نهنگ آبی بزرگترین حیوان روی زمین است که با اندازه شگفت‌انگیز خود، تداعی کننده عظمت و شگفتی جهان خلقت است.
به گزارش تکناک، پنج زیرگونه شناخته شده از نهنگ آبی ( Balaenoptera musculus ) به نام نهنگ آبی شمالی، نهنگ آبی قطب جنوب (بزرگترین گونه)،نهنگ‌آبی اقیانوس هند ،نهنگ‌آبی کوتوله و نهنگ آبی شیلی درجهان وجود دارد. نهنگ های آبی را می توان در تمام اقیانوس های اصلی به جز در قطب شمال یافت.
نهنگ‌های آبی معمولاً در سواحل دوردست یافت می‌شوند و به صورت فصلی به مکان‌های تکثیر و تغذیه مهاجرت می‌کنند. با این حال، آنها بیشتر در خلیج کالیفرنیا در مکزیک، در امتداد سواحل کالیفرنیا، در خلیج سنت لارنس در کانادا، و سواحل سریلانکا دیده می شوند.
امروزه تنها تعداد کمی از نهنگ های آبی ( species of marine mammal, largest known animal in the world ) که زمانی در دریاها پرسه می زدند، باقی مانده است. این مسئله به دلیل شکار است، زیرا روغن نهنگ زمانی بسیار ارزشمند بود، و این حیوانات دچار صدمات ناشی از گرفتار شدن در دام های ماهیگیران و همچنین مشکلات ناشی از کشتیرانی، می شدند. نهنگ‌های آبی از سال 1966 از شکار شدن محافظت می‌شوند و امروزه به نظر می‌رسد که جمعیت برخی از گونه‌های این حیوانات به آرامی در حال بهبود و افزایش هستند. این گونه هنوز در فهرست قرمز IUCN در معرض خطر انقراض قرار دارد و زیرگونه هایی که در قطب جنوب هستند، تصور می شود جمعیت آن ها کمتر از 1درصد از اندازه قبل از صید عظیم نهنگ ها باشد.
برای شناخت بیشتر این حیوانات شگفت انگیز بد نیست چند ویژگی عجیب آن ها را مرور کنیم.
- نهنگ‌آبی بزرگترین حیوانی است که تا به حال بر روی زمین زندگی کرده است
البته این مسئله شامل دایناسورها نیز می شود. بزرگترین نهنگ‌آبی ( blue whale ) که تاکنون ثبت شده است حدود 200 تن وزن و 100 فوت (33 متر) طول داشت. این نهنگ به اندازه طول سه اتوبوس مدرسه بوده است. همانطور که انتظار می رود، اندام‌های این حیوان نیز بسیار بزرگ است، رگ های آنها به اندازه‌ای بزرگ است که یک کودک می‌تواند در آن بخزد. قلب نهنگ‌آبی به اندازه یک ماشین کوچک است. زبان آنها به تنهایی می تواند به وزن یک فیل باشد. با این حال، مغز نهنگ‌آبی بسیار کوچک است، اگرچه این حیوان یکی از بزرگترین مغزها را دارد.
- نهنگ آبی به جای دندان، بالین دارد
این بدان معنی است که آنها به جای دندان، دارای صفحات حاشیه ای از ماده ای به نام بالین هستند. بالین از کراتین ساخته شده است، همان پروتئینی که ناخن ها و موهای شما را شکل می دهد. نهنگ های دارای بالین، کریل می خورند، کریل سخت پوستان آبزی کوچکی که شبیه میگو است. در فصل اوج تغذیه، یک نهنگ آبی ممکن است روزانه تا 40 میلیون کریل مصرف کند. نهنگ ها با بلعیدن لقمه های بزرگ آب تغذیه می کنند. سپس زبان بسیار بزرگ آنها، آب را از طریق صفحات بالین که روی هم قرار گرفته اند خارج می کند و کریل را در پشت می گذارد تا بلعیده شود.
- نهنگ آبی از یک پستاندار خشکی چهار پا که حدود 48 میلیون سال پیش زندگی می کرد، تکامل یافت.
