یک مطالعه جدید از دانشگاه مارتین لوتر هاله-ویتنبرگ (MLU) نشان می‌دهد که تحریک مغز با جریان مستقیم (tDCS) می‌تواند بر سرعت تصمیم‌گیری و انعطاف‌پذیری ذهنی تأثیر بگذارد.
به گزارش تکناک، هرچند این اثرات به نسبت ظریف و وابسته به شرایط خاص هستند، اما یافته‌ها نشان می‌دهند که این روش می‌تواند بر فرایند تصمیم‌گیری افراد تأثیر بگذارد.
فهرست مطالب
تحریک مغز با جریان مستقیم چیست؟
تحریک مغز با جریان مستقیم (transcranial Direct Current Stimulation – tDCS) روشی غیرتهاجمی است، که با ارسال یک جریان الکتریکی ضعیف از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند، فعالیت مغز را تغییر می‌دهد. نوع تحریک بستگی به نوع الکترود دارد و دو نوع است:
- تحریک آندال (مثبت): باعث افزایش فعالیت عصبی در ناحیه مورد نظر می‌شود.
- تحریک کاتدال (منفی): فعالیت عصبی را کاهش می‌دهد.
دکتر سباستین کوبلر، یکی از پژوهشگران این مطالعه در این زمینه گفت: «این روش مزایای زیادی دارد؛ غیرتهاجمی است و استفاده از آن بسیار آسان می‌باشد، به همین دلیل در روانشناسی به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.»
تحقیقات گسترده‌ای نیز در حال حاضر برای بررسی استفاده‌های بالقوه این روش در درمان اختلالات عصبی و روانی در حال انجام است.
بررسی تأثیر tDCS بر تصمیم‌گیری
در این مطالعه که با حضور ۴۰ شرکت‌کننده انجام شد، پژوهشگران MLU، منطقه‌ای خاص از مغز به نام قشر پشتی جانبی پیش‌پیشانی (DLPFC) را هدف قرار دادند. این ناحیه نقش کلیدی در برنامه‌ریزی و ارزیابی اقدامات دارد.
پروفسور تورستن شوبِرت، از دیگر پژوهشگران این مطالعه توضیح داد: «شرکت‌کنندگان باید به صورت هم‌زمان دو وظیفه شنیداری و دیداری را انجام می‌دادند و تصمیم می‌گرفتند که کدام را ابتدا انجام دهند.»
الکترودها در تمام مدت آزمایش روی سر شرکت‌کنندگان باقی ماندند. نکته مهم این بود که نه شرکت‌کنندگان و نه پژوهشگران نمی‌دانستند که آیا جریان الکتریکی فعال است یا خیر و اگر فعال بود، چه نوعی از تحریک استفاده می‌شد. این آزمایش‌ها با فاصله زمانی حداقل یک هفته تکرار شدند.
سرعت تصمیم‌گیری و انعطاف‌پذیری ذهنی
نتایج مطالعه نشان داد که:
- در تحریک آندال (افزایش فعالیت مغزی): شرکت‌کنندگان تصمیم‌گیری سریع‌تری داشتند، یعنی زمان کمتری برای انتخاب وظیفه صرف شد.
- در تحریک کاتدال (کاهش فعالیت مغزی): افراد تمایل داشتند که به ترتیب تصمیم‌گیری قبلی خود پایبند بمانند.
دکتر کوبلر بیان کرد: «یافته‌ها نشان می‌دهند که تحریک یا مهار این ناحیه از مغز می‌تواند انعطاف‌پذیری ذهنی افراد را هنگام انجام چند وظیفه هم‌زمان افزایش یا کاهش دهد.»
تفاوت مشاهده‌شده در حدود ۱۰۰ میلی‌ثانیه بود. شاید این عدد کوچک به نظر برسد، اما در حوزه روانشناسی تجربی، چنین تغییراتی قابل توجه و معنادار تلقی می‌شوند.
نگاه واقع‌بینانه به دستگاه تحریک مغز با جریان مستقیم
در حال حاضر، دستگاه‌های تجاری تحریک مغز با جریان مستقیم (tDCS) نیز در بازار موجود هستند و با وعده‌هایی مانند: افزایش خلاقیت و تمرکز به فروش می‌رسند. اما محققان هشدار می‌دهند که نباید فریب این ادعاهای اغراق‌آمیز را خورد.
کوبلر تأکید کرد: «ادعاهای گسترده درباره این فناوری قابل اعتماد نیستند. اما مطالعه ما نشان می‌دهد که این روش در شرایط کنترل‌شده، می‌تواند بر فرایندهای ذهنی مثل تصمیم‌گیری اثرگذار باشد. البته باید گفت که این اثرات بسیار ظریف و وابسته به عوامل متعددی هستند.»
