چین روز سه‌شنبه در جزیره «های‌نان» از نخستین مرکز داده تجاری زیر آب جهان رونمایی کرد که گام مهمی در مسیر گسترش «اقتصاد آبی» این کشور به حساب می‌آید.
به گزارش تکناک، این مرکز داده در نزدیکی شهرستان لینگ‌شوئی قرار دارد و سرورهای خود را درون کابینی غول‌پیکر با وزن بیش از ۱۴۳۳ تن جای داده، که معادل وزن هزار خودروی سواری است. فاز نخست ساخت این مجموعه در سال جاری تکمیل و از هم‌اکنون وارد مرحله بهره‌برداری شده است. خدمات دیجیتالی مانند پیشنهاد رستوران‌ها، اپلیکیشن‌های سفر و سایر پردازش‌های ابری در این مرکز میزبانی می‌شوند.
این مرکز یکی از نخستین زیرساخت‌های تجاری جهان در مقیاس بزرگ برای میزبانی داده در بستر دریا محسوب می‌شود و هدف آن کاهش هزینه‌های انرژی مراکز داده زمینی است، که با رشد سریع تقاضای ناشی از هوش مصنوعی و رایانش ابری، با چالش مصرف برق بالا مواجه هستند.
برخلاف مراکز داده سنتی که به سامانه‌های خنک‌کننده پرمصرف متکی هستند، در این طرح از آب دریا به عنوان خنک‌کننده طبیعی استفاده می‌شود. «پو دینگ»، مدیر پروژه در شرکت Shenzhen HiCloud Data Centre Technology در گفت‌وگو با روزنامه Financial News گفت: «ما کل کابین داده را در عمق دریا قرار داده‌ایم تا دمای آن به صورت طبیعی با آب خنک شود. این روش در مقایسه با مراکز داده زمینی، مصرف انرژی را برای خنک‌سازی به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و هزینه‌های عملیاتی را پایین می‌آورد.»
هر کابین غوطه‌ور در عمق ۳۵ متری (حدود ۱۱۵ فوتی) مستقر می‌شود و ۲۴ قفسه سرور را در خود جای می‌دهد، که می‌تواند تا ۵۰۰ سرور را میزبانی کند. طراحی این سامانه با بهره‌گیری از دمای پایدار اقیانوس، بازدهی بالا و اثر زیست‌محیطی حداقلی را هدف قرار داده است.
نخستین مرکز داده تجاری زیر آب جهان، بخشی از برنامه توسعه منطقه آزاد تجاری های‌نان است، که با هدف تبدیل جزیره به قطب نوآوری دریایی و فناوری پیشرفته اجرا می‌شود. طبق برنامه پنج‌ساله چهاردهم چین، های‌نان قصد دارد شبکه‌ای متشکل از ۱۰۰ کابین داده زیرآبی ایجاد کند تا از صنایع پژوهش‌های دریایی، خدمات دیجیتال و تولید هوشمند پشتیبانی کند و جایگاه خود را در اقتصاد آبی چین تثبیت نماید.
علاوه بر این، سیاست‌های جدید دولت چین اجازه مالکیت کامل خارجی بر مراکز داده و خدمات مخابراتی را در مناطق های‌نان، پکن، شانگهای و شنژن صادر کرده است؛ اقدامی که در راستای جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی و تقویت جایگاه چین در بازار جهانی زیرساخت داده ارزیابی می‌شود. «جولیا اینترسه»، سردبیر نشریه China Briefing بیان کرد: «این اصلاحات در پاسخ به رشد تقاضای جهانی برای خدمات مراکز داده و پیشرفت سریع در حوزه هوش مصنوعی مولد و رایانش ابری صورت گرفته است. چین با باز کردن درهای مالکیت خارجی، تلاش می‌کند شرکت‌های بزرگ فناوری را به بازار خود جذب کند.»
پروژه های‌نان چین با مسیر شرکت‌های غربی تفاوت دارد. مایکروسافت در سال ۲۰۱۴ پروژه Project Natick را آغاز کرد و مرکز داده آزمایشی خود را در ۲۰۱۸ در سواحل اسکاتلند به زیر آب فرستاد. آن سامانه شامل ۸۵۵ سرور بود و به مدت دو سال زیر آب فعالیت کرد، اما در سال ۲۰۲۴ مایکروسافت اعلام کرد که این پروژه را متوقف کرده است و تصمیمی برای تجاری‌سازی آن ندارد.
اکنون چین با اجرای پروژه های‌نان، این ایده را از مرحله آزمایشی به بهره‌برداری تجاری رسانده و عملاً نخستین کشور جهان شده است که مرکز داده زیرآبی را در مقیاس بزرگ راه‌اندازی می‌کند و آن را در برنامه‌ریزی اقتصادی و سیاست‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی خود جای داده است.