جد باستانی نهنگ ها که Pakicetus نامیده می شد، تنها حدود 1.8 متر طول داشت. نهنگ‌های دندان‌دار پس از حرکت به اقیانوس‌ها، تغذیه خود را تکامل دادند و با افزایش فراوانی غذا، بزرگ‌تر شدند. این فرآیند پس از بالا آمدن اقیانوس ها، که حدوداً پنج میلیون سال پیش رخ داد و منجر به فراوانی کریل ها شد، شتاب گرفت. اندازه عظیم نهنگ‌آبی ممکن است ناشی از تخصص آنها در تغذیه باشد که شامل تکامل دهان و افزایش اندازه بدن است که آنها را قادر می سازد کریل بیشتری را نسبت به سایر گونه ها بخورند.
- ظرفیت ریه نهنگ آبی شگفت انگیز است
ریه های آنها می تواند حدود 5000 لیتر هوا را در خود جای دهد (انسان می تواند حدود 6 لیتر هوا را در خود نگه دارد)، و سرعت بازدم آنها می تواند به حدود 372 مایل در ساعت (600 کیلومتر در ساعت) برسد. نهنگ ها می توانند تا یک ساعت زیر آب بمانند که به دلیل توانایی آنها در ذخیره اکسیژن در گلبول های قرمز خون است.
- نهنگ های آبی از پر سر و صداترین حیوانات روی کره زمین هستند
صدای آنها شامل یک سری نویز و صداهایی مانند ناله است. این صداها برای شنیدن انسان بسیار کم هستند، زیرا نهنگ ها می توانند فقط با فرکانس 14 هرتز ارتباط برقرار کنند. از آنجایی که صداهای با فرکانس پایین با پراکندگی و تحرک کمتر حرکت می‌کنند، تصور می‌شود که نهنگ‌های آبی می‌توانند در فواصل بسیار زیاد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند حتی تا 1000 مایل دورتر. نهنگ‌ها در اعماق آب از این ارتباطات با گوش دادن به پژواک ارتباطاتشان هنگام پرش از قفسه‌های اقیانوسی، کوه‌های دریایی و خطوط ساحلی استفاده می‌کنند و نقشه‌ای ذهنی از اقیانوس ایجاد می‌کنند و این مسئله به آنها اجازه می‌دهند در اعماق دریا بدون نور حرکت کنند.
- به سرعت رشد می کنند و عمر طولانی دارند
نهنگ‌های آبی حدود یک سال دوره بارداری دارند و نوزادانی با وزنی بالغ بر 3 تن و طول حدود 7.6 متر به دنیا می آورند که آنها را از بدو تولد در بین بزرگترین حیوانات جهان قرار می‌دهد. این نوزادان حدود هشت ماه تا یک سال شیر می خورند و در این مدت روزانه 200 پوند وزن اضافه می‌کنند. شیر نهنگ بسیار غلیظ است و 30 تا 40 درصد چربی دارد. نهنگ‌های آبی عمر طولانی دارند. محققان با شمارش لایه‌های گوش‌گیر موم‌مانند در نهنگ‌های مرده، سن نهنگ‌آبی را اندازه‌گیری می‌کنند. پیرترین نهنگی که با استفاده از این روش پیدا شد، 110 سال سن داشت و میانگین عمر نهنگ‌آبی حدود 80 تا 90 سال است.
- از بالای سر تنفس می کنند
نهنگ‌های آبی مانند سایر پستانداران آبزی از طریق دهان یا بینی جلوی صورتشان نفس نمی‌کشند، بلکه از سوراخ بالای سرشان نفس می‌کشند. در واقع نهنگ های آبی دو سوراخ تنفسی دارند. محل سوراخ‌های دمنده در بالای سرشان به نهنگ‌ها اجازه می‌دهد نفس بکشند در حالی که فقط بالای سرشان در معرض هوا قرار می‌گیرد. پس از هر نفس، این حیوانات ماهیچه های قوی سوراخ دمنده را محکم می بندند تا آب وارد ریه های نهنگ نشود.
