گروهی از فیزیک‌دانان در پژوهشی جدید پیش‌بینی کرده‌اند که جهان پس از گذر از اوج انبساط خود در حدود ۷ میلیارد سال آینده، وارد مرحله‌ای از انقباض تدریجی می‌شود که در نهایت کیهان به طور کامل از بین می‌رود.
به گزارش تکناک، این یافته‌ها که از سوی دانشمندان دانشگاه کرنل، دانشگاه شانگهای جیاتونگ و دیگر مؤسسات پژوهشی ارائه شده است، نظریه انبساط ابدی جهان را به چالش می‌کشد و سناریویی موسوم به «فروپاشی بزرگ» یا Big Crunch را مطرح می‌کند.
بر اساس مدل پیشنهادی این پژوهشگران که با استفاده از داده‌های پروژه‌های نجومی بزرگی مانند: Dark Energy Survey و Dark Energy Spectroscopic Instrument به‌دست آمده است، کیهان در حدود ۳۳.۳ میلیارد سال آینده به پایان خود خواهد رسید. با توجه به اینکه عمر کنونی جهان ۱۳.۸ میلیارد سال تخمین زده می‌شود، این پیش‌بینی نشان می‌دهد که تنها ۲۰ میلیارد سال دیگر تا پایان همه‌چیز باقی مانده است.
مطابق این مدل، جهان ابتدا به گسترش خود ادامه می‌دهد تا در حدود ۷ میلیارد سال دیگر به حداکثر اندازه ممکن برسد؛ حجمی که حدود ۶۹ درصد بزرگ‌تر از اندازه فعلی جهان خواهد بود. پس از آن، انقباض تدریجی آغاز می‌شود که در نهایت کل جهان شامل فضا، زمان و ماده از بین می‌رود.
عامل اصلی در این تحول کیهانی، انرژی تاریک است؛ نیروی ناشناخته‌ای که حدود ۷۰ درصد از کل جهان را تشکیل می‌دهد و گسترش کیهان را هدایت می‌کند. تاکنون فرض می‌شد که انرژی تاریک رفتاری ثابت و یکنواخت دارد، همچون یک «ثابت کیهان‌شناسی» که باعث انبساط بی‌پایان فضا می‌شود.
اما پژوهش جدید، فرضی متفاوت را مطرح می‌کند: انرژی تاریک ممکن است پویا باشد و از ذره‌ای فوق‌سبک به نام Axion تشکیل شده باشد. همچنین این مدل فرض می‌کند که جهان دارای یک ثابت کیهان‌شناسی منفی است؛ نیرویی که در نهایت مانع انبساط می‌شود و آن را معکوس می‌کند.
به گفته پژوهشگران، این فرایند مانند یک نوار کشی بزرگ عمل می‌کند: ابتدا فضا کشیده می‌شود، اما با گذر زمان، کشش نوار افزایش می‌یابد و همه چیز را دوباره به سمت یک نقطه واحد بازمی‌گرداند.
با وجود جذابیت این نظریه، پژوهشگران تأکید می‌کنند پیش‌بینی اینکه جهان ۷ میلیارد سال دیگر از بین می‌رود با عدم قطعیت‌های قابل توجهی همراه است. به دلیل محدود بودن داده‌های رصدی، مدل ارائه‌شده هنوز قطعی نیست و سناریوهای جایگزین، از جمله انبساط ابدی، همچنان مطرح هستند. علاوه بر این، وجود «ثابت کیهان‌شناسی منفی» هنوز به طور تجربی تأیید نشده و در حوزه نظری باقی مانده است.
نکته مهم آن است که این نظریه قابل آزمون علمی است. در سال‌های پیش‌رو، با آغاز به‌کار پروژه‌های پیشرفته اخترفیزیکی، داده‌های دقیق‌تری از ماهیت انرژی تاریک به‌دست خواهد آمد. این داده‌ها ممکن است بتوانند سناریوی «فروپاشی بزرگ» را تأیید، اصلاح یا حتی به‌کلی رد کنند.
با وجود پیش‌بینی پایان کیهان، این رویداد در مقیاسی زمانی رخ خواهد داد که فراتر از هر بحران انسانی یا زیستی قابل تصور است. خورشید تا آن زمان مدت‌ها خاموش شده، زمین دیگر قابل سکونت نخواهد بود و کهکشان راه شیری با آندرومدا ادغام شده است.
برای مقایسه، حیات پیچیده روی زمین تنها حدود ۶۰۰ میلیون سال قدمت دارد، در حالی که تا فروپاشی احتمالی کیهان، ۲۰ میلیارد سال باقی مانده است.
با وجود تمام تردیدها و فاصله زمانی بسیار طولانی، این پژوهش نقطه عطفی در علم کیهان‌شناسی محسوب می‌شود. دانشمندان برای نخستین‌بار موفق به ارائه مدلی مشخص و قابل آزمون برای سرنوشت نهایی کیهان شده‌اند؛ پیش‌بینی که ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، با ابزارهای علمی پیشرفته‌تری به محک تجربه گذاشته شود.
پایان جهان، اگر چنین که می‌گویند باشد، دیگر یک فرضیه دور از ذهن نیست؛ بلکه مفهومی است که علم به آن نزدیک‌تر از همیشه شده است.
