احساس حساسیت شدید به نور، با نام فوتوفوبیا شناخته می‌شود و ممکن است باعث درد و ناراحتی در چشم یا سر شود. با اینکه واژه “فوبیا” در نام این عارضه وجود دارد اما به معنای ترس از نور نیست.
به گزارش تکناک، علل مختلفی مانند بیماری، مصرف داروهای خاص، یا مواجهه با انواع خاصی از نور می‌تواند باعث فوتوفوبیا شود. این احساس ممکن است مکررا تجربه شود یا گاهی اوقات در فرد ایجاد شود.
اختلال فوتوفوبیا از اختلالات نسبتا شایعی است که در بسیاری از موارد به عنوان مسئله جدی در پزشکی تلقی نمی شود. با این حال، این اختلال می تواند برای فرد آسیب‌زننده باشد و در زندگی روزمره او تأثیر بگذارد. در این باره، افراد باید بدانند که دلیل این اختلال چیست تا بتوانند در صورت لزوم، به دنبال تشخیص و درمان مناسب باشند. ایجاد آگاهی در مورد علل و علائم این اختلال، می تواند به فردی که با آن مواجه است، کمک کند تا بهتر با آن مقابله کند.
علائم فوتوفوبیا
اغلب افراد اظهار می‌کنند که نورها بسیار شدید هستند و همچنین درد و یا ناراحتی در ناحیه چشم و حوالی آن را گزارش می کنند. علاوه بر حساسیت و بیزاری نسبت به منابع نور معمولی، سایر علائم فوتوفوبیا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دیدن نقاط رنگی روشن
- چشمک زدن ناخودآگاه
- مشکل داشتن در خواندن
- احساس درد پیشانی
- چشم های پر اشک
- داشتن چشم های بیش از حد خشک
- احساس می کنید می خواهید چشمان خود را ببندید
علل
هرچند که کارشناسان هنوزعلت دقیقاً فوتوفوبیا را نمی دانند، اما درحال مطالعه بر روی آن هستند. چیزی که آنها می دانند این است که بیماران خاص، بیشتر احتمال دارد که فوتوفوبیا مزمن را تجربه کنند.
میگرن
میگرن که یک بیماری عصبی است که باعث سردردهای شدید می شود، یکی از شایع ترین علل فوتوفوبیا است. در واقع، اطلاعات بدست آمده نشان می دهد که اکثر افراد مبتلا به میگرن، فوتوفوبیا را هم تجربه می کنند که آن را به یکی از معیارهای اصلی تشخیصی میگرن تبدیل می کند.
انواع خاصی از نور ممکن است فوتوفوبیا در میگرن را تشدید کند، از جمله:
- چراغ های فلورسنت روشن
- نور آبی، مانند صفحه نمایش کامپیوتر
- تغییرات در میزان نور
افراد مبتلا به میگرن اغلب، قبل و گاهی در حین یا بعد از حمله میگرن، فوتوفوبیا را تجربه می کنند. کارشناسان هنوز در حال بررسی علت این موضوع هستند، اما آنها فکر می کنند که احتمالاً این مسئله مربوط به عصب سه قلو است که خارج از ساقه مغز قرار دارد و به تنظیم حس لامسه و درد صورت و چشم کمک می کند.
سایر مشکلات عصبی
علاوه بر میگرن، بیماری‌های عصبی دیگری نیز وجود دارند که معمولاً باعث ایجاد فوتوفوبیا می‌شوند. برای مثال، به نظر می رسد فوتوفوبیا در افرادی که مننژیت (عفونت غشاهای اطراف مغز) را تجربه کرده اند، بیشتر اتفاق می افتد. آسیب های مغزی ضربه ای که به نام بلفارواسپاسم شناخته می شود و باعث پلک زدن مکرر و غیرارادی چشم می شود نیز منجر به فوتوفوبیا می شوند. این مسئله احتمالاً به دلیل تحریک عصب سه قلو در زمان ابتلا به عفونتی مانند مننژیت، با رفلکس چشمک زدن است.
لنز چشم
افرادی که از لنزهای نرم استفاده می کنند ممکن است بیشتر مستعد حساسیت به نور باشند. تحقیقات نشان داده است که لنزهای نرم می‌توانند بر حساسیت کنتراست نور در شرایط نوری مختلف تأثیر بگذارند، که همین مسئله ممکن است به فوتوفوبیا منجر شود.
استفاده طولانی مدت از لنز یا استفاده از لنزهایی که مناسب نیستند نیز می تواند باعث فوتوفوبیا شود.
بیماری های چشم
بیماری‌های رایج چشمی مانند خشکی چشم، چشم صورتی (ورم ملتحمه) و التهاب لایه میانی چشم (یووئیت)، بیماری هایی هستند که می توانند به فوتوفوبیا دامن بزنند. تصور می‌شود که فوتوفوبیا در هر کدام از این بیماری ها به دلیل نحوه کارکرد عصب سه قلو، اتفاق می‌افتد و این بیماری های چشمی با درد و واکنش های حساسیت به فوتوفوبیا مرتبط است. فوتوفوبیا همچنین در شرایط زیر هم ممکن است رخ بدهد:
- احساس سوزش در چشم
- خراشیده شدن
- دارای زخم باز باشد (زخم قرنیه)
- گشاد شدن بر اثر آزمایش
- عمل جراحی
مصرف برخی داروها
چندین داروی رایج، ممکن است پتانسیل ایجاد حساسیت به نور را داشته باشند. محققان این پتانسیل را در داروهای زیر یافته اند:
- بنزودیازپین ها که دسته ای از داروها هستند که شامل داروهای ضد اضطراب مانند والیوم (دیازپام) 9 است.
