برندگان جایزه نوبل شیمی 2023 معرفی شدند

جایزه نوبل شیمی امسال به سه دانشمند مختلف به نام های مونگی باوندی، لوئیس بروس و الکسی اکیموف اعطا شد که نقاط کوانتومی (ذرات نانومقیاسی که به لطف اندازه کوچکشان ویژگی‌های غیرمعمولی از خود نشان می‌دهند) را مطالعه می کردند.

به گزارش تکناک، مانند اکثر ذرات که هرچه کوچکتر شوند، می توانند عجیب تر رفتار کنند. این قطعاً در مورد نقاط کوانتومی و کریستال های نیمه هادی که در طول سال ها توسط سه برنده نوبل ساخته شده اند، نیز صادق است.

الکسی اکیموف از اتحاد جماهیر شوروی سابق با استفاده از شیشه های رنگی در اوایل دهه 1980 نشان داد که نانوذرات کلرید مس بسته به اندازه آنها تغییر رنگ می دهند. اندکی پس از آن، لوئیس بروس آمریکایی اولین کسی بود که نشان داد که اثرات مشابهی می تواند توسط ذرات شناور آزادانه در سیال ایجاد شود. سپس، در سال 1993، مونگی باوندی فرانسوی، کیفیت نقاط کوانتومی را با ایجاد انقلابی در تولید آنها از طریق ابزارهای شیمیایی، به شدت افزایش داد.

از آن زمان، نقاط کوانتومی راه خود را به طیف گسترده‌ای از فناوری پیدا کرده‌اند. ویژگی‌های وابسته به اندازه و تغییر رنگ آن‌ها را برای استفاده در تلویزیون‌ها و دیگر نمایشگرهای QLED مناسب ساخته است. اما استفاده از آن‌ها در زمینه‌های تصویربرداری و زیست‌پزشکی نیز گسترش می‌یابد، با این ذرات حتی نوید عملکرد به عنوان عوامل سرطان یاب که حامل‌های فوق‌العاده کوچک برای داروهای ضد سرطان و نابودکننده باکتری‌های مقاوم به دارو هستند نیز وجود دارد. نقاط کوانتومی همچنین امکان پیشرفت‌های قابل توجهی در فناوری خورشیدی را فراهم کرده‌اند و در حال شکل‌گیری هستند که جزء مهمی از سیستم‌های محاسباتی کوانتومی باشند.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد، نهادی که این جایزه را اعطا کرده است، نوشت: امروزه می توان نقاط کوانتومی با خواص بسیار کنترل شده و وابسته به اندازه را در فاز محلول و نسبتا کم هزینه تولید کرد. این مواد انقلابی را به طور گسترده در دسترس علوم مختلف قرار می دهد.

با اندازه کل بازار تخمین زده شده نقاط کوانتومی به عنوان ساطع کننده نور با کیفیت بالا در روشنایی و فناوری نمایش و همچنین برای تصویربرداری زیست پزشکی 4 میلیارد دلار در سال 2021 درآمد زایی داشته باشند. تحقیقات در حال انجام نانوتکنولوژی همچنین کاربردهای نقاط کوانتومی در تشخیص نور مادون قرمز، تبدیل انرژی خورشیدی، دیودهای ساطع کننده نور، تشخیص و فوتوکاتالیز را بررسی می کند.

سه محققی که برنده این جایزه شده اند، هر کدام یک جایزه 11 میلیون کرون سوئدی یا کمتر از 1 میلیون دلار آمریکا را بین خود تقسیم خواهند کرد. جوایز در مراسمی در 10 دسامبر در استکهلم اهدا خواهد شد.