ایلان ماسک: هوش مصنوعی، جست‌وجو را منسوخ خواهد کرد

ایلان ماسک با واکنشی صریح اعلام کرده است که هوش مصنوعی، جست‌وجو را بی‌معنا خواهد کرد.

به گزارش تک‌ناک، طبق آمار StatCounter، سهم گوگل از بازار جهانی جست‌وجو در سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۴ به ۸۹.۳۴ درصد رسید؛ عددی که برای اولین‌بار از سال ۲۰۱۵ این شرکت را به زیر مرز نمادین ۹۰ درصد رساند. تغییری مهم که هم‌زمان با رشد موتورهای پاسخ‌محور مبتنی بر هوش مصنوعی، گمانه‌زنی‌ها را درباره آینده جست‌وجو در فضای وب تقویت کرده است.

شرکت گوگل در فوریه ۲۰۲۵ توانست موقتاً به ۹۰.۱۵ درصد بازگردد، اما ماه بعد بار دیگر به ۸۹.۷۱ درصد سقوط کرد و هنوز موفق به بازگشت کامل نشده است.

ماریو نوفال، بنیان‌گذار گروه مشاوره بلاک‌چین برای نخستین‌بار این آمار را در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) منتشر کرد و نوشت: «چرا باید در میان مزرعه‌های لینک جست‌وجو کرد، وقتی می‌توان با Grok به صورت مستقیم به جواب رسید؟» ایلان ماسک با بازنشر این پست و اضافه‌ کردن جمله‌ای کوتاه اما گویا نوشت: «هوش مصنوعی جست‌وجو را حذف خواهد کرد grok@».

آیا گوگل قربانی موفقیت خود شده است؟

منتقدان می‌گویند که جست‌وجوهای گوگل بیش از آنکه اطلاعات دقیق را ارائه دهند، تبدیل به نمایشگاهی از صفحات بهینه‌سازی‌شده توسط متخصصان SEO شده‌اند؛ صفحاتی که هدف آنها جلب کلیک است و پاسخ‌دهی درستی ندارند. نتایج اسپانسری نیز که اغلب در صدر صفحات قرار می‌گیرند، بیشتر بر منافع تبلیغ‌دهندگان تمرکز دارند تا کاربران را در نظر بگیرند.

در مقابل، جست‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند بدون نیاز به مرور ده‌ها لینک و تبلیغ در قالب گفت‌وگویی مستقیم، پاسخ‌هایی فشرده، هدفمند و بی‌واسطه ارائه دهد. اما این فناوری نیز بی‌نقص نیست. پاسخ‌های نادرست یا «توهم‌زده» (hallucinated) همچنان مشکلی جدی‌ هستند، به‌ویژه اگر کاربران بدون بررسی منابع به آنها اعتماد کنند.

اقتصاد پشت پرده؛ آیا AI هم تبلیغاتی می‌شود؟

واقعیت این است که هیچ‌چیز رایگان نیست. شرکت‌هایی که در توسعه مدل‌های زبانی سرمایه‌گذاری میلیاردی کرده‌اند، به دنبال بازگشت سرمایه‌ خود هستند. بنابراین، چه از طریق اشتراک‌های پولی، چه با پذیرش تبلیغات، احتمال آنکه جست‌وجوهای مبتنی بر AI نیز به‌مرور تجاری شوند، بسیار بالا است.

از سوی دیگر، همان‌گونه که الگوریتم‌های سنتی گوگل توسط SEOها قابل دستکاری هستند، هوش مصنوعی نیز در برابر «بهینه‌سازی برای AI» آسیب‌پذیر است. هم‌اکنون موجی از کارشناسان و تولیدکنندگان محتوا در حال طراحی متونی هستند که بتوانند از الگوریتم‌های زبانی بیشترین امتیاز را بگیرند.

هوش مصنوعی و بحران مالکیت فکری

در دل این تحولات، مسئله مالکیت فکری نیز به شدت بحث‌برانگیز شده است. اگر AI جایگزین موتورهای سنتی شود و عمدتاً از محتوای تولیدشده توسط خود تغذیه کند، ممکن است چرخه‌ای بسته و ناسالم شکل بگیرد که در آن داده‌های تازه و اصیل به‌تدریج حذف شوند. پیامد آن، محتواهایی کم‌مایه و تکراری است، موضوعی که منتقدان آن را «گل‌و‌لای دیجیتال» می‌نامند.

سقوط سهم گوگل از بازار جست‌وجو، تنها یک آمار ساده نیست؛ نشانه‌ای از تحولی عمیق در شیوه تعامل انسان با اطلاعات است. هوش مصنوعی شاید جست‌وجو را ساده‌تر کند، اما پرسش اصلی پابرجا است: آیا پاسخ‌های آماده جایگزین جست‌وجوی فعال خواهند شد؟ یا بشر در نهایت راهی برای ترکیب هوش مصنوعی با تفکر انتقادی خواهد یافت؟ آینده، به انتخاب کاربران بستگی دارد.