از آوریل 2020 تاکنون هیچ موردی از ابتلا به آنفولانزای یاماگاتا تایید نشده است و این یعنی کووید ممکن است یک سویه اصلی آنفولانزای فصلی را به سمت انقراض سوق داده باشد.
به گزارش تک ناک، در میان محدودیت‌های سفر، قرنطینه، بسته شدن، فاصله‌گذاری فیزیکی، پوشاندن صورت با ماسک، افزایش شستن دست‌ها و ضدعفونی‌سازی، آنفولانزای فصل 2020-2021 کاملاً ناپدید شد.
این نه تنها به معنای کاهش بی‌سابقه جهانی تعداد افراد مبتلا به آنفولانزا بود، بلکه به معنای فروپاشی چشمگیر تنوع ژنتیکی سویه‌های آنفولانزای در گردش است.
بسیاری از زیرشاخه‌های ویروس ناپدید شدند. اما مهم‌تر از همه، یک اصل و نسب کامل – یکی از تنها چهار گروه آنفولانزا که توسط واکسن‌های آنفولانزای فصلی هدف قرار گرفته بودند کاملاً ناپدید شد و ظاهراً منقرض شده است.
محققان به این غیبت آنفولانزا در میان بیماری های فصلی در سال گذشته اشاره کردند. اما اکنون، آنفولانزا بازگشته است و فصلی با شیوع بالای بیماری به خصوص در نیمکره شمالی را نوید می دهد. با این وجود بر اساس مطالعه ای که این هفته در مجله Eurosurveillance منتشر شد، هنوز از آنفولانزا B/Yamagata اثری نیست و هیچ فرد مبتلایی از آوریل 2020 تاکنون به طور قطعی شناسایی نشده است.
اینکه غیبت آنفولانزای فصلی یاماگاتا (B/Yamagata) چه معنایی برای فصول شیوع و واکسن های آنفولانزا در آینده می تواند داشته باشد نیز یک سوال باز باقی می ماند. چهار نوع اصلی آنفولانزای فصلی در سال‌های اخیر در سراسر جهان در بین انسان‌ها شیوع پیدا کرده است.
دو نوع از ویروس ها آنفولانزای نوع A هستند: زیرگروه های ویروس H1N1 و ویروس H3N2 . دو ویروس دیگر آنفولانزای نوع B هستند: شاخه های دودمان ویکتوریا و یاماگاتا. واکسن های چهار ظرفیتی فعلی برای پیشگری از ابتلا به گونه های فصلی خاص هر یک از این چهار نوع ویروس آنفولانزا جوابگو هستند.
وجود ویروس‌های آنفولانزای کمتر به این معنی است که تطبیق واکسن‌های آینده با ویروس‌های در گردش آسان‌تر است و واکسن‌های فصلی موثرتر عمل می کنند. از سوی دیگر، ظهور مجدد غافلگیرانه B/Yamagata می تواند با گذشت زمان و از بین رفتن ایمنی افراد خطرناک تر شود. اما، قبل از اینکه کارشناسان بهداشت بتوانند فصل های آینده آنفولانزا را بررسی کنند، می خواهند بدانند آیا B/Yamagata واقعاً از بین رفته است یا خیر.
ویروس ناپدید شده
در مقاله ای که این هفته در مجله Eurosurveillance منتشر شده، محققان هلندی آخرین داده های نظرات جهانی آنفولانزا تا 31 آگوست 2022 بررسی کردند و به دنبال سویه گمشده بودند. آنها خاطرنشان می کنند که GISAID، یک پایگاه داده جهانی از توالی های ژنتیکی ویروس آنفولانزا که به طور معمول هزاران توالی آنفولانزا را هر ساله دریافت می کند، پس از مارس 2020 یک توالی B/Yamagata با داده های جمع آوری نمونه دریافت نکرده است.
داده‌های نظارتی FluNet سازمان بهداشت جهانی تعداد کمی گزارش از تبار ویروس ناپدیدشده داشته است . 43 مورد در سال 2021، عمدتاً از چین، و 8 مورد پراکنده از چهار کشور در سال 2022. اما در سال 2018 بیش از 51000 مورد ابتلا به ویروس B/Yamagata وجود دارد.
پژوهش گران پیشنهاد می کنند که تعداد کم موارد در دو سال گذشته ممکن است تشخیص اشتباه باشد. به جای ویروس های در گردش، ممکن است به سادگی نشانه های B/Yamagata را از واکسن هایی که حامل ویروس های آنفلوانزای ضعیف شده زنده هستند، شناسایی شوند. یا ممکن است آلودگی ژنتیکی ناشی از واکسن های ویروس غیرفعال باشد. این فقط یک فرضیه نیست.
پژوهشگران خاطرنشان می‌کنند که تعدادی از شناسایی‌های B/Yamagata در ایالات متحده و اسکاتلند به‌جای موارد واقعی ویروس در گردش، از واکسن‌های آنفلوانزای ضعیف‌شده زنده بوده‌اند.
محققان از آزمایشگاه‌های نظارت بر آنفولانزا می‌خواهند تا تلاش‌ها را برای شناسایی موارد یاماگاتا افزایش دهند تا مشخص شود که آیا واقعاً ناپدید شده است یا نه.
آنها در پایان می‌گویند: «از دیدگاه آزمایشگاهی، ما فکر می‌کنیم که افزایش توانایی و ظرفیت برای تعیین اصل و نسب همه ویروس‌های آنفلوانزای B شناسایی‌شده در سراسر جهان توصیه می‌شود، زیرا این امر برای تعیین فقدان ویروس‌های دودمان B/Yamagata حیاتی است». آنها همچنین پیشنهاد می کنند که سازمان بهداشت جهانی معیارهایی را تعیین کند تا مشخص کند چه زمانی می توان این دودمان را “منقرض” اعلام کرد و پیامدهای این اعلامیه چیست.
