یک مطالعه جدید از قانون ساده‌ای پرده بر می‌دارد که شکل‌دهنده پراکندگی گونه‌ها در زیست‌بوم‌های مختلف زمین است.
به گزارش تکناک، این پژوهش جدید که در مجله Nature Ecology & Evolution منتشر شده است، نشان می‌دهد که گونه‌های جانوری و گیاهی اغلب از مرکز زیست‌بوم خود به مناطق دیگر گسترش پیدا می‌کنند. این موضوع می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی و پیش‌بینی تأثیرات تغییرات اقلیمی داشته باشد، چرا که به دانشمندان کمک می‌کند الگوهای جابه‌جایی گونه‌ها را بهتر درک کنند و راه‌های مؤثرتری برای حفظ محیط زیست پیدا کنند.
فهرست مطالب
محدودیت موانع طبیعی بر پراکندگی گونه‌ها
زمین به قلمروهایی زیستی موسوم به منطقه زیستی (Bioregion) تقسیم می‌شود. این قلمروها از طریق موانع طبیعی مثل اقیانوس‌ها، رشته کوه‌ها و اقلیم‌های سخت از هم جدا می‌شوند. این محدودیت‌ها سبب می‌شوند که در هر منطقه، مجموعه‌ای از گونه‌ها جدا از بقیه تکامل یابند. این موضوع در کنار تاریخ زمین‌شناسی و شرایط محیطی، تنوع زیستی ویژه‌ای در هر قلمرو ایجاد کرده است.
شگفتی دانشمندان از الگوی واحد در پراکندگی گونه‌ها
پژوهشگران از دانشگاه اومئو در سوئد، اسپانیا و انگلستان در این مطالعه گونه‌هایی از جمله دوزیستان، پرندگان، سنجاقک‌ها، پستانداران، ماهیان، خزندگان و درختان را در زیست‌بوم‌های مختلف جهان تحلیل کردند. آنها انتظار داشتند که با وجود تنوع چشمگیر در زیستگاه‌ها و تاریخ تکاملی گونه‌ها، الگوهای پراکندگی آنها با هم فرق داشته باشد، اما آنها در تمام این قلمروها همان قانون پایه را مشاهده کردند.
شعاع پراکندگی از هسته زیست‌بوم
روبن برناردو-مادرید، پژوهشگر ارشد این تحقیق گفت: «در هر منطقه زیستی، یک نقطه مرکزی وجود دارد که بیشتر گونه‌ها در آن زندگی می‌کنند. از این مرکز، گونه‌ها به مناطق دیگر گسترش پیدا می‌کنند، اما فقط بعضی از آنها می‌توانند در محیط‌های جدید زنده بمانند و به زندگی ادامه دهند.»
این یافته بر نقش این هسته‌های زیستی در حمایت از تنوع زیستی در مقیاس منطقه‌ای تأکید می‌کند و آنها را به عنوان نقطه‌ای حساس در حفاظت از گونه‌ها معرفی می‌کند.
فیلترینگ محیطی؛ قانون بنیادی در پراکندگی گونه‌ها
این پژوهش نشان می‌دهد که فقط گونه‌هایی می‌توانند در یک محیط زنده بمانند که با شرایط آن سازگار باشند. این فرایند که فیلترینگ محیطی نام دارد، باعث می‌شود که فقط گونه‌های مقاوم بتوانند در مناطق جدید دوام بیاورند. این الگو نقش مهمی در پراکندگی گونه‌ها در زیست‌بوم‌های مختلف دارد.
این مفهوم از مدت‌ها پیش در بوم‌شناسی مطرح بود، اما این پژوهش مدارک کاربرد آن را در مقیاس جهانی و در عرصه‌های زیستی مختلف ارائه کرده است.
کاربرد قانون پراکندگی در پیش‌بینی آینده تنوع زیستی
این قانون می‌تواند به دانشمندان در پیش‌بینی این موضوع کمک کند که تنوع زیستی در آینده و با تغییرات اقلیمی، چگونه دگرگون خواهد شد.
این قانون پیش‌بینی می‌کند که در صورت گرم شدن زمین و از بین رفتن زیستگاه‌ها، احتمال زیادی وجود دارد که گونه‌ها از هسته زیست‌بوم خارج شوند و تنها بخشی از آنها بتوانند در مناطق جدید دوام بیاورند.
این یافته از طریق شناسایی قانون ساده پراکندگی گونه‌ها در زیست‌بوم‌ها، می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های حفاظت از تنوع زیستی و در پیش‌بینی آثار تغییرات اقلیمی بر گونه‌ها کاربرد زیادی داشته باشد. در نتیجه این قانون می‌تواند به عنوان یک راهنمایی ارزشمند در برنامه‌ریزی برای نگهداری از تنوع زیستی عمل کند.
