سرطان خون که به آن سرطان هماتولوژیک نیز میگویند، سرطانی است که زمانی ایجاد میشوند که سلولهای خونی غیرطبیعی (سرطانی) بهطور غیرقابل کنترلی رشد کنند.
به گزارش تکناک، سلول های خونی وظایف مهمی مانند حمل اکسیژن به بافت های بدن، جلوگیری از خونریزی شدید و کمک به مبارزه با عفونت ها را انجام می دهند. در سرطان خون، سلولهای خونی سرطانی، بر تولید و عملکرد سلولهای خونی طبیعی و سالم تأثیر میگذارند که این مسئله میتواند باعث بروز علائمی مانند تب، خستگی و عفونتهای مکرر شود.
سه نوع سرطان خون وجود دارد که شامل لوسمی، لنفوم و میلوما است. برخی از سرطان های خون به کندی ایجاد می شوند، زیرا علائم معمولاً به تدریج ایجاد می شوند و با پیشرفت بیماری بدتر می شوند. سایر سرطان های خون به سرعت رشد میکنند و علائم آنها ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شده و به سرعت بدتر شوند.
شایان ذکر است که برخی از علائم سرطان خون اغلب می تواند با بیماریهای کمتر جدی مانند آنفولانزا اشتباه گرفته شود. به همین دلیل اغلب در مراحل بعدی که بیماری پیشرفت کرده و درمان آن سختتر است، افراد به سرطان خون مبتلا می شوند.
دانستن علائم هشدار دهنده می تواند به شما کمک کند به یک متخصص مراجعه و درمان را زودتر شروع کنید.
فهرست مطالب
انواع سرطان خون
لوسمی، لنفوم و میلوما سه نوع شایع سرطان خون هستند. هر یک از این شرایط بر انواع مختلفی از سلول های خونی تأثیر می گذارد:
- لوسمی: زمانی ایجاد می شود که گلبول های سفید غیرطبیعی به طور غیرقابل کنترلی رشد میکنند که می تواند تولید گلبول های قرمز و پلاکت ها را مختل کند.
- لنفوم: بر لنفوسیت ها که نوعی گلبول سفید هستند که به بدن در مبارزه با عفونت ها کمک می کند، تأثیر میگذارد. هنگامی که لنفوسیتهای سرطانی به طور غیرقابل کنترلی رشد میکنند، در غدد لنفاوی و بافت های بدن تجمع می یابند و عملکرد سیستم ایمنی را تغییر می دهند.
- میلوما: به سلول های پلاسما که گلبول های سفید خونی هستند که برای مبارزه با عفونت ها و بیماری ها آنتی بادی تولید می کنند، حمله می کند. سلول های پلاسما غیر طبیعی بر تولید آنتی بادیها تأثیر می گذارند که این مسئله باعث تضعیف سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت می شود.
علائم رایج
در حالی که لوسمی، لنفوم و میلوما همگی بر سلولهای خونی مختلف تأثیر میگذارند، اما هر بیماری دارای علائم مشترکی است، از جمله:
- خستگی: یکی از اولین و شایع ترین علائم سرطان خون، خستگی مداوم است که با استراحت بهبود نمی یابد.
- عفونتهای مکرر: سرطان خون بر عملکرد و تولید گلبولهای سفید تأثیر میگذارد که به مبارزه با عفونت کمک میکنند و افراد مبتلا به سرطان خون را مستعد ابتلا به عفونتهای مکرر مانند سرماخوردگی و آنفولانزا میکند.
- کبودی و خونریزی غیرمعمول: سرطان خون میتواند توانایی بدن را برای تولید پلاکت های طبیعی خون مختل کند، که به لخته شدن خون کمک می کند. در نتیجه، افراد مبتلا به سرطان خون اغلب به راحتی کبود میشوند یا خونریزی طولانیمدت از بریدگیها یا خراشهای جزئی را تجربه میکنند.
- تعریق شبانه: تعریق زیاد در شب در افراد مبتلا به سرطان خون شایع است. تعریق ممکن است آنقدر شدید باشد که لباس خواب یا ملحفه را خیس کند و اغلب ممکن است خواب را مختل کند.
