پژوهشی جدید با بررسی بیش از ۱۰ هزار فرد بالای ۵۰ سال در طی ۱۶ سال نشان داد که سطح بالاتر رفاه روانی می‌تواند با عملکرد بهتر حافظه در ارتباط باشد.
به گزارش تکناک، پژوهشگران در آمریکا، بریتانیا و اسپانیا متوجه شدند افرادی که حال روانی بهتری دارند، حافظه‌شان در طول زمان قوی‌تر می‌ماند. این افراد همچنین گفته‌اند که احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود دارند و می‌توانند آزادانه‌تر تصمیم بگیرند.
رابطه رفاه روانی و سلامت مغز
نتایج این مطالعه در نشریه علمی Aging & Mental Health منتشر شده و حاکی از آن است که ارتباطی کوچک اما معنادار بین رفاه روانی و عملکرد حافظه وجود دارد؛ حتی زمانی که علائم افسردگی نیز در نظر گرفته شود.
با اینکه افراد با حافظه قوی‌تر معمولاً حال روانی بهتری داشتند، پژوهشگران نتوانستند ثابت کنند که حافظه خوب باعث بهبود حال روانی می‌شود؛ هرچند این احتمال هنوز منتفی نیست.
چرا این یافته اهمیت دارد؟
دکتر امبر جان، پژوهشگر اصلی از دانشگاه لیورپول و عضو بنیاد تحقیقات آلزایمر بریتانیا می‌گوید: در جمعیت‌های در حال سالمندی، شناخت عواملی که می‌توانند به حفظ عملکرد مغزی کمک کنند، برای ارتقای سلامت عمومی حیاتی است. یافته‌های ما نشان می‌دهند که رفاه روانی ممکن است مقدم بر عملکرد بهتر حافظه باشد.
پروفسور جاشوا استات از دانشگاه کالج لندن نیز می‌افزاید: این مطالعه گامی مهم در درک بهتر تعامل بین حافظه و رفاه روانی در طول زمان است.
تعریف رفاه روانی چیست؟
رفاه روانی ترکیبی از سلامت عاطفی و توانایی عملکرد مؤثر در زندگی است. مفاهیمی مانند شادی، اعتمادبه‌نفس، حس هدفمندی و احساس کنترل بر زندگی در این تعریف گنجانده می‌شود.
پژوهش‌های پیشین نیز نشان داده‌اند که سطوح بالاتر رفاه ممکن است با روند کندتر افت عملکرد مغزی مرتبط باشند، اما اغلب تنها به یک سوی رابطه پرداخته‌اند. در حالی که هدف این مطالعه، بررسی دو‌سویه و طولانی‌مدت ارتباط میان رفاه و حافظه بوده است.
شیوه پژوهش
داده‌های این تحقیق از یک مطالعه انگلیسی به نام ELSA استخراج شده که شامل ۱۰٬۷۶۰ مرد و زن بالای ۵۰ سال است.
شرکت‌کنندگان طی ۱۶ سال (از سال ۲۰۰۲)، هر دو سال یک‌بار در آزمون‌های حافظه و پرسش‌نامه رفاه روانی شرکت کردند. حافظه آنها با یادآوری ده کلمه بلافاصله و با تأخیر سنجیده شد.
پرسش‌نامه کیفیت زندگی بررسی می‌کرد که افراد چقدر از زندگی لذت می‌برند، چقدر احساس کنترل و استقلال دارند و آیا حس می‌کنند در زندگی پیشرفت می‌کنند. مثلاً از آنها پرسیده می‌شد: «آیا می‌توانم کارهایی را که می‌خواهم انجام دهم؟» یا «آیا زندگی‌ام پر از فرصت است؟»
افرادی که در آغاز مطالعه به زوال عقل مبتلا بودند، از نتایج حذف شدند.
نتایج
یافته‌ها نشان داد افرادی که رفاه روانی بیشتری را گزارش کردند، حتی پس از کنترل علائم افسردگی، حافظه بهتری نیز داشتند.
پژوهشگران می‌گویند این ارتباط می‌تواند مستقل از علائم افسردگی باشد و احتمالاً به دلایلی مانند سلامت قلب یا سبک زندگی نظیر فعالیت بدنی مرتبط است. عوامل دیگری همچون سن، جنسیت، وضعیت اقتصادی-اجتماعی نیز می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند.
با اینکه این پژوهش نتوانست رابطه علنی حافظه بر رفاه را اثبات کند، پژوهشگران می‌گویند پایین بودن رفاه روانی ممکن است نشانه‌ای زودهنگام از اختلال عملکرد مغزی باشد که هنوز علائم بالینی ندارد.
توصیه‌هایی برای حفظ سلامت مغز
اما تیلور، مدیر اطلاعات در بنیاد تحقیقات آلزایمر بریتانیا می‌گوید: مراقبت از قلب، حفظ فعالیت ذهنی و تعاملات اجتماعی، کلید حفظ سلامت مغز در دوران سالمندی است. این مطالعه نشان داد افرادی که احساس شادی و رضایت بیشتری دارند، عملکرد حافظه بهتری را نیز تجربه می‌کنند.
گام بعدی
یکی از محدودیت‌های این پژوهش، ریزش نمونه در طول زمان است. اما پژوهشگران از روش‌های آماری استفاده کردند که با حداقل حذف داده‌ها، از اطلاعات حداکثری بهره بردند.
در پایان، پژوهشگران امیدوارند که یافته‌های این تحقیق مبنایی برای مطالعات آینده در راستای ارتقای سلامت مغزی سالمندان فراهم کند.
