پژوهشگران موفق به شناسایی ترکیبی طبیعی شده‌اند که می‌تواند یکی از فرایندهای کلیدی در رشد برخی از انواع سرطان و بیماری‌های تحلیل‌برنده میلین را متوقف کند.
به گزارش تکناک، این بیماری‌ها، از جمله ام‌اس (MS)، به غلاف محافظ میلین که اطراف نورون‌ها را می‌پوشاند، آسیب می‌رسانند.مطالعه‌ای که در Journal of Biological Chemistry منتشر شده است، فلاونوئیدی گیاهی به نام سولفورتین را به‌عنوان مهارکننده آنزیمی مرتبط با ام‌اس و سرطان معرفی کرده است.
این پژوهش که در مدل‌های سلولی دانشگاه علوم و سلامت اورگان انجام شده، نشان می‌دهد که سولفورتین قادر است فعالیت این آنزیم را به‌طور مؤثر متوقف کند. مرحله بعدی تحقیق شامل آزمایش این ترکیب در مدل‌های حیوانی برای بررسی اثربخشی، پتانسیل درمانی و عوارض احتمالی آن در درمان سرطان و بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مانند ام‌اس خواهد بود.
فهرست مطالب
راهکاری نوین برای مقابله با سرطان و بیماری‌های عصبی
لری شرمن، استاد علوم اعصاب در مرکز ملی تحقیقات روی نخستی‌ها در OHSU، در این‌باره می‌گوید: «ما معتقدیم این ترکیب می‌تواند در حوزه‌های مختلف اثرگذار باشد.»
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سولفورتین همراه با دو ترکیب مصنوعی دیگر که در سلول‌های زنده نیز آزمایش شدند، قادر است فعالیت آنزیم هیالورونیداز را مهار کند. این آنزیم به‌طور طبیعی هیالورونیک اسید را تجزیه می‌کند و تجزیه این ماده در بدن حداقل از دو طریق مشکلاتی ایجاد می‌کند:
- اختلال در بازسازی میلین: تجزیه هیالورونیک اسید از بلوغ الیگودندروسیت‌ها، که سلول‌های تولیدکننده میلین هستند، جلوگیری می‌کند. میلین پوششی است که آکسون‌های نورون‌ها را احاطه کرده و نقش مهمی در انتقال پیام‌های عصبی دارد. آسیب به میلین با بیماری‌هایی مانند ام‌اس، سکته مغزی، آسیب‌های مغزی و برخی انواع زوال عقل مرتبط است. علاوه بر این، تأخیر در تشکیل میلین می‌تواند بر نوزادان نارس تأثیر گذاشته و منجر به آسیب مغزی یا فلج مغزی شود.
- افزایش تکثیر سلول‌های سرطانی: در تومورهای سرطانی، فعالیت هیالورونیداز می‌تواند به رشد غیرقابل‌کنترل سلول‌های سرطانی کمک کند. شرمن دراین‌باره می‌گوید: «اکنون ما مهارکننده‌ای داریم که می‌تواند این روند را متوقف کند.»
این پژوهش بر مهار نوع خاصی از هیالورونیداز به نام پروتئین القاکننده مهاجرت سلولی و اتصال‌یافته به هیالورونان (CEMIP) متمرکز است.
علاوه بر نقش آن در سرطان و ام‌اس، این آنزیم در بیماری‌هایی مانند آرتروز، عفونت‌های پوستی، آسیب مغزی ناشی از مصرف زیاد الکل و برخی اختلالات عصبی‌رشدی، از جمله آلزایمر، نیز تأثیر دارد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهند که سولفورتین قادر است فعالیت این آنزیم را مهار کند.
کشف مولکول‌های درمانی از دل گیاهان
این کشف نتیجه سال‌ها پژوهش دانشجویان دانشگاه پورتلند در آزمایشگاه آنژلا هافمن، استاد بازنشسته شیمی، است.
شرمن توضیح می‌دهد: «دانشجویان این دانشگاه سال‌ها روی استخراج ترکیبات گیاهی و بررسی اثر آنها بر مهار آنزیم هیالورونیداز کار کرده‌اند. سرانجام، چند سال پیش، آنها ترکیبی را یافتند که امیدبخش بود.»
الک پیترز، پژوهشگر آزمایشگاه شرمن در OHSU، دریافت که این ترکیب فعالیت CEMIP را در رده‌های سلولی توموری و در سلول‌های پیش‌ساز الیگودندروسیت‌ها مهار می‌کند. الیگودندروسیت‌ها سلول‌هایی هستند که میلین تولید می‌کنند.
هافمن که علاوه بر تدریس در دانشگاه پورتلند، یک راهبه نیز هست، پس از ۳۵ سال فعالیت دانشگاهی بازنشسته شد تا مسئولیت صومعه‌ای را بر عهده بگیرد. او بیش از یک دهه پیش همکاری خود را با شرمن آغاز کرد. طی این سال‌ها، صدها دانشجوی کارشناسی روی تجزیه مولکولی گیاهان مختلف کار کرده و تلاش کردند ترکیباتی را شناسایی کنند که بتواند فعالیت CEMIP را متوقف کند.
او دراین‌باره می‌گوید: «این پژوهش نتیجه سال‌ها تلاش دانشجویان است. انجام چنین تحقیقاتی به پیشرفت حرفه‌ای آنها کمک می‌کند. این کشف می‌تواند برای درمان آلزایمر و سایر بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مفید باشد. تا زمانی که مشکل اصلی ناشی از تجزیه هیالورونیک اسید باشد، این ترکیب می‌تواند راهگشا باشد.»
