بر اساس تحقیقات اخیر، دوران بارداری تنها باعث تغییرات جسمی و روحی در مادران نمی‌شود، بلکه می‌تواند تأثیرات عمیقی بر مغز پدران نیز داشته باشد.
به گزارش تکناک، حضور پدران در کنار مادر باردار و آماده‌شدن برای پدر شدن، باعث ایجاد این تغییرات در ساختار و عملکرد مغز می‌شود. این یافته‌ها درک جدیدی از نقش پدران در این فرایند ارائه می‌دهد.
فهرست مطالب
تغییرات مغزی پدران در دوران بارداری همسر
شاید در نگاه اول این فرضیه که بارداری همسر می‌تواند بر مغز پدر تأثیر بگذارد، عجیب به نظر برسد. اما برای متخصصان این حوزه، این موضوع منطقی است.
دکتر هوگو باتمان و دکتر لوسی جولی، روان‌پزشکانی که این پدیده را در مجله JAMA Psychiatry بررسی کرده‌اند، تأکید می‌کنند که مطالعات تصویربرداری مغزی نشان داده‌اند پدران نیز تغییراتی در ماده خاکستری مغز خود تجربه می‌کنند. این تغییرات در نواحی مرتبط با انگیزه والدین، همدلی و توجه رخ می‌دهد.
یک انسان‌شناس تکاملی به نام دکتر آنا ماشین در این باره توضیح داد: «مادر و پدر هر دو از نظر زیستی برای والدین شدن به یک اندازه آماده هستند. در گذشته ما فکر می‌کردیم که فقط زنان تغییرات بدنی را تجربه می‌کنند، اما امروزه می‌دانیم که مردان نیز تغییرات مشابهی را تجربه می‌کنند.»
چه تغییراتی در مغز پدران رخ می‌دهد؟
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که پدران در دوران بارداری همسران و پس از تولد فرزند، تغییراتی در ساختار و عملکرد مغز خود تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ روی ۱۶ پدر انجام شد که ۷ نفر از آنها برای اولین بار پدر شده بودند.
اسکن‌های MRI نشان دادند که این پدران افزایش ماده خاکستری در نواحی مرتبط با انگیزه والدینی، مانند: هیپوتالاموس، آمیگدال و قشر پیشانی جانبی را تجربه کردند. در عین حال، کاهش حجم ماده خاکستری در قشر اوربیتوفرونتال، قشر سینگولیت خلفی و انسولا نیز مشاهده شد.
این تغییرات مغزی به پدران کمک می‌کنند تا رفتارهای والدینی مناسب‌تری از خود نشان دهند و وضعیت روحی خود را پس از تولد فرزند تنظیم کنند.
علاوه بر این، مطالعات دیگری نشان داده‌اند که پدران در مقایسه با مردان بدون فرزند، زمانی که در معرض محرک‌هایی مانند: ویدیوها یا صداهای کودکان قرار می‌گیرند، فعالیت بیشتری در نواحی مرتبط با توجه و همدلی از خود نشان می‌دهند.
نقش انعطاف‌پذیری عصبی در تغییرات مغزی پدران
این توانایی مغز برای تغییر و تطبیق، به دلیل پدیده‌ای به نام انعطاف‌پذیری عصبی یا نوروپلاستیسیته است. نوروپلاستیسیته به مغز این امکان را می‌دهد که حتی در بزرگسالی خود را با شرایط جدید وفق دهد. این پدیده توضیح می‌دهد که چرا مغز پدران می‌تواند در پاسخ به تجربه والدین شدن تغییر کند.
پژوهشگران بر این باور هستند که «غرایز والدینی» به طور ذاتی وجود ندارند، بلکه نتیجه تعاملات پدران با فرزندان است. به عبارت دیگر، مغز پدران با تجربه‌های جدیدی که در نقش والدین به دست می‌آورند، تطبیق می‌یابد.
اهمیت مرخصی زایمان پدران برای ایجاد پیوند قوی‌تر
دکتر داربی ساکس‌بی و سوفیا کاردناس، پژوهشگرانی که در سال ۲۰۲۳ مطالعه‌ای روی پدران انجام دادند، در مقاله‌ای در نیویورک تایمز نوشتند: «پدران ساخته می‌شوند، متولد نمی‌شوند.»
این دو پژوهشگر به اهمیت مرخصی زایمان پدران اشاره و تأکید کردند که این زمان حیاتی به پدران اجازه می‌دهد تا با فرزندان خود پیوند عمیق‌تری برقرار کنند و سلامت روانی خود را بهبود بخشند.
نیاز به تحقیقات بیشتر
با وجود پیشرفت‌های اخیر، هنوز موارد زیادی برای کشف در این زمینه وجود دارد. باتمان و جولی تأکید می‌کنند که مطالعات بیشتری برای درک کامل تغییرات مغزی پدران در دوران پیش از بارداری، بارداری و پس از زایمان لازم است. آنها می‌گویند: «ما نیاز داریم تا فرایندهای مغزی که بر مغز پدر تأثیر می‌گذارند را بهتر درک کنیم.»
بارداری و تولد فرزند نه تنها زندگی مادران، بلکه زندگی پدران را نیز دگرگون می‌کند. تغییرات مغزی که پدران تجربه می‌کنند، نشان‌دهنده این است که پدر یا مادر شدن یک فرایند بیولوژیکی و روانی پیچیده است، که هر دو والد را درگیر می‌کند.
این یافته‌ها اهمیت حمایت از پدران در این دوران و فراهم‌کردن فرصت‌هایی برای ایجاد پیوند قوی‌تر با فرزندان را بیش از پیش آشکار می‌کند.
