تیمی از پزشکان بین‌المللی ادعا کرده‌اند که روش پیوند سلول‌های بنیادی که برای درمان سرطان خون استفاده می‌شود، می‌تواند ویروس HIV-1 که شایع‌ترین علت ایدز است را نیز سرکوب یا درمان کند.
به گزارش تکناک، محققان پیوند سلول های بنیادی خونساز آلوژنیک (HSCT) را بر روی یک بیمار که همزمان از ایدز و سرطان خون رنج می برد، انجام دادند. این درمان توانسته است ویروس HIV-1 را در 9 سال گذشته، پس از پیوند سلول های بنیادی برای درمان سرطان خون، در بدن این بیمار سرکوب کند.
در چهار سال گذشته، بیمار حتی درمان ضد رتروویروسی را که یک درمان معمولی برای تحت کنترل نگه داشتن ویروسHIV است، متوقف کرده است. با این حال، او می تواند از این به بعد زندگی سالمی داشته باشد.
بیمار شرکت کننده در این مطالعه، گفت:”در سال 2008 پزشکان تشخیص دادند که من مبتلا به HIV هستم. اکنون من بیشتر به تیم پزشکان خود در سراسر جهان افتخار می کنم که موفق شدند HIV-1 و همچنین سرطان خون من را درمان کنند.”
HSCT برای سرکوب طولانی مدت HIV
HSCT یک نوع درمان با استفاده از سلول های بنیادی است که شامل انتقال سلول های بنیادی تشکیل دهنده خون نابالغ از یک فرد سالم به مغز استخوان فرد بیمار می شود چون سلول های بنیادی بیمار، دیگر عملکرد مناسبی ندارند. علاوه بر ازسرگیری تولید خون طبیعی در بدن و درمان سرطان خون، سلول های بنیادی انتقال یافته شامل جهش های Δ32 ویژه ای نیز هستند.
این جهش‌ها، سلول‌ها را در برابر عفونت HIV-1 مصون می‌سازند و بنابراین پتانسیل بهبود HIV و سرطان خون را دارند. به گفته محققان، تعداد این ویروس در نتیجه جهش های Δ32 به حدی کاهش می یابد که غیرقابل تشخیص می شود و این همان چیزی است که در بدن بیماری که با این روش درمان شده است، اتفاق افتاده است.
این بیمار که اکنون 53 سال دارد، در سال 2012 تحت درمان به روش HSCT قرار گرفت و در نوامبر 2018، درمان ضد رتروویروسی وی متوقف شد. تاکنون پس چهار سال قطع همه درمان ها، هیچ گونه ردی از ویروس HIV در بدنش باقی نمانده است. در کمال تعجب، درمان سرطان خون، او را هم از سرطان خون و هم از ویروس HIV-1، نجات داد.
نویسندگان این مطالعه تاکید کردند که این اولین مورد بهبودی توسط این روش درمانی نیست. پیش از این، یک بیمار در برلین و دیگری در لندن نتایج مشابهی را پس از درمان سرطان خود تجربه کرده بودند. با این حال، آزمایش تحقیقاتی این پزشکان با موفقیت، بهبود طولانی مدت (نه ساله) از ویروس HIV-1 را به دلیل درمان با روش Δ32 HSCT تأیید می کند.
این درمان پرخطر است ولی ارزش امتحان کردن را دارد
یکی از محدودیت های اصلی روش درمانی HSCT این است که روشی پرخطر و غیرقابل گسترش است چراکه می تواند منجر به عفونت های ویروسی و اختلالاتی مانند بیماری پیوند علیه میزبان در بیماران شود. بیماری پیوند علیه میزبان زمانی رخ می دهد که سلول های بنیادی اهدا کننده، شروع به حمله به سلول های بدن بیمار می کنند و آنها را به عنوان یک نیروی بیگانه در نظر می گیرند.
نویسندگان بر این باورند که “اگرچه روش درمانی HSCT با استفاده از اهداکنندگان با جهش CCR5Δ32/Δ32 انجام می شود، اما روش کم خطر و قابل تجویز برای همه بیماران نیست. بنابراین با تحقیقات بیشتر، می‌توان بر این محدودیت‌ها غلبه کرد و روش‌های موثر درمان HIV را برای میلیون‌ها بیمار در آینده توسعه داد.
بیمار 53ساله که اکنون کاملا سالم و سرحال است، گفت: من بسیار امیدوارم که پزشکان بیشتر به تحقیق در این مورد بپردازند. آنها مطمئناً امیدوارند که پروژه هایشان از حمایت مالی برخوردار باشد تا بتوان درمان HIV را بدون پیوند مغز استخوان نیز انجام داد.
این مطالعه در مجله Nature Medicine منتشر شده است.