- تب مداوم: تب در افراد مبتلا به سرطان خون شایع است. تحقیقات نشان میدهد که این ممکن است نشانهای از التهاب مرتبط با سرطان یا به دلیل سمومی باشد که توسط سلولهای سرطانی در خون ترشح میشود.
- کاهش وزن ناخواسته: کسانی که سرطان خون دارند اغلب کاهش وزن قابل توجه و غیرقابل توجیه را گزارش می کنند.
علائم لوسمی
لوسمی به دلیل تولید سریع گلبول های سفید غیرطبیعی در مغز استخوان رخ می دهد. سلول های سرطانی مبارزه با عفونت را برای بدن سخت میکنند و بر تولید گلبول های قرمز سالم خون و پلاکت ها تأثیر می گذارند. دو نوع لوسمی وجود دارد: حاد و مزمن. لوسمی حاد سرطانی است که به سرعت در حال رشد است و علائم ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شوند، در حالی که علائم لوسمی مزمن ممکن است سال ها طول بکشد تا ایجاد شود.
علائم لوسمی حاد
علائم لوسمی حاد به سرعت ایجاد می شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- عفونت های مکرر
- کبودی یا خونریزی آسان
- پتشی (نقاط ریز و قرمز زیر پوست)
- خونریزی لثه
- از دست دادن اشتها
- دوره های قاعدگی مکرر یا خونریزی شدید قاعدگی
- غدد لنفاوی متورم یا حساس
- خونریزی های شدید یا مکرر از بینی
- عرق شبانه
- پوست رنگپریده
- کاهش وزن بی دلیل
- احساس پری یا ناراحتی در زیر دنده ها
- تب
علائم لوسمی مزمن
علائم لوسمی مزمن به کندی پیشرفت می کند. گلبول های سفید سرطانی ممکن است برای سال ها علائمی ایجاد نکنند، اما با پیشرفت بیماری ممکن است علائمی مانند موارد زیر بروز کنند:
- خستگی
- کم خونی (کاهش تعداد گلبول های قرمز خون)
- تنگی نفس در حین فعالیت بدنی
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- تب با درجه پایین
- عرق شبانه
- بزرگ شدن طحال بزرگ شده
- پری یا احساس ناراحتی زیر دنده ها
- عفونت های مکرر پوست، ریه یا کلیه
علائم لنفوم
لنفوم نوعی سرطان خون است که عمدتاً سیستم لنفاوی را تحت تأثیر قرار می دهد. سیستم لنفاوی شبکه ای از عروق و غدد است که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند تا با عفونت مبارزه کند. دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد: لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین.
علائم لنفوم هوچکین
شایع ترین علامت لنفوم هوچکین، بروز یک یا چند غدد لنفاوی متورم (بدون درد) در گردن، قفسه سینه، شکم، زیر بغل یا کشاله ران است. سایر علائم و نشانه های لنفوم هوچکین عبارتند از:
- خستگی
- سرفه
- تنگی نفس
- خارش پوست به خصوص بعد از دوش گرفتن، حمام کردن یا مصرف الکل
- درد در غدد لنفاوی پس از نوشیدن الکل
- درد شکم یا احساس پری زیر دنده ها
برخی از علائم لنفوم هوچکین علائم B نامیده می شوند و می توانند به تعیین شدت وضعیت و این که سرطان در چه مرحله ای از لنفوم است، کمک کنند. علائم B ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عرق شبانه زیاد
- کاهش وزن غیرقابل توضیح بیش از 10 درصد وزن بدن در شش ماه یا کمتر
- تب مداوم
علائم لنفوم غیر هوچکین
لنفوم غیر هوچکین (NHL) معمولاً در غدد لنفاوی و بافتهای لنفاوی در معده، روده یا پوست ایجاد میشود. اکثر افراد مبتلا به NHL یک یا چند غدد لنفاوی متورم در زیر بغل، گردن یا کشاله ران خود دارند دارند. گاهی اوقات ممکن است یک گره متورم در آرنج، گوش ها یا گلو نزدیک لوزه ها نیز ایجاد شود.
