ذخایر آب شیرین در سطح زمین و زیرزمین در دهه گذشته به طور چشمگیری کاهش یافته و این نگرانی را ایجاد کرده است که قاره‌های مختلف زمین وارد فازی خشک‌تر شده‌اند.
به گزارش تکناک، یک تیم بین‌المللی از دانشمندان با استفاده از داده‌های ماهواره‌های ناسا و آلمان، شواهدی از کاهش قابل توجه و ناگهانی منابع آب شیرین از ماه می ۲۰۱۴ پیدا کرده است.
بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳، مشاهدات ماهواره‌ای نشان داد که میزان متوسط آب شیرین ذخیره شده در زمین، که شامل آب‌های سطحی در دریاچه‌ها و رودخانه‌ها می‌شود، همچنین آب‌های زیرزمینی، ۱۲۰۰ کیلومترمکعب کمتر از میزان متوسط ثبت‌شده بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ است.
متیو رودل، یکی از نویسندگان این مطالعه، اهمیت این کاهش را این‌گونه توضیح داد:
«این معادل از دست دادن دو و نیم برابر حجم دریاچه Erie است.»
در دوران خشکسالی برای آبیاری در بخش کشاورزی، مزارع و شهرها بیشتر از منابع آب زیرزمینی استفاده می‌شود. این کار باعث کاهش آب‌های زیرزمینی شده است.
در نتیجه منابع آب شیرین کمتر می‌شوند، باران و برف نمی‌توانند آنها را پر کنند و مردم باز هم بیشتر از آب‌های زیرزمینی بهره می‌گیرند.
این کاهش منابع آب، فشار زیادی به کشاورزان و جوامع وارد می‌کند و می‌تواند قحطی، درگیری، فقر و بیماری را به دنبال داشته باشد، به ویژه زمانی که مردم مجبور شوند از آب‌های آلوده استفاده کنند. این اطلاعات طبق گزارش سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۴ است.
فهرست مطالب
دیدگاه‌های ماهواره‌ای درباره تغییرات جهانی آب
تیم پژوهشی با استفاده از اطلاعات ماهواره‌های GRACE (آزمایش بازیابی جاذبه و اقلیم)، کاهش ناگهانی منابع آب شیرین در سطح جهانی را شناسایی کرد.
این ماهواره‌ها که توسط ناسا و چند مرکز فضایی دیگر اداره می‌شوند، هر ماه تغییرات جاذبه زمین را اندازه‌گیری می‌کنند و نشان می‌دهند که میزان آب روی زمین و زیر آن (که به آن ذخایر آب زیرزمینی می‌گویند) تغییر کرده است.
ماهواره‌های GRACE از مارس ۲۰۰۲ تا اکتبر ۲۰۱۷ در فضا بودند و بعد از آن ماهواره‌های GRACE-FO از می ۲۰۱۸ به فضا فرستاده شدند.
نقشه‌ای که در بالای صفحه آمده، نشان می‌دهد که در برخی مناطق، ذخیره آب سطح زمین به کمترین میزان خود در ۲۲ سال گذشته رسیده است.
کاهش منابع آب شیرین ابتدا با خشکسالی شدید در شمال و مرکز برزیل شروع شد و بعد خشکسالی‌های بزرگی در استرالیا، آمریکای جنوبی، شمال آمریکا، اروپا و آفریقا رخ داد.
تأثیرات اقلیمی در کاهش آب شیرین
در اقیانوس آرام استوایی، دمای بالاتر آب از اواخر سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، باعث یکی از شدیدترین رویدادهای ال نینیو از سال ۱۹۵۰ شد و تغییراتی در جریان‌های جوی ایجاد کرد، که الگوهای آب و هوایی و بارش‌ها را در سراسر جهان تغییر داد.
با وجود این، حتی بعد از تمام شدن ال نینیو، منابع آب شیرین جهانی به حالت عادی بازنگشتند.
طبق گزارش محققان، از ۳۰ خشکسالی شدید در سراسر جهان که ماهواره‌های GRACE مشاهده کرده‌اند، ۱۳ مورد آن از ژانویه ۲۰۱۵ به بعد اتفاق افتاده است. آنها گمان می‌کنند که گرمایش جهانی امکان دارد باعث کاهش منابع آب شیرین شده باشد.
گرمایش جهانی باعث می‌شود که جو بتواند بخار آب بیشتری را نگه دارد، که این موضوع سبب بارش‌های شدیدتر می‌شود.
در حالی که میزان کل بارش‌ها ممکن است تغییر زیادی نکند، اما دوره‌های طولانی بین بارش‌های شدید باعث خشک شدن خاک می‌شود و آب کمتری جذب می‌کند.
میکائیل بوسیلوویچ، هواشناس ناسا توضیح داد: «مشکل زمانی پیش می‌آید که بارش شدید داریم، چرا که در این زمان آب به جای اینکه جذب شود و منابع آب‌های زیرزمینی را تجدید کند، به بیرون می‌ریزد.»
به طور کلی، از زمان ال نینیو ۲۰۱۴-۲۰۱۶، سطح آب شیرین به طور مداوم کاهش یافته است. در این زمان، مقدار بیشتری آب به بخار تبدیل و وارد جو شده است. دمای بالاتر باعث افزایش تبخیر آب و تشدید خشکسالی‌ها شده است.
چالش‌ها در پیش‌بینی روندهای آب
اگرچه امکان دارد به نظر برسد که کاهش ناگهانی منابع آب شیرین به گرمایش جهانی مربوط است، اما پیدا کردن ارتباط قطعی بین این دو، کار دشواری می‌باشد.
سوزانا ورت، هیدرولوژیست و دانشمند دانشگاه ویرجینیا تک که در این مطالعه دخیل نبوده است، گفت: «پیش‌بینی‌های اقلیمی همیشه دقیق نیستند و اندازه‌گیری‌ها و مدل‌ها ممکن است خطا داشته باشند.»
باید دید که آیا منابع آب شیرین جهانی به میزان قبل از سال ۲۰۱۵ باز خواهند گشت، ثابت خواهند ماند یا کاهش خواهند یافت.
با توجه به اینکه ۹ سال از گرم‌ترین سال‌های تاریخ همزمان با کاهش منابع آب شیرین همراه بوده‌اند، رودل بیان کرد: «ما فکر نمی‌کنیم که این یک تصادف باشد، بلکه ممکن است نشانه‌ای از روندی باشد که در پیش داریم.»
