سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، با رونمایی از طرحی عظیم برای ساخت نسل جدید مراکز داده هوش مصنوعی، جهان را با یک واقعیت تکان‌دهنده روبرو کرده است: آینده هوش مصنوعی به مقداری برق نیاز دارد که پیش از این غیرقابل تصور بود.
به گزارش تکناک، این پروژه، که با همکاری انویدیا اجرا می‌شود، در فاز نهایی خود تا ۱۷ گیگاوات برق مصرف خواهد کرد؛ رقمی که معادل مجموع مصرف برق کلان‌شهرهای نیویورک و سن دیگو در اوج گرمای تابستان است و کارشناسان انرژی و محیط زیست را عمیقاً نگران کرده است.
برای درک بهتر این مقیاس، کافی است بدانیم ۱۷ گیگاوات، تقریباً برابر با کل تقاضای برق کشورهای سوئیس و پرتغال روی هم است. این میزان انرژی، حدود ۲۰ درصد از کل ظرفیت شبکه برق ایالت تگزاس را به خود اختصاص خواهد داد؛ شبکه‌ای که تمام صنایع، پالایشگاه‌ها و خانوارهای این ایالت بزرگ به آن متکی هستند.
به نقل از fortune، اندرو چین، استاد علوم کامپیوتر دانشگاه شیکاگو، این اعلامیه را یک «لحظه بنیادی» می‌خواند. او به مجله فورچن گفت: «برای ۴۰ سال، محاسبات کامپیوتری کوچک‌ترین بخش از مصرف برق اقتصاد ما بود. اکنون، این حوزه در حال تبدیل شدن به بخش عظیمی از مصرف کل اقتصاد است… این ترسناک است، زیرا تا سال ۲۰۳۰، محاسبات می‌تواند به تنهایی ۱۰ تا ۱۲ درصد از برق جهان را مصرف کند.»
سم آلتمن در توجیه این نیاز عظیم، به رشد ۱۰ برابری استفاده از ChatGPT در ۱۸ ماه گذشته اشاره کرده و تأکید می‌کند که «این چیزی است که برای ارائه هوش مصنوعی لازم است.» او راه‌حل مورد علاقه خود را نیز پنهان نکرده است: انرژی هسته‌ای. آلتمن معتقد است تنها راکتورهای هسته‌ای می‌توانند انرژی پایدار و متمرکزی که هوش مصنوعی سیری‌ناپذیر به آن نیاز دارد را تأمین کنند.
اما کارشناسان این راه‌حل را در کوتاه‌مدت غیرممکن می‌دانند. پروفسور چین می‌گوید: «تا جایی که من می‌دانم، میزان انرژی هسته‌ای که می‌توان تا قبل از سال ۲۰۳۰ به شبکه اضافه کرد، کمتر از یک گیگاوات است. وقتی از ۱۷ گیگاوات صحبت می‌کنیم، اعداد با هم همخوانی ندارند.»
فنگ‌چی یو، استاد مهندسی سیستم‌های انرژی در دانشگاه کرنل، نیز با این تحلیل موافق است و هشدار می‌دهد که ساخت و صدور مجوز برای یک نیروگاه هسته‌ای سال‌ها زمان می‌برد. او معتقد است در کوتاه‌مدت، این پروژه‌ها ناچار خواهند بود به ترکیبی از گاز طبیعی، انرژی‌های تجدیدپذیر و بازسازی نیروگاه‌های قدیمی تکیه کنند.
فراتر از منبع تأمین انرژی، هزینه‌های زیست‌محیطی این ابرپروژه‌ها به شدت نگران‌کننده است. اندرو چین هشدار می‌دهد: «ما باید با این واقعیت روبرو شویم که شرکت‌ها قول داده بودند پاک و دارای آلایندگی خالص صفر باشند، اما در مواجهه با رشد هوش مصنوعی، احتمالاً نمی‌توانند به این قول عمل کنند.»
عواقب این توسعه فراتر از انتشار کربن است:
- مصرف آب: خنک‌سازی این مراکز داده عظیم، مقادیر هنگفتی آب شیرین را در مناطقی که خود با کمبود آب مواجه هستند، مصرف خواهد کرد.
- زباله‌های الکترونیکی: با عرضه سالانه پردازنده‌های گرافیکی جدید توسط انویدیا، سخت‌افزارهای قدیمی به سرعت دور ریخته می‌شوند و جریان عظیمی از زباله‌های سمی و الکترونیکی ایجاد می‌کنند.
- تأثیر بر اکوسیستم: تمرکز این مراکز در یک منطقه می‌تواند تنوع زیستی و منابع محلی را تحت فشار شدید قرار دهد.
با برآورد هزینه ۸۵۰ میلیارد دلاری برای این پروژه‌ها، اکنون یک گفتگوی اجتماعی گسترده درباره هزینه‌های واقعی هوش مصنوعی ضروری به نظر می‌رسد. به گفته پروفسور چین، «آنها به ما گفتند این مراکز داده پاک و سبز خواهند بود. من فکر نمی‌کنم بتوانند باشند. اکنون زمان آن است که آنها را پاسخگو نگه داریم.»
