پیش‌بینی نشانه‌های کشف و حل مسئله چند دقیقه قبل از وقوع

پژوهشی جدید نشان می‌دهد که نشانه‌های ناگهانی کشف و حل مسئله را می‌توان با ردیابی تغییرات ظریف در حرکات بدن و توجه افراد، دقیقه‌ها قبل از وقوع، پیش‌بینی کرد.

به گزارش تک‌ناک، این پژوهش که در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده، توسط شاداب طباطباییان از دانشگاه کالیفرنیا و همکاران او از جمله تایلر مارگتیس، آرتمیسیا اوبی و دیوید لندی انجام شده است.

آنها شش ریاضی‌دان در سطح دکتری را هنگام حل مسائل بسیار دشوار رقابت ریاضی William Lowell Putnam زیر نظر گرفتند؛ یک رقابت شش‌ساعته با ۱۲ مسئله که اغلب شرکت‌کنندگان در آن نمره‌ای نزدیک به صفر می‌گیرند.

پژوهشگران از این رقابت‌ها فیلم‌برداری کردند و بیش از ۴۶۰۰ حرکت و تعامل ریاضی‌دان‌ها با تخته سیاه،‌ مانند: نوشتن، اشاره کردن و پاک کردن را ثبت کردند. همچنین آنها لحظه‌هایی را که افراد ناگهان به کشفی رسیدند و گفتند «آها! فهمیدم» به‌دقت ثبت کردند.

رفتار و نشانه‌های افراد قبل از کشف و حل مسئله

یافته‌ها نشان داد که این لحظه‌ها با حرکات ناگهانی و واکنش‌های احساسی همراه بودند.

پژوهشگران دریافتند که چند دقیقه قبل از لحظه‌های کشف ناگهانی، رفتار ریاضی‌دان‌ها تغییر می‌کند و غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر می‌شود. این تغییرات اغلب حدود دو دقیقه قبل از لحظه گفتن کلمه «آها! فهمیدم» به اوج می‌رسند و یک دقیقه بعد دوباره به حالت عادی برمی‌گردند.

ارتباط میان خلاقیت و ناپایداری رفتاری

پژوهشگران گفتند: «در لحظاتی که ریاضی‌دان‌ها به کشف یا حل مسئله نزدیک می‌شدند، توجه‌ آنها بین ایده‌های مختلف جابه‌جا می‌شد و همین باعث شکل‌گیری ارتباط‌های تازه میان مفاهیم می‌گردید. این نوع تفکر ترکیبی، نشانه‌ای از خلاقیت است.»

پژوهشگران برای بررسی این روند، از روش‌هایی استفاده کردند که در فیزیک آماری به کار می‌رود. این ترکیب میان رشته‌های مختلف، باعث کشف منحصربه‌فردی شد که هم به درک خلاقیت در روان‌شناسی کمک می‌کند و هم با مفاهیم فیزیک مرتبط است.

کاربرد در حوزه‌های خلاقانه دیگر

اگرچه این آزمایش روی حل مسائل ریاضی انجام شد، اما پژوهشگران بیان کردند که می‌توان همین روش را در زمینه‌های دیگری مانند: طراحی صنعتی، تحقیقات شیمی یا هنرهای تجسمی هم به کار برد.

دلیل افزایش این ناپایداری رفتاری قبل از کشف هنوز مشخص نیست، اما پژوهشگران احتمال می‌دهند که ناشی از چند عامل زیر باشد:

• افزایش ناامیدی پس از بی‌پیشرفتی
• آزمایش آگاهانه مسیرهای تازه
• بی‌ثباتی در فعالیت‌های عصبی مغز

پژوهشگران اعلام کردند: «با دقت در حرکات، حالت بدن و نوشته‌های افراد هنگام حل مسئله، می‌توان حدس زد که لحظه کشف در راه است.»

این مطالعه نه‌تنها درک دانشمندان از خلاقیت و حل مسئله را دگرگون می‌کند، بلکه راه را برای کاربردهای گسترده در علم اعصاب، آموزش و حتی توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی هموار می‌سازد.