یک مطالعه بالینی جدید پتانسیل واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده مبتنی بر فناوری mRNA را برای درمان سرطان پانکراس که یکی از مرگبارترین انواع سرطان می‌باشد، مورد بررسی قرار داده است.
به گزارش تکناک، این تحقیق در شرایطی انجام شده که سرطان پانکراس به‌دلیل پیش‌بینی ضعیف خود شناخته می‌شود و کمتر از ۱۳٪ از بیماران بیش از پنج سال زنده می‌مانند.
سرطان پانکراس مرگبار
سرطان پانکراس به‌دلیل تشخیص دیرهنگام و عدم وجود علائم زودهنگام، چالش‌برانگیز است. حدود ۹۰٪ از موارد این بیماری در مراحل پیشرفته و زمانی که سرطان معمولاً به سایر بخش‌های بدن گسترش یافته است، شناسایی می‌شوند. روش‌های سنتی درمان مانند جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی نیز در مقابله با این بیماری محدودیت‌های زیادی دارند.
دکتر وینود بالاچاندران که یکی از پژوهشگران این مطالعه جدید می‌باشد، بر ضرورت توسعه گزینه‌های درمانی جدید تأکید کرده است. او می‌گوید: با وجود پیشرفت‌ها در درمان سایر سرطان‌ها، سرطان پانکراس همچنان مقاوم است و نرخ بقای آن حتی پس از بهترین درمان‌های موجود، حدود ۱۰٪ باقی مانده است.
فناوری mRNA و امیدهای جدید
قبل از همه‌گیری کووید-۱۹ و موفقیت واکسن‌های mRNA در مقابله با ویروس کرونا، پژوهشگران پتانسیل این فناوری را برای درمان سرطان‌ها بررسی کرده بودند. واکسن‌های mRNA با آموزش سیستم ایمنی، سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و به آنها حمله می‌کنند. این فناوری در حال حاضر برای درمان انواع دیگر سرطان‌ها مانند ملانوما و سرطان روده بزرگ نیز در حال آزمایش است.
برای اثربخشی واکسن‌های mRNA، تولید پاسخ قوی از سلول‌های T که نوعی سلول ایمنی هستند که با عفونت‌ها و بیماری‌ها مبارزه می‌کنند، ضروری است. این سلول‌ها باید برای مدت طولانی فعال بمانند تا بتوانند به‌طور مؤثر با سلول‌های سرطانی مقابله کنند. با این حال، آموزش سلول‌های T برای حمله به سلول‌های سرطانی که توسط خود بدن ایجاد شده‌اند، بسیار پیچیده‌تر از مقابله با ویروس‌ها است.
چالش‌های خاص سرطان پانکراس
سرطان پانکراس به‌دلیل ماهیت خود، چالش‌های منحصر به‌فردی را ایجاد می‌کند. تومورهای پانکراس معمولاً جهش‌های کمتری دارند، که این امر شناسایی اهداف منحصر به‌فرد برای واکسن‌ها را دشوار می‌سازد. این موضوع باعث شده است تا شک و تردیدهایی درباره اثربخشی واکسن‌های mRNA برای این نوع سرطان وجود داشته باشد.
نتایج امیدوارکننده مرحله اول آزمایش
آزمایش اخیر به‌منظور بررسی پتانسیل واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده mRNA در گروهی از بیماران مبتلا به سرطان پانکراس قابل جراحی انجام شد. این آزمایش در اوایل سال ۲۰۲۳ انجام شده بود.
مرحله اول این مطالعه شامل ۱۶ بیمار بود که تومورهای آنها قابل جراحی بود که وضعیتی نادر است، زیرا تنها حدود ۲۰٪ از سرطان‌های پانکراس در مراحل قابل جراحی تشخیص داده می‌شوند. پس از جراحی، به شرکت‌کنندگان واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده mRNA داده شد که با ویژگی‌های تومور آنها تطابق داشت.
پژوهشگران بیماران را به مدت حداکثر چهار سال پس از برداشتن تومور تحت نظر داشتند و توانایی واکسن را در تحریک پاسخ ایمنی ارزیابی کردند. نتایج نشان داد که نیمی از شرکت‌کنندگان(هشت نفر از ۱۶ نفر)، پاسخ مثبتی به واکسن نشان دادند و سلول‌های T تولید کردند که قادر به هدف قرار دادن تومورهایشان بودند.
افزایش طول عمر سلول‌های T
در میان بیمارانی که پاسخ مثبت نشان دادند، واکسن به‌طور قابل توجهی طول عمر سلول‌های T را افزایش داد. برآوردها نشان می‌دهند که این سلول‌ها می‌توانند نزدیک به هشت سال در بدن باقی بمانند و حدود ۲۰٪ از آنها ممکن است برای دهه‌ها فعال بمانند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که واکسن mRNA نه‌تنها یک پاسخ ایمنی قوی ایجاد می‌کند، بلکه ممکن است حفاظتی بلندمدت در برابر بازگشت سرطان را نیز فراهم کند.
گام‌های بعدی
اگرچه این مطالعه یک گام امیدوارکننده در مبارزه با سرطان پانکراس است، اما هنوز در مراحل اولیه تحقیقاتی قرار دارد. آزمایش‌های بیشتری لازم است تا اثربخشی واکسن‌های mRNA و قابلیت‌های گسترده‌تر آنها در درمان این سرطان چالش‌برانگیز ارزیابی شود. با این حال، نتایج این مطالعه نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای بیماران مبتلا به سرطان پانکراس می‌بیند و امیدوار می‌رود که این فناوری بتواند به‌عنوان یک درمان مؤثر و شخصی‌سازی‌شده در آینده نزدیک در دسترس قرار گیرد.
