رسانه‌های اجتماعی تأثیر اندکی بر سلامت روان دارند

مطالعات جدید نشان می‌دهند که استفاده طولانی‌مدت از رسانه‌های اجتماعی تأثیر قابل توجهی بر افسردگی، اضطراب و استرس ندارد.

به گزارش تک‌ناک، با وجود این تحقیقات دیگری نشان می‌دهند مردانی که به لایک‌ها و کامنت‌ها اهمیت زیادی می‌دهند، ممکن است دچار وسواس‌های ناسالم درباره فیزیک بدن خود شوند.

مانند بسیاری از موارد در دنیای پرسرعت امروز، رسانه‌های اجتماعی نیز انتقادهای زیادی دریافت کرده‌اند. در طول سال‌ها، مطالعات نشان داده‌اند که استفاده بسیار زیاد از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند بی‌خوابی، افسردگی و تغییرات مغزی در کودکان ایجاد کند.

اما اکنون محققان دانشگاه کرتین استرالیا دیدگاه مثبت‌تری به رسانه‌های اجتماعی ارائه داده‌اند. در یک مطالعه جدید، آنها ارتباطی کم یا هیچ ارتباطی بین استفاده زیاد از رسانه‌های اجتماعی و مشکلات سلامت روان مانند: افسردگی، اضطراب و استرس پیدا نکرده‌اند.

کلویی جونز، نویسنده اصلی این مطالعه گفت: «اگر قرار است تصمیمات آگاهانه‌ای در این زمینه اتخاذ کنیم، باید بر اساس داده‌های باکیفیت باشد و تحقیقات ما نشان می‌دهند که وقتی زمان سپری شده در رسانه‌های اجتماعی به‌ طور عینی اندازه‌گیری می‌شود، اثرات آن ناچیز است یا حتی هیچ اثری ندارد.»

از آنجا که سایت‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی، محتوای متفاوت و ویژگی‌های خاص خود را دارند، محققان رابطه میان فشار روانی و پنج پلتفرم پرکاربرد را به‌ طور جداگانه بررسی کردند، که شامل فیسبوک، اینستاگرام، اسنپ‌چت، توییتر یا همان ایکس و تیک‌تاک بود.

همچنین آنها تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر توانایی تمرکز را بررسی کردند، یعنی توانایی توجه به محرک‌های خاص و نادیده گرفتن حواس‌پرتی‌ها را مورد سنجش قرار دادند.

در مجموع ۴۲۵ شرکت‌کننده برای این مطالعه جذب شدند. ۷۴.۷ درصد شرکت‌کنندگان زن بودند و میانگین سن آنها کمی بیش از ۲۲ سال بود.

به جای اتکا به گزارش‌های خودکار، محققان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را به‌ طور عینی اندازه‌گیری کردند و زمان سپری شده توسط شرکت‌کنندگان در استفاده از تیک‌تاک، اینستاگرام، اسنپ‌چت، فیسبوک و ایکس را روی گوشی‌های هوشمند شخصی شرکت‌کنندگان در طول یک هفته مورد بررسی قرار دادند.

آنها از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) استفاده کردند، که یک مجموعه خودگزارشی برای اندازه‌گیری حالات عاطفی افسردگی، اضطراب و استرس و فشار روانی کلی شرکت‌کنندگان است.

کنترل توجه نیز از طریق یک آزمون ضد ساکاد (antisaccade task) اندازه‌گیری شد. در این آزمون، شرکت‌کنندگان باید میل خود به نگاه کردن یک هدف بصری که ناگهان در میدان دید آنها ظاهر می‌شود را سرکوب نمایند و به‌جای آن به سمت مخالف نگاه کنند. (ساکادها حرکات سریع و تند چشم برای تغییر موقعیت دید روی یک شی جدید هستند)

وقتی محققان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را با سطح افسردگی، اضطراب، استرس و کنترل توجه شرکت‌کنندگان مقایسه کردند، دریافتند که استفاده از رسانه‌های اجتماعی ارتباط بسیار ضعیفی با اضطراب دارد و هیچ ارتباطی با افسردگی یا استرس نداشت.

آنها یک ارتباط مثبت ضعیف بین استفاده از رسانه‌های اجتماعی و کنترل توجه یافتند، که نشان می‌دهد افزایش استفاده از رسانه‌های اجتماعی با تمرکز اندکی بهتر مرتبط است.

پاتریک کلارک، یکی دیگر از نویسنده‌های اصلی این مطالعه گفت: «اگرچه تمام ارتباطات ضعیف بودند، این مطالعه نشان داد که پلتفرم‌های مختلف اثرات متفاوتی دارند. استفاده از تیک‌تاک ارتباط مثبتی با کنترل توجه داشت، در حالی که استفاده از فیسبوک ارتباط کمی با فشار روانی کاربران داشت. ما سن کاربران را نیز در نظر گرفتیم و باز هم آن ارتباط برقرار بود.»

محققان اشاره می‌کنند که این مطالعه تنها زمان سپری شده در رسانه‌های اجتماعی را بررسی کرده است و نه اینکه شرکت‌کنندگان به چه چیزی نگاه می‌کردند.