- باربیتورات ها که داروهای آرام بخش هستند
- هالوپریدول که دارویی است که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می شود
- کلروکین که دارویی است که به طور سنتی برای درمان مالاریا استفاده می شود
بیماری های روانی
مجموعه ای از مطالعات، کارشناسان را به این فکر واداشته است که بین برخی بیماری های روانی و فوتوفوبیا ارتباط ویژه ای وجود دارد.
هنوز تحقیقات بیشتری برای تایید قطعی این موضوع مورد نیاز است، اما یافته‌هایی که تاکنون به دست آمده، نشان می‌دهد که شرایطی مانند افسردگی، خستگی مزمن، اضطراب و اختلالات هراس ممکن است پتانسیل ایجاد فوتوفوبیا را داشته باشند.
در حالی که هنوز به خوبی درک نشده است، اما به نظر می رسد ارتباطی بین این شرایط، آستانه تحمل نور توسط چشم و احتمال ابتلا به بیماری عصبی دیگری که بر چشم ها تأثیر می گذارد (مانند میگرن) وجود دارد.
تشخیص فوتوفوبیا
مراجعه به پزشک برای تشخیص فوتوفوبیا معمولاً شامل سؤالاتی درباره علائم فعلی و وجود سابقه ابتلا به میگرن در شما یا اعضای خانواده تان می شود.
یک معاینه فیزیکی و یک معاینه در چشم احتمالاً انجام خواهد شد. معاینه چشم ممکن است شامل بررسی حرکات چشم، بینایی و انقباض مردمک در پاسخ به نور باشد. همچنین ممکن است گشاد شدن مردمک چشم رخ دهد تا پزشک بتواند سلامت قسمت های داخلی چشم را بررسی کند.
در صورت نیاز به آزمایش چشمی بیشتر، ممکن است شما به چشم پزشک معرفی شود و آنها می‌توانند از ابزاری به نام لامپ شکاف برای بررسی خشکی چشم‌ها استفاده کنند. چشم پزشکان اندازه‌گیری کنند که آیا چشم شما به اندازه کافی اشک تولید می‌کند تا یووئیت یا پلک زدن شما را برای ارزیابی وضعیتی مانند بلفارواسپاسم بررسی کند.
بسته به علت، ممکن است انواع دیگری از آزمایش مورد نیاز باشد. اگر تصور می‌شود که فوتوفوبیا شما ممکن است به دلیل یک آسیب مغزی تروماتیک مانند ضربه مغزی باشد، آزمایش‌هایی وجود دارد که می‌تواند به ارزیابی عملکرد عصبی شما کمک کند. تست سوراخ کمری (یا تپ ستون فقرات) ممکن است در تشخیص مننژیت کمک کند.
درمان
درمان فوتوفوبیا به تشخیص علت اصلی بستگی دارد. هدف پزشک شما ارائه گزینه‌های درمانی برای کمک به کاهش هر گونه ناراحتی و تسکین یا کاهش دوره‌های فوتوفوبیا است. این ممکن است شامل داروهای تجویزی برای میگرن یا قطره‌های چشمی برای خشکی چشم باشد.
در حالی که در حال درمان هستید، پزشک شما ممکن است چندین نکته را برای کمک به بهبود فوتوفوبیا به شما خاطرنشان کند. این موارد عبارتند از:
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه برای کمک به کاهش هر گونه ناراحتی
- استفاده از قطره چشم، ژل یا پماد برای تسکین چشم
- استفاده از لنزهای رنگی برای مسدود کردن قسمت هایی از طیف نور
جلوگیری
همیشه نمی توانید از بروز بیماری هایی مانند میگرن یا خشکی چشم جلوگیری کنید. اما هنگامی که علت اصلی فوتوفوبیا خود را شناختید، می توانید نسبت به عواملی که باعث بروز آن می شود، هوشیارتر باشید و سعی کنید از این محرک ها اجتناب کنید.
کارشناسان به طور کلی توصیه می کنند حساسیت به نور را کاهش دهید:
- اجتناب از تماس مستقیم با نور شدید خورشید
- استفاده از عینک آفتابی تیره و کلاه در خارج از منزل
- تنظیم نور اتاق
- در صورت امکان از نور فلورسنت خودداری کنید
- تنظیمات وسایل الکترونیکی خود را به میزان روشنایی که برای شما راحت است، تنظیم کنید
- در صورت لزوم چشمان خود را به طور موقت ببندید
در روزهای آفتابی در خانه بمانید. کارشناسان می گویند نیازی به ماندن کامل در تاریکی نیست، زیرا بدن شما برای عملکرد صحیح به این نشانه های محیطی نیاز دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر در برابر نور حتی نور ضعیف قرار بگیرید و چشمتان درد بگیرد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر حساسیت به نور در یک یا دو روز از بین نرفت یا همراه با سردرد، قرمزی چشم یا تاری دید باشد هم باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
مراقب این علائم باشید و در صورت مشاهده هر یک از آنها با پزشک تماس بگیرید:
- حالت تهوع یا سرگیجه
- سفتی گردن
- درد در چشم
- بی حسی یا گزگز در سایر قسمت های بدن
- تغییر در شنوایی
