مصرف بیش از حد مکمل‌های ویتامین B6 می‌تواند به اعصاب آسیب برساند و مشکلات جدی ایجاد کند.
به گزارش تکناک، گزارش‌هایی در هفته‌های اخیر از واکنش‌های شدید در افرادی منتشر شده است که بدون نسخه، مکمل‌های ویتامین B6 مصرف کرده‌اند. این گزارش‌ها هشدار می‌دهند که مصرف بیش از حد این ویتامین می‌تواند به اعصاب آسیب وارد کند و علائمی مانند: بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و حتی مشکلاتی در راه رفتن و حرکت ایجاد کند. جالب اینجا است که برخی افراد حتی نمی‌دانستند که محصول مصرفی آنها حاوی ویتامین B6 است.
فهرست مطالب
ویتامین B6 چیست؟
ویتامین B6 که به نام پیریدوکسین نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از شش ترکیب مشابه شیمیایی است، که برای عملکرد طبیعی بدن ضروری هستند.
این ویتامین را نمی‌توان به طور طبیعی در بدن تولید کرد، بنابراین باید از منابع غذایی یا مکمل‌ها دریافت شود. بیشتر افراد ویتامین B6 مورد نیاز خود را از طریق رژیم غذایی تأمین می‌کنند و کمبود این ویتامین بسیار نادر است.
بزرگسالان در سنین 19 تا 50 سال نیاز به 1.3 میلی‌گرم ویتامین B6 در روز دارند. دوز توصیه شده برای نوجوانان و کودکان کمتر است و برای افراد 51 سال و بالاتر (1.7 میلی‌گرم برای مردان و 1.5 میلی‌گرم برای زنان) و افرادی که باردار یا شیرده هستند (1.9 میلی‌گرم) بیشتر است.
ویتامین B6 در محصولات حیوانی مانند: گوشت، لبنیات و تخم‌مرغ به وفور یافت می‌شود و در مواد غذایی گیاهی از جمله اسفناج، کلم، موز و سیب‌زمینی نیز وجود دارد.
این ویتامین در بدن ما انسان‌ها غیرفعال است و برای فعال شدن آن لازم است که کبد آن را به ترکیب پیریدوکسال-5-فسفات (PLP) تبدیل کند. این ترکیب به بدن کمک می‌کند تا بیش از 140 عملکرد سلولی مختلف، از جمله تولید گلبول‌های قرمز، تجزیه پروتئین‌ها، تنظیم قند خون و تقویت عملکرد مغز را انجام دهد.
ویتامین B6 برای سلامتی کلی بدن مهم است، همچنین با کاهش خطر ابتلا به سرطان و التهاب ارتباط دارد. با وجود اینکه ویتامین B6 به راحتی از طریق رژیم غذایی تأمین می‌شود، اما به طور گسترده‌ای در مکمل‌ها، مولتی‌ویتامین‌ها و محصولاتی مانند نوشیدنی‌های انرژی‌زا گنجانده شده است.
آیا باید نگران مسمومیت با مکمل‌های ویتامین B6 باشیم؟
مسمومیت با ویتامین B6 به طور کلی نادر است و اغلب در صورتی رخ می‌دهد که افراد مکمل‌های حاوی دوزهای بالای این ویتامین را مصرف کنند. در بیشتر موارد، مصرف غذاهایی که حاوی ویتامین B6 هستند باعث مسمومیت نمی‌شود، چرا که بدن به راحتی مقدار اضافی این ویتامین را از طریق ادرار دفع می‌کند.
با وجود این، در موارد نادر، مصرف زیاد مکمل‌های ویتامین B6 می‌تواند باعث بروز مشکلی به نام نوروپاتی محیطی شود، که در آن اعصاب حسی آسیب می‌بینند. این آسیب می‌تواند باعث علائمی مانند: بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و مشکلات در تعادل یا راه رفتن شود.
محققان هنوز به طور دقیق نمی‌دانند که چرا مصرف اضافی ویتامین B6 باعث نوروپاتی محیطی می‌شود، اما به احتمال زیاد این ویتامین بر نحوه ارسال سیگنال‌های عصبی تأثیر می‌گذارد. خوشبختانه در اغلب موارد، با قطع مصرف مکمل، علائم بهبود می‌یابند، هرچند که گاهی اوقات این علائم به طور کامل برطرف نمی‌شود.
تغییرات جدید در راهنمایی‌های مصرف ویتامین B6
تا سال 2022، فقط مکمل‌هایی که بیشتر از 50 میلی‌گرم ویتامین B6 داشتند، باید درباره خطرات مربوط به آسیب عصبی هشدار می‌دادند. اما به تازگی این مقدار به 10 میلی‌گرم کاهش یافته است. همچنین حداکثر مقدار مجاز ویتامین B6 که می‌توان در یک روز مصرف کرد، از 200 میلی‌گرم به 100 میلی‌گرم کاهش پیدا کرده است.
این تغییرات به دنبال دریافت 32 گزارش از افرادی صورت گرفت که در اثر مصرف مکمل‌های ویتامین B6 دچار نوروپاتی محیطی شده بودند. دو سوم این افراد کمتر از 50 میلی‌گرم ویتامین B6 مصرف کرده بودند.
چطور از مسمومیت جلوگیری کنیم؟
بیشتر افراد نیازی به مصرف مکمل‌های ویتامین B6 ندارند، چرا که این ویتامین از طریق غذاهای معمولی تأمین می‌شود. مصرف مکمل‌های اضافی در بسیاری از موارد ضروری نیست. بسیاری از افراد برچسب‌های محصولات را نمی‌خوانند و اشتباهی مکمل‌های حاوی ویتامین B6 را به‌جای مکمل‌های منیزیم یا زینک مصرف می‌کنند.
به همین دلیل، همیشه قبل از مصرف هرگونه مکمل جدید، به ویژه مکمل‌هایی که توسط پزشک تجویز نشده‌اند، جعبه آنها را به دقت بررسی کنید.
اگر هم‌زمان چندین مکمل مصرف می‌کنید، باید مراقب باشید که مجموع ویتامین B6 مصرفی شما از حد مجاز تجاوز نکند. به عنوان مثال، مصرف مکمل منیزیم یا زینک با مکمل‌های دیگر می‌تواند در طولانی مدت باعث مصرف بیش از حد ویتامین B6 شود.
اگر هرگونه علائم مانند بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا درد در دست‌ها یا پاها را تجربه کردید، به سرعت مصرف مکمل‌ها را متوقف و به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
مسمومیت با ویتامین B6 هنوز نادر است، اما ممکن است برای برخی افراد مشکلاتی ایجاد کند. از این رو، مهم است که هنگام مصرف مکمل‌ها، به دقت برچسب‌ها را بررسی و دوز مصرفی را کنترل کنید. در صورت نیاز به مشاوره بیشتر، با پزشک یا متخصص خود تماس بگیرید.
