متناسب با پیشرفتهای فناوری و افزایش متعاقب تحقیقات ژنتیکی و آزمایشها و درمانهای مبتنی بر ژنتیک، امروزه اصطلاح پزشکی شخصی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
به گزارش تکناک، اما این اصطلاح چه معنی دارد؟ این اصطلاح توضیح دهنده چیستی پزشکی شخصی سازی شده، مزایای آن و برخی نگرانی هایی که در رابطه با آن مطرح شده است، می باشد.
پزشکی شخصی که به عنوان پزشکی دقیق نیز شناخته میشود حوزهای است که به سرعت در حال گسترش است و از مشخصات ژنتیکی افراد برای هدایت تصمیمگیری در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری ها استفاده میکند.
اگرچه مفهوم پزشکی شخصی در دهه 1990 شروع شد، به دنبال پیشرفت در فناوری توالی یابی DNA، پزشکی شخصی تقریباً فقط یک مفهوم باقی ماند و به ندرت به کار گرفته شد. از آن زمان، پیشرفتهای مستمر حجم عظیمی از اطلاعات جدید را تولید کرده است. کشف ژنها، پروتئینها و مسیرها، مطالعات ژنتیکی را در زمینه بیماریهای نادر و شایع فراهم کرده و به شناسایی اهداف دارویی جدید کمک کرده است.
فهرست مطالب
مزایای پزشکی شخصی
پزشکی عملی واکنشی است و قبل از درمان ابتدا باید منتظر شروع بیماری بود. اما همه ما انسان ها از نظر ساختار ژنتیکی، محیط و عوامل سبک زندگی منحصر به فرد هستیم. درک فزاینده ما از ژنتیک و ژنومیک که به معنای مطالعه همه ژنهای یک فرد است، و اینکه چگونه آنها سلامت، بیماری و درمان را در افراد مختلف هدایت میکنند، فرصتی برای فاصله گرفتن از یک مقیاس متناسب برای همه بر اساس میانگینهای کل جمعیت و رویکرد فردی، فراهم می کند.
علاوه بر پیشرفت در زمینه ژنومیک، تحولات در زمینه های علم و فناوری نقش مهمی در پزشکی شخصی ایفا می کند. به عنوان مثال، توسعه تجزیه و تحلیل با وضوح بالا، تحقیقات بیوتکنولوژی و شیمی، و توانایی رمزگشایی ساختارهای مولکولی، مسیرهای سیگنالینگ و برهمکنش های پروتئینی که مکانیسم های فعالیت ژن را تشکیل می دهند.
پزشکی شخصی فراتر از تجویز بهترین داروها به فرد است، اگرچه این موضوع بخش بزرگی از آن است. این رویکرد تاکید پزشکی را از واکنش به پیشگیری تغییر می دهد، حساسیت به بیماری را بهتر پیش بینی می کند و تشخیص را بهبود می بخشد، داروهای موثرتری تولید می کند و عوارض جانبی نامطلوب را کاهش می دهد و ناکارآمدی و هزینه اتخاذ رویکرد آزمون و خطا در درمان را از بین می برد.
قبلاً دیدهایم که طب شخصیسازیشده تأثیر مثبتی بر مراقبت از بیمار در بیماریهایی مانند سرطان سینه، ملانوم و بیماریهای قلبی عروقی دارد. استفاده از سلولهای مشتق شده از بیمار و ریز اندامک ها به عنوان الگوهای بیماری برای شناسایی درمانهای مفید، پزشکی شخصیسازی شده را برای بیماران فراهم میکند.
روش CRISPR فناوری است که اجازه میدهد مواد ژنتیکی در مکانهای خاصی از ژنوم، اضافه، حذف یا تغییر داده شوند تا بهعنوان روشی مستقیم برای درمان بیماریهای ژنتیکی و دیگر بیماری ها استفاده شوند.
