فهرست مطالب
ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب متعلق به ناسا، ممکن است قوی‌ترین شواهد وجود حیات فرازمینی در خارج از منظومه شمسی را کشف کرده باشند.
به گزارش تکناک، آنها ترکیباتی شیمیایی در جو سیاره فراخورشیدی K2-18 b یافته‌اند، که فقط در زمین و توسط موجودات زنده تولید می‌شوند.
گروهی از پژوهشگران دانشگاه کمبریج، ترکیبات گوگردی دی‌متیل سولفید (DMS) و دی‌متیل دی‌سولفید (DMDS) را در جو این سیاره شناسایی کرده‌اند؛ موادی که روی زمین توسط میکروب‌های دریایی تولید می‌شوند.
به گفته پژوهشگران در مقاله‌ای که در نشریه The Astrophysical Journal Letters منتشر شده است، آنها «شواهد مستقلی از وجود DMS و/یا DMDS با فراوانی بالا» را گزارش کرده‌اند. این یافته‌ها بر شواهد قبلی مبنی بر وجود DMS در جو K2-18 b استوار است و احتمال وجود حیات در این جهان دور را تقویت می‌کند.
01
از 03سیاره‌ای آبی با شرایط مناسب حیات
سیاره K2-18 b در فاصله‌ای از ستاره خود قرار دارد، که امکان وجود اقیانوس‌های مایع در آن وجود دارد. این سیاره در فاصله حدود ۱۲۴ سال نوری از زمین قرار گرفته است و در دسته سیارات “Hycean” قرار دارد؛ یعنی جهانی که ممکن است اقیانوس‌های سراسری با جو غنی از هیدروژن داشته باشد. چنین سیاراتی در سال‌های اخیر به اهداف اصلی جست‌وجوی حیات فرازمینی تبدیل شده‌اند.
داده‌های به‌دست‌آمده از ابزار MIRI تلسکوپ جیمز وب که بازه مادون‌قرمز میانی (۶ تا ۱۲ میکرومتر) را بررسی می‌کند، به شناسایی این ترکیبات کمک کرده است. این مشاهدات، مکمل داده‌های پیشین بودند که حضور مولکول‌های حاوی کربن مانند: متان و دی‌اکسید کربن را تأیید کرده بودند.
نیکو مادوسودهان، استاد موسسه نجوم دانشگاه کمبریج و سرپرست تیم تحقیق گفت: «ما نمی‌دانستیم که سیگنال مشاهده‌شده در گذشته مربوط به DMS است یا نه، اما همان نشانه اولیه برای بررسی بیشتر با تلسکوپ جیمز وب از طریق ابزاری متفاوت کافی بود.»
این ترکیبات، زمانی شناسایی شدند که K2-18 b از مقابل ستاره خود عبور و نور ستاره از جو سیاره عبور کرد. با مطالعه طول‌موج‌هایی که جذب شده‌اند، دانشمندان می‌توانند به نوع ترکیبات موجود در جو پی ببرند. الگوهای جذبی شناسایی‌شده به طور خاص با DMS و DMDS مطابقت داشتند و ضریب اطمینان آماری آنها حدود ۹۹.۷ درصد گزارش شده است.
داده‌های مشاهده‌شده با دایره‌های زرد و همراه با عدم قطعیت‌های یک سیگما نمایش داده شده‌اند. منحنی‌ها، مدل‌های برازش‌شده به این داده‌ها را نشان می‌دهند؛ منحنی سیاه، برازش میانه مدل است و منحنی‌های فیروزه‌ای، محدوده عدم قطعیت یک سیگما را برای مدل مشخص می‌کنند.
ویژگی‌های جذبی منتسب به دی‌متیل سولفید (DMS) و دی‌متیل دی‌سولفید (DMDS) با خطوط افقی و برچسب‌های متنی مشخص شده‌اند.
مادوسودهان تأکید کرد: «این شواهد مستقل و از ابزاری متفاوت نسبت به مشاهدات پیشین و در بازه نوری متفاوتی به‌دست آمده‌اند. این سیگنال، قوی و شفاف ظاهر شده است.»
02
از 03اهمیت ترکیبات شیمیایی کشف‌شده
دلیل اهمیت این کشف آن است که DMS و DMDS به عنوان گازهای زیست‌امضا (biosignatures) شناخته می‌شوند؛ ترکیباتی که حداقل در زمین از موجودات زنده سرچشمه می‌گیرند. هرچند فرایندهای غیرزیستی نیز می‌توانند این مواد را تولید کنند، اما حفظ آنها در سطح بالای شناسایی‌شده بدون تولید زیستی، دشوار به نظر می‌رسد.
در حالی که غلظت این ترکیبات در جو زمین اغلب کمتر از یک قسمت در میلیارد است، در K2-18 b غلظتی بیش از ده قسمت در میلیون گزارش شده، که هزاران برابر بیشتر از زمین است.
مادوسودهان بیان کرد: «مطالعات نظری قبلی پیش‌بینی کرده بودند که سطوح بالای گازهای گوگردی مانند: DMS و DMDS در سیارات Hycean ممکن است و حالا ما شاهد چنین شرایطی هستیم. با توجه به تمام داده‌های موجود، سناریوی وجود حیات در یک دنیای Hycean با اقیانوسی پر از موجودات زنده، بهترین توضیح برای یافته‌های ما است.»
03
از 03گام بعدی: تأیید قطعی حیات فرازمینی
هرچند این یافته‌ها بهترین شواهد برای وجود فعالیت زیستی در یک سیاره فراخورشیدی محسوب می‌شوند، اما برای دستیابی به قطعیت نیاز به مشاهدات بیشتر است. داده‌های اضافی از تلسکوپ جیمز وب می‌توانند سطح اطمینان را از ۹۹.۷ درصد به سطح قطعی ۹۹.۹۹ درصد افزایش دهند.
مادوسودهان اعلام کرد: «ممکن است دهه‌ها بعد، به این لحظه به عنوان نقطه عطفی در تاریخ نگاه کنیم؛ زمانی که جهان زنده در دسترس ما قرار گرفت. این شاید همان لحظه‌ای باشد که پرسش بنیادین درباره تنها بودن ما در جهان، به مرحله پاسخ‌گویی رسید.»
اگر این کشف در آینده تأیید شود، می‌تواند نخستین شناسایی زیست‌امضا در سیاره‌ای خارج از منظومه شمسی باشد؛ گامی بزرگ در مسیر یافتن پاسخ این پرسش که آیا ما در این جهان تنها هستیم یا خیر.
