کشف خطرات شناختی غیرمنتظره در درمان پارکینسون

کشفی جدید ممکن است عوارض جانبی احتمالی در درمان بیماری پارکینسون را کاهش دهد.

به گزارش تکناک، یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه آیووا انجام شده است، ناحیه خاصی از مغز را شناسایی کرده است که با توانایی انسان در تغییر افکار و تمرکز در هنگام پرت شدن حواس مرتبط است.

این کشف بسیار مهم است زیرا بینش‌های ارزشمندی را در مورد عوارض جانبی شناختی و رفتاری تکنیکی که در حال حاضر برای درمان بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون استفاده می‌شود، ارائه می‌دهد.

هسته ساب تالاموس یک ناحیه مغزی به اندازه یک نخود است که در سیستم کنترل حرکتی یا همان حرکات ما نقش دارد. در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، این حرکات به خطر می‌افتد. محققان بر این باورند که هسته ساب تالاموس که به‌طور معمول به عنوان یک ترمز در حرکت ناگهانی عمل می‌کند، در بیماری پارکینسون تأثیر زیادی دارد. محققان فکر می‌کنند که ترمز بیش از حد فعال، همان چیزی است که به لرزش و سایر نقص‌های حرکتی مرتبط با این بیماری کمک می‌کند.

در سال‌های اخیر، پزشکان بیماران پارکینسونی را با تحریک عمیق مغزی درمان کرده‌اند که با این روش الکترودی در هسته زیر تالاموس کاشته می‌شود که به‌طور ریتمیک سیگنال‌های الکتریکی تولید می‌کند و باعث می‌شود که ناحیه مغز، ترمز خود را شل کند و حرکت را آزاد کند. سیستم تحریک عمقی مغز مانند ضربان ساز قلب است و پس از کاشت، به‌طور مداوم کار می‌کند.

تحریک عمیق مغز: مزایا و معایب

یان وسل، نویسنده ارشد این مطالعه می‌گوید: این تکنیک واقعاً معجزه آسا است. در این روش جراحان الکترود را روشن می‌کنند و لرزش بیماران پارکینسونی از بین می‌رود و ناگهان می‌توانند دستان خود را ثابت نگه دارند و هرکاری دوست دارند، انجام دهند. این یکی از آن درمان‌های محبوب است که وقتی آن را در عمل می‌بینید، واقعاً باعث می‌شود به کاری که جامعه علوم اعصاب انجام می‌دهند، باور پیدا کنید.

با این حال، برخی از بیمارانی که تحت درمان با تحریک عمیق مغز قرار می‌گیرند، با ناتوانی در تمرکز توجه و افکار تکانشی مواجه می‌شوند که گاهی منجر به رفتارهای پرخطر مانند قمار و مصرف مواد می‌شود. این مسئله برای محققان عجیب بود و برای آنها سوالی پیش آورد که آیا نقش هسته ساب تالاموس در حرکت به این معنی است که همین ناحیه مغز ممکن است با افکار و کنترل تکانه سر و کار داشته باشد؟

وسل تصمیم گرفت این موضوع را پیگیری کند. گروه تحقیقاتی او آزمایشی را طراحی کرد که کانون توجه بیش از دوازده بیمار پارکینسونی را در زمانی که درمان تحریک عمیق مغز فعال یا بیکار بود، اندازه‌گیری کرد. به شرکت‌کنندگانی که برای ردیابی امواج مغزی خود یک کلاهک جمجمه داشتند، دستور داده شد تا در حین نظارت بر امواج مغزی در قشر بینایی، توجه خود را روی صفحه کامپیوتر ثابت کنند. تقریباً از هر پنج بار یک بار، به‌صورت تصادفی، شرکت‌کنندگان یک صدای جیر جیر می‌شنیدند که قصد داشت توجه بصری آن‌ها را از صفحه نمایش به حواس‌پرتی تازه معرفی‌شده، منحرف کند.

در مطالعه‌ای که در سال 2021 انجام شد، گروه تحقیقاتی وسل کشف کردند که امواج مغزی در قشر بینایی شرکت‌کنندگان با شنیدن صدای جیر جیر کاهش می‌یابد، به این معنی که توجه آنها به دلیل صدا منحرف شده است. با تبادل نمونه‌هایی که در آنها صدای جیر جیر وجود داشت یا صدایی وجود نداشت، محققان می‌توانستند ببینند چه زمانی توجه شرکت‌کنندگان منحرف شده است و چه زمانی تمرکز توجه بصری آنها حفظ شده است.

محققان برای این مطالعه، توجه خود را به بیماران مبتلا به پارکینسون معطوف کردند. هنگامی که تحریک عمیق مغز غیر فعال بود و صدای جیر جیر به صدا درآمد، بیماران پارکینسونی توجه خود را از سیستم بینایی به سمت سیستم شنوایی منحرف کردند؛ درست همانطور که گروه تحت کنترل در مطالعه قبلی این کار را انجام داده بودند.

اما وقتی صدای جیر جیر با فعال شدن تحریک عمیق مغز به گوش شرکت‌کنندگان پارکینسونی رسید، آن شرکت‌کنندگان توجه بصری خود را منحرف نکردند.

وسل می‌گوید: ما متوجه شدیم که بیماران دیگر نمی‌توانستند تمرکز توجه خود را به همان روش بشکنند یا سرکوب کنند. وقتی صدای غیرمنتظره شنیده، آنها هنوز هم به‌طور کامل به سیستم بینایی خود توجه می‌کردند و توجه خود را از بصری منحرف نکردند.

نقش هسته ساب تالاموس

این نتیجه،‌ تمایز نقش هسته ساب تالاموس را در نحوه ارتباط مغز و بدن نه تنها با حرکت بلکه با افکار و توجه، تایید کرد.

وسل می‌گوید: تاکنون بسیار نامشخص بود که چرا افراد مبتلا به بیماری پارکینسون مشکلاتی در افکار خود داشتند، مانند اینکه چرا در آزمایش‌های توجه بد عمل کردند. مطالعه ما دلیل این مشکل را توضیح می‌دهد: در حالی که از بین بردن اثر بازدارنده هسته ساب تالاموس بر روی سیستم حرکتی در درمان پارکینسون مفید است، از بین بردن تاثیر مهاری آن از سیستم‌های غیرحرکتی (مانند افکار یا توجه) می‌تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد.

وسل قاطعانه بر این باور است که تحریک عمیق مغز باید برای بیماران پارکینسونی مورد استفاده قرار گیرد و مزایای واضح آن را برای کمک به عملکردهای کنترل حرکتی ذکر می‌کند.

او می‌گوید: ممکن است نواحی مختلفی از هسته ساب تالاموس وجود داشته باشند که سیستم حرکتی را متوقف می‌کنند و سیستم توجه را متوقف می‌کند. به همین دلیل است که ما در حال انجام تحقیقات اساسی هستیم تا علت این مسئله را بفهمیم.