمره زندگی تبدیل شوند. برای مقابله با این وضعیت، کشورهای اروپایی با هم همکاری می‌کنند تا راهکارهای فوری و مؤثری برای تقویت سیستم‌های بهداشتی ارائه دهند.
پشه‌ها همچنان مرگبارترین موجودات روی زمین هستند. بیماری‌های پشه‌ای سالانه بیش از یک میلیون نفر را می‌کشند و تا ۷۰۰ میلیون نفر را آلوده می‌کنند؛ یعنی تقریباً از هر ۱۰ نفر یک نفر.
روز جهانی پشه یادآور کشف تاریخی دکتر رونالد راس در ۲۰ آگوست ۱۸۹۷ است؛ زمانی که او انگل مالاریا را در معده یک پشه آنوفل ماده یافت و نخستین مدرک انتقال مالاریا توسط پشه‌ها را ارائه داد.
هشدار جدی درباره تب دنگی، مالاریا و عفونت ویروسی چیکونگونیا
طبق گزارش برنامه جهانی پشه، سال ۲۰۲۴ بدترین سال تاریخ برای تب دنگی بود و بیش از ۱۴ میلیون مورد ابتلا و نزدیک به ۱۲ هزار مرگ مرتبط با تب دنگی ثبت شد.
در شش ماه نخست ۲۰۲۵ نیز ۳.۶ میلیون مورد ابتلا و بیش از ۱۹۰۰ مرگ از ۹۴ کشور گزارش شده است. کشورهای اقیانوس آرام از جمله ساموآ، فیجی، تونگا و جزایر کوک دچار شیوع گسترده این بیماری شدند.
همچنین، مالاریا همچنان یکی از قاتلان بزرگ جهان باقی مانده و در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۶۳ میلیون مورد ابتلا و ۵۹۷ هزار مرگ به ثبت رسید.
در اروپا، پشه ناقل ویروس چیکونگونیا (Aedes albopictus) اکنون در ۱۶ کشور و ۳۶۹ منطقه مستقر است، در حالی که ده سال پیش تنها در ۱۱۴ منطقه وجود داشت.
در سال ۲۰۲۵، ۲۷ شیوع چیکونگونیا در اروپا گزارش شد و رکوردی بی‌سابقه ثبت کرد. برای نخستین بار، یک مورد ابتلای محلی در منطقه آلزاس فرانسه ثبت شد که رخدادی نادر در این عرض جغرافیایی می‌باشد که نشان‌دهنده حرکت بیماری به سمت شمال است.
از سوی دیگر، ویروس نیل غربی نیز در حال گسترش به مناطق جدید است. در سال جاری برای نخستین بار موارد ابتلا در استان‌های لاتینا و فروزینونه ایتالیا و شهرستان سلاژ رومانی ثبت شد. اروپا اکنون بالاترین شمار موارد ویروس نیل غربی در سه سال اخیر را گزارش می‌دهد و انتظار می‌رود اوج ابتلا در ماه‌های آگوست و سپتامبر رخ دهد.
آماده‌سازی، پیشگیری و حفاظت فردی
مرکز ECDC دستورالعمل‌های تازه‌ای برای نظارت، پیشگیری و کنترل بیماری‌های تب دنگی، زیکا و چیکونگونیا منتشر کرده است. این راهنماها مانند جعبه‌ابزاری آماده به استفاده طراحی شده‌اند تا کشورها بر اساس شرایط محلی بتوانند اقدامات مناسب انجام دهند.
همچنین، دستورالعمل جداگانه‌ای برای ویروس نیل غربی منتشر شده است.
ECDC به مردم توصیه می‌کند:
- استفاده از دافع حشرات
- پوشیدن لباس‌های آستین‌بلند و شلوار در سپیده‌دم و غروب
- نصب توری و استفاده از پشه‌بند، تهویه یا کولر
با تغییر شرایط بیماری‌های مرتبط با پشه‌ها، تعداد بیشتری از مردم اروپا در معرض خطر قرار می‌گیرند. به همین دلیل، پیشگیری در حال حاضر اهمیت بیشتری نسبت به گذشته دارد.
روز جهانی پشه فقط یادآور یک کشف تاریخی نیست، بلکه هشداری جدی درباره شرایط کنونی است. با رکوردشکنی بیماری تب دنگی در سال ۲۰۲۴، تداوم بار سنگین مالاریا و گسترش سریع چیکونگونیا، مسئولان بهداشتی اروپا می‌گویند تغییرات اقلیمی و محیطی در حال طولانی‌تر کردن فصل انتقال بیماری و گسترش آن به جغرافیاهای تازه است.
پیام امسال روز جهانی پشه روشن است: آگاهی، پیشگیری و اقدام زودهنگام، مؤثرترین دفاع در برابر این تهدید جهانی در حال گسترش هستند.