- نهنگ های آبی می توانند نهنگ های دیگر را تشخیص دهند
هر نهنگ آبی دارای یک علامت منحصر به فرد است که آن را از سایر نهنگ های آبی متمایز می کند. در واقع، علائم پوستی هر نهنگ‌آبی منحصر به فرد است، چیزی شبیه به اثر انگشت. محققان از این موارد برای شناسایی نهنگ‌های خاص و کسب اطلاعات بیشتر در مورد بوم‌شناسی، جمعیت، طول عمر و مسیرهای مهاجرت نهنگ‌ها استفاده می‌کنند. محققان کاتالوگ هایی از تک تک نهنگ ها ساخته اند که با وصل کردن برچسب های ماهواره ای به آن ها برای ردیابی حرکات آنها نیز مورد مطالعه قرار می گیرد.
- خوابیدن در حالت بیداری
مانند سایر پستانداران دریایی، نهنگ های آبی تمام عمر خود را در دریا می گذرانند. پس چگونه این حیوانات بدون اینکه غرق شوند، می خوابند؟ محققان متوجه شده اند که نهنگ ها از استراتژی های مختلفی برای خوابیدن استفاده می کنند. در هفته‌های اول زندگی، بچه نهنگ ها فاقد چربی هستند تا به راحتی شناور شوند. این حیوانات در نوزادی ، مانند همه موجودات به خواب زیادی نیاز دارند. برای خواب و استراحت، نهنگ‌های کوچک در جریان آب حاصل از شنای مادرانشان می‌مانند که این جریان نوزاد را به سمت مادر می کشاند. به این فرآیند، شنای اسکله می گویند. در این مدت، مادر نمی تواند شنا را متوقف کند، در غیر این صورت نوزاد غرق می شود. برای استراحت کردن و خوابیدن، نهنگ های مادر و نهنگ های بالغ از استراتژی متفاوتی استفاده می کنند. نهنگ ها تنفس آگاه هستند؛ یعنی آنها باید آگاهانه تصمیم بگیرند که نفس بکشند. هنگام خواب، آنها فقط نیمی از مغز خود را خاموش می کنند. در حالت نیمه بیداری این حیوان یادش است که نفس بکشد، و چشم متصل به نیمکره بیدار ، برای جلوگیری از خطر باز می ماند.
- انسان ها شکارچیان اصلی آنها هستند
تنها شکارچی طبیعی شناخته شده نهنگ های آبی، نهنگ قاتل است. اما از قرن نوزدهم، شکارچی اصلی نهنگ‌آبی انسان بوده است. همانطور که در بالا ذکر شد، نهنگ ها به ویژه در اوایل قرن بیستم به طور گسترده برای روغن خود شکار می شدند. فقط در سال های 1930-1931 نزدیک به 30000 نهنگ کشته شدند. جمعیت جهانی نهنگ های آبی تا سال 1966 زمانی که کمیسیون بین المللی نهنگ (IWC) از این حیوانات محافظت کرد، به کسری ناچیز از تعداد نهنگ های قبل از صید نهنگ کاهش یافت. با این حال، این سیاست ها به نقش انسان در از بین بردن جمعیت نهنگ‌آبی پایان نداد. اگرچه گزارش‌های مربوط به استفاده از وسایل ماهیگیری تجاری اغلب خیلی کم است، اما بسیاری از نهنگ‌های آبی دارای زخم‌هایی هستند که نشان می دهد این حیوانات در تعامل دائمی با ابزار ماهیگیری هستند. برداشت تجاری کریل که منبع غذایی اصلی نهنگ است، و اثرات تغییرات آب و هوایی نیز بر تعداد نهنگ‌های آبی تأثیر می‌گذارد. آسیب های ناشی از کشتی خطر دیگری برای نهنگ های آبی است، به ویژه در مناطقی که زیستگاه آنها با خطوط کشتیرانی همپوشانی دارد. همچنین تصور می‌شود که صدای کشتی‌ها این توانایی را دارد که برخی از سیگنال‌های نهنگ‌ها را مختل کند، و شاید بر توانایی آنها در جهت‌یابی و یافتن جفت نیز تأثیر بگذارد.
با این حال، یک خبر خوب وجود دارد. امروزه به نظر می رسد برخی از جمعیت ها با نرخی بالغ بر 7 درصد در سال در حال بهبود و افزایش هستند. شاید هرطور که شده بتوانیم این موجودات شگفت انگیز را از فهرست گونه های در معرض انقراض حذف کنیم. ما خوش بینانه منتظر آن روز هستیم.
من خیلی این رو دوست داشتم