مطالعه‌ای بین‌المللی با همکاری دانشگاه UCLA نشان می‌دهد که حفظ کنجکاوی، به‌ویژه درباره موضوعات مورد علاقه، میتواند به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل کمک کند.
به گزارش تکناک، پژوهشگران دریافتند که برخی از انواع کنجکاوی نه‌تنها با افزایش سن کاهش نمی‌یابد، بلکه حتی تقویت می‌شود. بر خلاف باورهای رایج، کنجکاوی میتواند در سنین بالا به اوج خود برسد و نقش مهمی در حفظ عملکرد مغز ایفا کند.
دکتر آلن کاستل، روانشناس دانشگاه UCLA و پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: «باورهای قدیمی در علم روانشناسی حاکی از آن است که کنجکاوی به عنوان یک ویژگی پایدار شخصیتی (trait curiosity) با افزایش سن کاهش می‌یابد. اما ما در آزمایش‌های خود شاهد موضوع متفاوتی بودیم. افراد سالمند اغلب علاقه زیادی به یادگیری درباره حافظه یا حتی موضوعات متنوع دیگر نشان می‌دادند.»
فهرست مطالب
دو نوع اصلی کنجکاوی
پژوهشگران در این مطالعه، میان دو نوع کنجکاوی تمایز قائل شدند:
- کنجکاوی پایدار (Trait Curiosity): تمایل کلی فرد برای درک و جست‌وجوی اطلاعات
- کنجکاوی لحظه‌ای (State Curiosity): علاقه‌مندی فرد به یک موضوع خاص در یک لحظه خاص
برای بررسی این موضوع، بیش از ۵۰۰ نفر بین ۲۰ تا ۸۴ سال به سؤالاتی درباره میزان کنجکاوی خود پاسخ دادند. سپس با مطرح کردن پرسش‌های دشوار مانند «کدام کشور اولین بار به زنان حق رأی داد؟»، میزان علاقه افراد به دانستن پاسخ ارزیابی شد.
نتایج شگفت‌انگیز مطالعه
- کنجکاوی پایدار با افزایش سن اندکی کاهش یافت.
- کنجکاوی لحظه‌ای پس از یک افت در میانسالی، از حدود ۵۰ سالگی به بعد به طور چشمگیری افزایش یافت و تا سالمندی ادامه داشت.
این الگو شباهت جالبی به تحقیقات مربوط به شادی در طول زندگی دارد. طبق این مطالعات، احساس خوشبختی در میانسالی کاهش می‌یابد، اما بعد از آن دوباره بیشتر می‌شود.
دکتر کاستل اعلام کرد: «یافته‌های ما با نظریه‌ای به‌نام یادگیری انتخابی مطابقت دارد؛ یعنی با افزایش سن، افراد یادگیری را کنار نمی‌گذارند، بلکه دقیق‌تر انتخاب می‌کنند که چه چیزی را یاد بگیرند. این موضوع در فعالیت‌هایی مانند شرکت در کلاس‌های آزاد یا یادگیری ساز به‌وضوح دیده می‌شود.»
همچنین پژوهش‌های کاستل نشان داده است، افراد اطلاعاتی را که برای آنها جالب نیست، سریع‌تر فراموش می‌کنند. در نتیجه، حفظ کنجکاوی نسبت به موضوعات جذاب، عامل مهمی در حفظ عملکرد مغزی است.
کنجکاوی ابزاری برای پیشگیری از آلزایمر
دکتر کاستل در پایان بیان کرد: «بسیاری از بزرگسالانی که با آنها صحبت می‌کنم معتقد هستند که کنجکاو ماندن بسیار مهم است. این دیدگاه با یافته‌های اخیر هم‌راستا است؛ به‌ویژه آنکه برخی بیماران در مراحل اولیه زوال عقل، علاقه خود را به فعالیت‌هایی که پیش‌تر از آنها لذت می‌بردند، از دست می‌دهند.»
این مطالعه نه‌تنها دیدگاه ما درباره پیری را تغییر می‌دهد، بلکه نشان می‌دهد حفظ کنجکاوی در زندگی نه‌تنها لذت‌بخش است، بلکه برای سلامت مغز نیز ضروری می‌باشد. اگر به دنبال راهی ساده برای تقویت عملکرد ذهن در دوران سالمندی هستید، کافی است کنجکاو بمانید.
