محققان استرالیایی میکروکپسولی ساخته‌اند که با تقویت میکروبیوم روده، به درمان چاقی و دیابت نوع ۲ کمک می‌کند و اثرات منفی داروهای مشابه را ندارد.
به گزارش تکناک، در این درمان جدید، دو ماده اصلی به نام‌های تری‌گلیسیریدهای زنجیره متوسط (MCT) و اینولین استفاده شده است. اینولین یک فیبر طبیعی است که به حفظ سلامت روده کمک می‌کند و در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. هر یک از این مواد به‌طور جداگانه بررسی شده‌اند و فوایدی مانند: کاهش قند خون، التهاب و کمک به کنترل وزن دارند. MCTها نیز به‌ویژه در رژیم‌های کتوژنیک نتایج خوبی داشته‌اند.
امین آریایی، یکی از محققان این پروژه گفت: «چاقی یک بیماری التهابی است که فقط به دلیل خوردن کالری زیاد ایجاد نمی‌شود. درمان‌های موجود اغلب به نقش میکروبیوم روده توجه نمی‌کنند و بیشتر بر کاهش وزن و قند خون متمرکز هستند. اما داروهای فعلی اغلب میکروبیوم روده را مختل و مشکلاتی مانند: تهوع، درد معده و اسهال ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند باعث تشدید التهاب و افزایش وزن شوند.»
وی توضیح داد: «تیم تحقیقاتی در ابتدا به فکر استفاده از چربی‌ها برای کاهش چربی بدن بودند، اما هر نوع چربی مدنظر نبود. به همین دلیل آنها تصمیم گرفتند از تری‌گلیسیریدهای زنجیره متوسط (MCT) استفاده کنند، چرا که این چربی‌ها به کاهش التهاب مرتبط با چاقی کمک می‌کنند. سپس این چربی‌ها را با اینولین ترکیب کردند، که باعث تقویت باکتری‌های مفید روده می‌شوند.»
تیم تحقیقاتی، اینولین را از ریشه گیاه سیکوری گرفته است و آن را روی نانوکپسول‌هایی که از روغن نارگیل و هسته خرما ساخته شده بودند، خشک کردند. این ترکیب باعث می‌شود که میکروکپسول‌ها در برابر تجزیه سریع در دستگاه گوارش مقاومت کنند.
در حالی که هرکدام از این مواد به تنهایی در فروشگاه‌های محصولات طبیعی موجود هستند، اما این روش ترکیبی و نوآورانه، عامل اصلی در نتایج بهداشتی امیدوارکننده‌ای می‌باشد، که در این تحقیق به دست آمده است.
در یک آزمایش ۲۱ روزه، درمان ترکیبی اینولین-MCT به موش‌های چاق شده با رژیم غذایی داده شد تا تأثیر آن بر وزن و سلامت بررسی شود. نتایج پس از سه هفته درمان به شکل زیر بود:
- کاهش وزن مشاهده شد.
- قند خون تا ۱۵ درصد کاهش یافت.
- التهاب که یکی از علل بیماری‌های مرتبط با چاقی است، ۷۸ درصد کاهش یافت.
- آنزیم‌های کبدی که با رژیم غذایی ناسالم و چاقی مرتبط هستند، تا ۴۷ درصد کاهش یافتند. افزایش این آنزیم‌ها می‌تواند باعث درد شکم، خستگی، زردی و تهوع شود.
همچنین تنوع باکتری‌های روده به طور متوسط ۸.۳ برابر افزایش یافت. این شامل باکتری‌های مفیدی مانند: Bifidobacterium و Akkermansia muciniphila بود، که به کاهش التهاب و جذب چربی کمک می‌کنند.
باکتری A. muciniphila به کنترل چربی و تجمع بافت چربی کمک می‌کند و Bifidobacterium می‌تواند افزایش وزن را کنترل نماید و توزیع چربی بدن را بهبود دهد.
آریایی بیان کرد: «در این روش، کاهش وزن در مقایسه با داروهایی مثل اوزمپیک کمتر است، اما کاهش قابل توجهی در سایر شاخص‌های سلامتی مانند: قند خون، التهاب، سلامت کبد و تنوع میکروبیوم روده مشاهده کردیم. هرچه تنوع باکتری‌های روده‌ای بیشتر باشد، به طور کلی سالم‌تر خواهیم بود.»
در درمان اینولین-MCT، نشانگرهای پیش‌التهابی مانند: TNF-α و IL-6 به طور قابل توجهی کاهش یافتند و به سطحی رسیدند که در موش‌ها (و انسان‌ها) با رژیم غذایی متعادل‌تر مشاهده می‌شود.
همچنین کلسترول HDL به محدوده طبیعی کاهش یافت و تولید اسیدهای چرب زنجیره کوتاه مانند: استات و پروپیونات افزایش یافت. این اسیدهای چرب نقش مهمی در کاهش التهاب و حفظ سلامت روده دارند.