نگرانی های پزشکی شخصی
علیرغم مزایای بی شماری که دارد، اتخاذ رویکرد پزشکی شخصی چندین مسئله را ایجاد می کند. برای این کار و به منظور رسیدن به اوج بازدهی، باید دادههای ژنومی زیادی از بخش بزرگ و متنوعی از جمعیت جمعآوری شود و حفظ حریم خصوصی و محرمانه بودن شرکتکنندگان بسیار مهم است. مسائل مربوط به حریم خصوصی به جمع آوری، ذخیره سازی و به اشتراک گذاری آن اطلاعات گسترش می یابد.
تغییرات گسترده در سیستم درمانی از جمله تغییرات اخلاقی، احتمالاً برای غلبه بر موانع اخلاقی استفاده شخصی سازی شده از دارو، از جمله شکاف دانش و رضایت آگاهانه، حریم خصوصی و محرمانه بودن و همچنین در دسترس بودن خدمات درمانی مورد نیاز است. برای استفاده از این رویکرد، منافع اجتماعی در مقابل توسعه علم و منافع فردی باید در نظر گرفته و متعادل شود. نگرانیهایی وجود دارد که دادههای جمعآوریشده ممکن است بهطور غیراخلاقی مورد استفاده قرار گیرند، مانند اینکه شرکتهای بیمه برخی از سیاستها را به افرادی با استعداد ژنتیکی خاصی ارائه نمیدهند.
از نظر قانونی، زمانی که یک پزشک عمومی از روش های پذیرفته شده عمومی پیروی کند، سهل انگاری می کند. در پزشکی شخصی، زمانی که تفسیر اطلاعات ژنتیکی مطرح است، ممکن است هیچ عمل یا استاندارد پذیرفته شده ای وجود نداشته باشد. این سؤال پیش میآید که دانش ژنتیکی بالینی در چه مرحلهای به یک استاندارد عمل تبدیل میشود؟
هزینه یکی دیگر از عوامل مرتبط است. در حالی که هزینه های مرتبط با توالی یابی DNA در مقیاس بزرگ در حال کاهش است، اما این کار هنوز هم گران است. داروهایی که بر اساس تغییرات مولکولی یا ژنتیکی تولید می شوند احتمالاً گران هستند. علاوه بر این، حجم عظیمی از داده ها به تغییرات زیرساختی عظیم نیاز دارند، از جمله تغییرات در مکانیسم های جمع آوری، ذخیره سازی و به اشتراک گذاری داده ها، که همه آنها نیاز به سرمایه گذاری دارند.
آیا پزشکی شخصی عملی خواهد شد؟
پزشکی شخصی در حال حاضر به شکل مواردی مانند CRISPR، واکسنهای mRNA و توالییابی ژنوم در مقیاس بزرگ در نوزادان در حال انجام است. این همان آینده ای است که زمانی که پروژه ژنوم انسانی برای اولین بار در 20 سال پیش تکمیل شد، متصور بود و مطمئناً مزایای خود را دارد.
با این حال، پذیرش گسترده پزشکی شخصی ممکن است دشوارتر از تصور اولیه باشد. علاوه بر نگرانیهایی که قبلاً ذکر شد، نیاز به تغییر در نگرشهای عمومی و دیدگاه متخصصان پزشکی، بیماران و سیاست های تعیین کننده این رویکرد وجود دارد. ممکن است نیاز به یک رویکرد جدید برای آزمایش داروها و تمایل به پذیرش ریسک داشته باشد.
با این وجود، مزایای این رویکرد زیاد است و پیشرفت فناوری و دانش آنقدر اجتناب ناپذیر است که تقریباً مطمئن است که پزشکی شخصی سازی شده همچنان به توسعه و تبدیل شدن به استاندارد در سیستم های درمانی در آینده ادامه خواهد داد. فقط موضوع سرعت آن است. البته اینکه چه زمانی میتوان بر موانع فوقالذکر غلبه کرد هنوز مشخص نیست.