تأثیر مثبت استامینوفن بر درمان بیماری سپسیس

نتایج یک آزمایش بالینی نشان می‌دهد که استامینوفن می‌تواند اثرات مثبتی بر روند درمان بیماری سپسیس داشته باشد.

به گزارش تک‌ناک، یک آزمایش بالینی جدید که توسط مؤسسۀ ملی بهداشت ایالات متحده (NIH) پشتیبانی می‌شود، نشان داد که تجویز استامینوفن به صورت داخل وریدی می‌تواند خطر آسیب اندام‌ها و ایجاد سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) را در بیماران مبتلا به سپسیس کاهش دهد. سپسیس با واکنش شدید و کنترل نشدۀ بدن به عفونت مشخص می‌شود.

این آزمایش نرخ مرگ و میر را در تمام بیماران مبتلا به سپسیس بدون توجه به شدت بهبود نبخشید، به همین دلیل محققان متوجه شدند که استامینوفن بیشترین فایده را برای بیمارانی دارد که در معرض آسیب اندام هستند. این بیماران در زمان درمان با استامینوفن، به تهویۀ کمکی کمتری نیاز داشتند و کاهش خفیف هرچند از نظر آماری ناچیز، در مرگ و میر را تجربه کردند. این مطالعه در مجلۀ JAMA منتشر شد.

در سپسیس، گلبول‌های قرمز زخمی می‌شوند و با سرعت غیرطبیعی می‌میرند و به اصطلاح هموگلوبین بدون سلول را در خون آزاد می‌کنند. بدن غرق هموگلوبین می‌شود و نمی‌تواند این هموگلوبین اضافی که ممکن است باعث آسیب به اندام شود را حذف کند.

آزمایش قبلی لورین ویر که نویسندۀ اول این مطالعه است،‌ نشان داد که استامینوفن علاوه بر تسکین درد و کاهش تب، باعث مسدود شدن اثرات مضر هموگلوبین بدون سلول بر روی ریه‌ها که در معرض خطر عمدۀ آسیب در طی بیماری سپسیس هستند، می‌شود. همچنین تحقیقات محدود نشان داده است که استامینوفن امکان دارد برای بیماران مبتلا به سپسیس شدیدتر مؤثر باشد. سپسیس شدیدتر در افرادی رخ می‌دهد که سطوح بالاتری از هموگلوبین بدون سلول را دارند و با خطر بیشتر ابتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد و خطر بالاتر مرگ مرتبط است.

پتانسیل استفاده از نشانگرهای زیستی در درمان

دانشمندان تأکید می‌کنند که شناسایی سطوح بالای هموگلوبین بدون سلول به عنوان یک نشانگر زیستی، که می‌تواند در اولین بستری شدن بیماران در بیمارستان آزمایش شود، یک پیشرفت بزرگ خواهد بود، چرا که می‌تواند به سرعت تعیین شود کدام بیماران مبتلا به سپسیس ممکن است از درمان با استامینوفن بهره‌مند شوند.

مایکل متای، نویسندۀ ارشد این مطالعه گفت: یکی از مشکلات مراقبت‌های ویژه این است که مریضی بیماران خیلی سریع عود می‌کند، به‌ صورتی که ما معمولاً زمانی برای تشخیص اینکه کدام نشانگرهای زیستی به پیش‌بینی انتخاب بهترین درمان کمک می‌کند را نداریم. ما امیدواریم که این یافته‌ها بر ارزش درمانی بالقوۀ استفاده از یک نشانگر زیستی برای کمک به یافتن درمانی موفقیت‌آمیز، مؤثر باشد.

جزئیات آزمایش بالینی

محققان در یک آزمایش بالینی برای آزمایش کامل پتانسیل درمانی استامینوفن در مرحلۀ میانی، 447 بزرگسال مبتلا به سپسیس و اختلال عملکرد اندام تنفسی یا گردش خون را در 40 بیمارستان دانشگاهی ایالات متحده از اکتبر 2021 تا آوریل 2023 مورد بررسی قرار دادند. بیماران به‌صورت تصادفی برای مصرف استامینوفن یا یک دارونما به صورت داخل وریدی هر شش ساعت به مدت پنج روز، انتخاب شدند. سپس محققان به مدت 28 روز بیماران را بررسی کردند تا وضعیت آنها را ببینند. همچنین آنها تجزیه و تحلیل ویژه‌ای را با استفاده از داده‌های بیمارانی که سطح هموگلوبین بدون سلول بالاتر از یک آستانۀ مشخص داشتند را تکمیل کردند. اولویت محققان به‌طور کلی شمردن بیمارانی بود که قادر بودند بدون نیاز به پشتیبانی اعضای بدن مانند تهویۀ مکانیکی یا درمان نارسایی کلیه، زنده بمانند.

محققان به این نتیجه رسیدند که استامینوفن داخل وریدی بدون تفاوت در آسیب کبدی، فشار خون پایین یا سایر عوارض جانبی در مقایسه با بیماران مصرف‌کنندۀ دارونما، برای تمام بیماران مبتلا به سپسیس بی‌خطر است. در میان پیامدهای ثانویه، محققان متوجه شدند که آسیب اندام در گروه مصرف‌کنندۀ استامینوفن به‌طور قابل توجهی کمتر بود.

محققان هنگام بررسی دقیق‌تر بیمارانی که هموگلوبین بدون سلول بالاتری داشتند، به این نتیجه رسیدند که تنها 8 درصد از بیماران در گروه مصرف‌کنندۀ استامینوفن در مقایسه با 23 درصد از بیماران در گروه مصرف‌کنندۀ دارونما به تهویۀ کمکی نیاز داشتند. پس از 28 روز، 12 درصد از بیماران مصرف‌کنندۀ استامینوفن جان خود را از دست دادند و این در مقایسه با 21 درصد بیماران مصرف‌کنندۀ دارونما بود.

در حالی که اثرات پیش‌بینی‌ شدۀ درمان با استامینوفن برای تمام بیماران مبتلا به سپسیس مشخص نشده است، امّا این مطالعه نشان می‌دهد که این دارو برای بیماران بدحال، نویدبخش خواهد بود. البته برای کشف مکانیسم‌ها و تأیید این نتایج به تحقیقات بیشتری نیاز است.