سایر علائم شایع لنفوم غیر هوچکین عبارتند از:
- تعریق زیاد شبانه
- خستگی مزمن
- تب بی دلیل
- سرفه
- درد قفسه سینه
- از دست دادن اشتها
- درد شکم، نفخ یا احساس سیری
- خارش پوست
- بثورات یا توده های پوستی
علائم میلوما
میلوما که به آن مولتیپل میلوما نیز گفته می شود، نوعی سرطان خون است که بر سلول های پلاسما در مغز استخوان تأثیر می گذارد. سلولهای پلاسما نوعی گلبول سفید هستند که آنتیبادیهایی تولید میکنند که بدن از آن برای مبارزه با عفونتها استفاده میکند. سلولهای میلوما، سلولهای خونی سالم در مغز استخوان را از بین میبرند که منجر به آسیب استخوان یا شکنندهتر شدن استخوانها میشود. علائم شایع میلوما عبارتند از:
- درد استخوان معمولاً در پشت، لگن و جمجمه
- درد، ضعف، یا شکستگی در استخوانها، گاهی اوقات فقط از آسیبهای جزئی
- خستگی
- تب
- عفونت های مکرر، به ویژه عفونت های تنفسی (مانند سرماخوردگی)
- کمر درد شدید و ناگهانی
- کبودی و خونریزی آسان
- خونریزی بینی
- خونریزی لثه
- تاری دید
- بی حسی یا ضعف در پاها
گاهی اوقات، میلوما باعث هیپرکلسمی یا بالا رفتن میزان کلسیم در خون نیز میشود. این مسئله میتواند به دلیل شکستگی استخوانها اتفاق بیفتد. در نتیجه هیپرکلسمی ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:
- تشنگی شدید
- افزایش ادرار
- کم آبی بدن
- یبوست شدید
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- خواب آلودگی
- گیجی
همچنین میلوما می تواند باعث تجمع پروتئین میلوما در خون شود که منجر به آسیب کلیوی میشود و ممکن است بر توانایی کلیه ها برای از بین بردن نمک، مایعات و مواد زائد اضافی تأثیر بگذارد. هنگامی که این اتفاق می افتد، افراد مبتلا به میلوما ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
- خارش
- تنگی نفس
- گرفتگی عضلات
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- مشکل خواب
- تورم در پاها
علائم سرطان خون در کودکان
تقریباً 5 درصد از کل موارد سرطان خون، کودکان و نوجوانان زیر 20 سال را تحت تأثیر قرار می دهد. لوسمی و لنفوم شایع ترین سرطانهایی هستند که کودکان را تحت تأثیر قرار می دهند و تقریباً 38 درصد از کل تشخیصهای سرطان در بین جوانان را تشکیل می دهند. مولتیپل میلوما در کودکان، نوجوانان و جوانان نادر است و تنها 0.3 درصد از کل افراد کمتر از 30 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم لوسمی دوران کودکی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- پوست رنگپریده
- احساس خستگی یا ضعف
- تنگی نفس در حین بازی
- کبودی یا خونریزی آسان حتی پس از صدمات جزئی
- خونریزی های مکرر بینی
- درد یا تورم شکم
- درد استخوان یا مفصل
- تب بدون علائم دیگر
- عفونت های مکرر
- اشتهای ضعیف
- کاهش وزن
علائم لنفوم دوران کودکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- غدد لنفاوی متورم در گردن، بالای سینه، زیر بغل یا کشاله ران
- خستگی
- مشکل در بلع
- عرق شبانه
- تب مداوم و بدون دلیل
- اشتهای ضعیف
- کاهش وزن
- خارش پوست
- درد شکم
- سرفه مزمن
- تنگی نفس
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بسیاری از علائم سرطان خون منعکس کننده علائم بیماری های دیگر هستند و همین مسئله تشخیص را دشوار می کند. اگر علائم شما ادامه یافت، بدتر شد یا متوجه تغییرات قابل توجهی در نحوه عملکرد یا احساس بدن خود شدید، به پزشک خود مراجعه کنید.
در حالی که فکر کردن در مورد تشخیص احتمالی سرطان می تواند طاقتفرسا باشد، اما با تشخیص و درمان به موقع، اکثر افراد مبتلا به سرطان خون بهبود پیدا میکنند و زندگی طولانی و سالمی دارند.