کلارک بیان کرد: «این مطالعه فقط به مدت زمانی که شرکت‌کنندگان در رسانه‌های اجتماعی گذرانده‌اند، پرداخته است. پس این تحقیق نشان می‌دهد مدت زمانی که در رسانه‌های اجتماعی می‌گذرانیم، ممکن است برای سلامت روان اهمیت کمتری داشته باشد. بیشتر نحوه استفاده و تعامل ما با آن اهمیت دارد.»

محققان تأکید کردند که نتایج به‌دست‌آمده به این معنی نیست که استفاده از رسانه‌های اجتماعی بی‌ضرر است یا هیچ تأثیری بر سلامت روان ندارد. آنها می‌گویند که رابطه میان این دو موضوع پیچیده است.

کلویی جونز توضیح داد: «به عنوان مثال ارتباط با یک جامعه آنلاین حمایتی می‌تواند برای افرادی که تنها هستند، خیلی مفید باشد. اما ساعت‌ها نگاه کردن به پست‌های اینفلوئنسرهای اینستاگرامی ممکن است برای افرادی که از بدن خود راضی نیستند، واقعاً خوب نباشد.»

در این زمینه، یک مطالعه استرالیایی دیگر که به تازگی منتشر شده، تیک‌تاک و اینستاگرام را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که این دو پلتفرم‌، وسواس‌های غیرواقعی و ناسالم مردان را برای دستیابی به یک اندام لاغر و عضلانی، تشدید می‌کنند.

مطالعات قبلی نشان داده‌اند مردانی که به لایک‌ها و کامنت‌های مثبت در پست‌های خود اهمیت زیادی می‌دهند، بیشتر احتمال دارد که علائم «دیس‌مورفیای عضلانی» (MD) را تجربه کنند. دیس‌مورفیای عضلانی به این باور اشاره دارد که بدن آنها کوچک و ضعیف است، حتی اگر بزرگ و عضلانی باشند.

محققان دانشگاه جنوب استرالیا (UniSA) یک نظرسنجی آنلاین از ۹۵ مرد استرالیایی ۱۸ تا ۳۴ ساله انجام دادند تا بررسی کنند آیا رابطه‌ای بین بازخوردهای مرتبط با ظاهر در رسانه‌های اجتماعی مربوط به سلبریتی‌ها، مد و تناسب اندام و نگرانی‌های مربوط به تصویر بدن وجود دارد یا خیر.

آنها از مقیاس اختلال دیس‌مورفیای عضلانی (MDDI) برای اندازه‌گیری علائم MD شرکت‌کنندگان استفاده کردند. آیتم‌های MDDI روی مقیاس پنج‌نقطه‌ای ارزیابی می‌شوند و نمرات بالاتر نشان‌دهنده شدت بیشتر علائم است. نمرات کلی بین ۱۳ تا ۶۵ متغیر می‌باشد و نمره بالاتر از ۳۹ نشان‌دهنده خطر ابتلا به MD است.

همچنین از شرکت‌کنندگان پرسیده شد که روزانه چند ساعت از رسانه‌های اجتماعی استفاده و چند بار در هفته ورزش می‌کنند.

شرکت‌کنندگان گزارش دادند که روزانه بیش از دو ساعت از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و به‌ طور متوسط سه جلسه تمرین ورزشی در هفته دارند.

محققان دریافتند که ۱۹ درصد از شرکت‌کنندگان نمره‌ای بالاتر از ۳۹ در مقیاس MDDI کسب کردند، که نشان‌دهنده این است که آنها در معرض خطر قابل توجهی برای داشتن دیدگاه‌های غیرواقعی درباره بدن خود قرار دارند.

همچنین آنها متوجه شدند که اهمیت لایک‌ها و کامنت‌ها، علائم دیس‌مورفیای عضلانی را بهتر از عوامل جمعیتی مانند: سن، قومیت و گرایش جنسی پیش‌بینی می‌کند.

لوئیجی دوناروما، از نویسنده‌های اصلی این مطالعه گفت: «تحقیقات قبلی بیشتر روی زنان متمرکز بوده است، اما اکنون می‌بینیم که مردان نیز در برابر فشارهای آنلاین برای بدن‌های ایدئال‌، آسیب‌پذیر هستند. دیس‌مورفیای عضلانی یک مشکل جدید است و مطالعه ما نشان می‌دهد که رسانه‌های اجتماعی فقط یک پلتفرم برای به اشتراک‌گذاری محتوا نیستند، بلکه منبع قدرتمندی هستند که می‌توانند بر مردان جوان تأثیر زیادی داشته باشند.»

محققان تأکید کردند که یافته‌های آنها نشان می‌دهد نیاز به آگاهی بیشتری در زمینه خطرات روانی مرتبط با استفاده از رسانه‌های اجتماعی وجود دارد.

جان مینگویا، یکی از محققان این مطالعه، اعلام کرد: «مردان از طریق محتوای مربوط به تناسب اندام و سلبریتی‌ها، اغلب با تصاویری از بدن‌های بسیار عضلانی در فضای آنلاین مواجه می‌شوند. وقتی این پست‌ها تعداد زیادی لایک و کامنت مثبت دریافت می‌کنند، به نوعی نشان می‌دهند که این بدن ایدئال است و مردان باید برای رسیدن به آن تلاش کنند. این موضوع می‌تواند در طول زمان باعث رفتارهای ناسالمی مانند: تمرینات زیاد، رژیم‌های سخت و حتی استفاده از استروئیدها شود.»