آریایی توضیح داد: «هدف ما برای درمان چاقی با اینولین-MCT، ارائه یک روش جامع‌تر برای مقابله با علل اصلی چاقی یعنی عدم تعادل میکروبیوم روده و التهاب است. این برخلاف داروهایی مثل اوزمپیک می‌باشد که فقط روی مکانیسم‌های خاصی تمرکز دارند و هدف آنها سرکوب اشتها است.»
وی تصریح کرد: «ما می‌خواهیم رویکردی برای کاهش وزن بلندمدت داشته باشیم، بر خلاف داروهایی مثل اوزمپیک که وقتی مصرف آن قطع می‌شود، وزن از دست رفته دوباره باز می‌گردد.»
در حالی که این درمان به عنوان یک «داروی معجزه‌آسا» برای کاهش وزن در نظر گرفته نمی‌شود، مزایای دیگری نسبت به داروهای مشابه دارد، که باعث می‌شود افراد به درمان بیشتر پایبند باشند و از فواید آن برای مدت طولانی‌تر بهره‌مند شوند.
آریایی در این زمینه گفت: «این دارو از مواد غذایی طبیعی مثل اینولین و روغن MCT ساخته شده است، بنابراین طبیعی است و انتظار داریم که بدن انسان‌ها آن را به خوبی تحمل کند. ما هنوز این دارو را روی انسان‌ها امتحان نکرده‌ایم، اما از آنجایی که مواد آن غذایی هستند و مقامات دارویی آنها را ایمن می‌دانند، انتظار داریم مشکلی پیش نیاید.»
از آنجایی که این دارو از مواد طبیعی ساخته شده است و ترکیبات آن مصنوعی نیست، می‌تواند به صورت مکمل (مثل قرص یا پودر) به بازار عرضه شود.
محققان تأکید کردند که این دارو ممکن است طی چند سال آینده وارد بازار شود، البته به شرط اینکه آزمایش‌های انسانی انجام شود. اغلب برای داروهای مصنوعی از کشف تا استفاده بالینی، حدود ۱۲ سال زمان نیاز است و برخی امکان دارد حتی تا ۳۰ سال طول بکشد تا وارد بازار شوند.
آریایی در این باره نیز بیان کرد: «فرایند قانونی برای این دارو ساده‌تر از داروهای مصنوعی است، چرا که به احتمال زیاد به عنوان مکمل یا یک داروی نوترکیب وارد بازار می‌شود، بنابراین می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در عرض دو تا سه سال در دسترس باشد.»
وی اعلام کرد: «ما می‌خواهیم اثرات این دارو را برای درمان چاقی، روی انسان‌ها بررسی کنیم، بنابراین انجام یک مطالعه بالینی مفید است، اما برای این کار به تأمین مالی بیشتری نیاز داریم.»
یکی دیگر از مزایای اینولین-MCT نحوه ارائه آن است. اگرچه تیم تحقیقاتی هنوز در حال بهینه‌سازی روش تحویل دارو است، اما به طور قطع این دارو از طریق تزریق (مثل بعضی داروهای کاهش وزن) تجویز نخواهد شد.
آریایی تأکید کرد: «ما می‌خواهیم دارویی را ارائه دهیم که برای بیماران راحت‌تر باشد. البته با این دارو ما تأثیرات شدید کاهش وزن مثل داروهای GLP-1 RA را نخواهیم دید. اثرات این دارو ملایم‌تر می‌باشد، اما هدف ما این است که یک جایگزین برای داروهای موجود در بازار ارائه دهیم. این دارو مانند یک قرص جادویی برای درمان چاقی عمل نمی‌کند و بیشتر به تغییرات سبک زندگی بستگی دارد.»
همچنین تیم تحقیقاتی روی روشی کار می‌کند که میکروکپسول‌ها بدون تغییر از بدن عبور کنند و به روده بزرگ برسند، جایی که بیشترین تأثیر را خواهند داشت.
آریایی در این زمینه گفت: «ما می‌خواهیم دارو به روده بزرگ برسد. هنوز این کار را به طور کامل انجام نداده‌ایم، اما اینولین توسط باکتری‌های مفید روده تجزیه می‌شود و بیشتر این باکتری‌ها در روده بزرگ وجود دارند. بنابراین هدف ما این است که فرمولاسیون این میکروکپسول را به گونه‌ای ایجاد کنیم که به روده بزرگ برسد و به تقویت باکتری‌های سالم آن کمک کند.»
پاول جویس، پژوهشگر ارشد این تحقیق نیز بیان کرد: «بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع ۲، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی و حتی مشکلات سلامت روان، همگی با چاقی مرتبط هستند. اما به جای اینکه فقط روی یک علامت خاص مثل اضافه وزن تمرکز کنیم، ما رویکردی جامع برای درمان داریم که همه جنبه‌های این مشکلات را هدف قرار می‌دهد.»
این مطالعه در مجله Advanced Therapeutics منتشر شده است.
