چین با معرفی دو توربین ضربه‌ای غول‌پیکر به ظرفیت هرکدام ۵۰۰ مگاوات، فصل جدیدی در فناوری نیروگاه‌های برق‌آبی گشود.
به گزارش تکناک، این توربین‌ها که توسط شرکت هاربین الکتریک (Harbin Electric) ساخته شده‌اند، نخستین توربین‌های ضربه‌ای جهان با این ابعاد و ظرفیت هستند و قرار است در نیروگاه در حال ساخت داتانگ زالا (Datang Zala) در تبت شرقی نصب شوند.
هر یک از این توربین‌های جدید دارای قطر خارجی ۶.۲ متر، وزن ۸۰ تن و از فولاد مارتنزیتی با استحکام بالا ساخته شده‌اند. طراحی آنها شامل ۲۱ کاسه هدایت آب است که در قالب یک چرخ پلتون (Pelton Wheel) عمل می‌کند. در این نوع طراحی، جت‌های پرفشار آب با ضربه مستقیم به کاسه‌ها، موجب چرخش توربین می‌شوند. عملکرد این توربین‌ها در محیط آزاد و نه در حالت غوطه‌ور، آنها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سیستم‌های با ارتفاع ریزش بالا تبدیل می‌کند.
نیروگاه داتانگ زالا که در دست ساخت توسط شرکت چین داتانگ (China Datang Corporation) است، روی رودخانه یوچو (یکی از شاخه‌های رود نو) احداث می‌شود. این نیروگاه از ریزش عمودی ۶۷۱ متری بهره می‌برد که آن را در رده نیروگاه‌های موسوم به “ارتفاع بالا” قرار می‌دهد.
به لطف این اختلاف ارتفاع چشمگیر و طراحی پیشرفته توربین‌ها، راندمان سیستم از ۹۱ درصد به ۹۲.۶ درصد افزایش یافته و امکان تولید روزانه ۱۹۰ هزار کیلووات‌ساعت برق بیشتر فراهم شده است.
نیروگاه زالا پس از بهره‌برداری، سالانه حدود ۴ میلیارد کیلووات‌ساعت برق تولید خواهد کرد. این رقم معادل سوزاندن ۱.۳ میلیون تن زغال‌سنگ است، اما بدون انتشار ۳.۴ میلیون تن دی‌اکسیدکربن در جو. این دستاورد با اهداف کلان چین در راستای کربن‌خنثی شدن تا سال ۲۰۶۰ هم‌راستا است.
ظرفیت نهایی نصب‌شده نیروگاه ۱۰۰۰ مگاوات خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۸ به شبکه ملی برق متصل شود. فرایند طراحی و ساخت توربین‌ها نیز چهار سال به طول انجامیده و کاملاً بر پایه فناوری بومی صورت گرفته است.
طبق آمار منتشرشده توسط روزنامه South China Morning Post، چین در سال ۲۰۲۴ با افزودن ۱۴.۴ گیگاوات به ظرفیت نیروگاهی خود، پیشتاز جهانی در توسعه انرژی برق‌آبی بوده است. این رقم بیش از نیمی از کل ظرفیت ۲۴.۶ گیگاواتی جهان در آن سال را شامل می‌شود. بخش بزرگی از این افزایش به سیستم‌های پمپاژ ذخیره‌ای مربوط می‌شود.
در مجموع، چین اکنون نزدیک به ۴۳۶ گیگاوات ظرفیت نصب‌شده برق‌آبی دارد. این در حالی است که ایالات متحده تا پایان سال ۲۰۲۴ تنها ۱۰۳.۱ گیگاوات ظرفیت در این حوزه دارد.
اگرچه نیروگاه زالا برخلاف پروژه عظیم و بحث‌برانگیز یارلونگ سانگپو، کمتر در کانون توجه جهانی قرار گرفته، اما همچنان پرسش‌هایی درباره اثرات زیست‌محیطی و پیامدهای فرامرزی آن مطرح است.
رود یوچو به رودخانه نو (Nu River) متصل می‌شود که پس از عبور از تبت و ورود به میانمار، به رودخانه سالوین (Salween) تغییر نام داده و در نهایت به دریای آندامان می‌ریزد. این رودخانه یکی از آخرین رودخانه‌های آزاد و بین‌المللی جنوب شرق آسیاست.
چین پیش‌تر در سال ۲۰۱۱ از ساخت یک نیروگاه ۶۰۰۰ مگاواتی بر رود ایراوادی میانمار بازماند؛ پروژه‌ای که به‌دلیل مخالفت دولت میانمار متوقف شد. این پیشینه نشان می‌دهد که پروژه زالا نیز، گرچه تاکنون واکنش‌های جهانی گسترده‌ای برنیانگیخته، ممکن است در آینده به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش محل اختلاف قرار گیرد.
معرفی توربین‌های ۵۰۰ مگاواتی توسط چین، نه‌تنها یک موفقیت مهندسی بی‌سابقه به شمار می‌رود، بلکه نشانه‌ای روشن از عزم این کشور برای پیشتازی در عرصه انرژی‌های پاک و جایگزین است. در حالی‌که جهان در تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است، این پروژه می‌تواند الگویی برای دیگر کشورها در مسیر توسعه پایدار باشد؛ البته به‌شرط رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و دیپلماتیک در مدیریت منابع آبی مشترک.
