بزرگ‌ترین دوربین دیجیتال جهان LSST در نقطه‌ای بلند از کوه‌های آند در شیلی در رصدخانه «ورا روبین» سرانجام نخستین تصاویر نجومی خود را ثبت کرد.
به گزارش تکناک، این دستاورد علمی پس از دو دهه برنامه‌ریزی، مهندسی و همکاری بین‌المللی به ثمر نشسته است و به گفته کارشناسان، آغازگر عصری جدید در رصد و کشف کیهان خواهد بود.
ایده ساخت این دوربین غول‌پیکر نخستین‌بار در سال ۲۰۱۲ توسط آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده SLAC وابسته به وزارت انرژی ایالات متحده مطرح شد. هدف این پروژه، طراحی یک دوربین نجومی با وضوح خارق‌العاده ۳.۲ گیگاپیکسل برای انجام مأموریتی ده‌ساله در رصدخانه‌ای جدید در شیلی بود.
طراحی‌های مفهومی و جزئیات فنی پروژه تا سال ۲۰۱۵ منتشر و روند ساخت آغاز شد. ۱۸۹ حسگر تصویربرداری اولیه در سال ۲۰۲۰ مونتاژ شد، که هر کدام قادر به ثبت تصاویر ۱۶ مگاپیکسلی بودند و نخستین تست‌های تصویربرداری صورت گرفت. این عدد در ادامه به ۲۰۱ حسگر افزایش یافت و پیکسل‌هایی با اندازه ۱۰ میکرون، دقت تصویر بی‌سابقه‌ای را فراهم کردند.
بزرگ‌ترین دوربین دیجیتال جهان با وزنی معادل ۳ هزار کیلوگرم و ابعادی هم‌اندازه یک خودروی سواری، مجهز به صفحه کانونی درون محفظه خلأ است که توسط سه عدسی بزرگ، از جمله یک عدسی ابتدایی به قطر یک متر و عدسی بیرونی به قطر ۱.۵ متر پوشش داده شده است. سیستم اپتیکی این دوربین قادر است در هر ۲۰ ثانیه، یک نوردهی ۱۵ ثانیه‌ای از آسمان ثبت کند و در گستره‌ای از طول‌موج‌های فرابنفش تا نزدیک به فروسرخ فعالیت نماید.
این دوربین غول‌پیکر در اسفندماه گذشته به رصدخانه ورا روبین منتقل و روی تلسکوپ «سیمونی سروِی» نصب شد. «آرون رودمن»، مدیر پروژه، این رویداد را یک «لحظه سرنوشت‌ساز» توصیف کرد و گفت:
«ما به سطحی از وضوح و عمق در تصویربرداری از آسمان نیم‌کره جنوبی دست خواهیم یافت که تاکنون بی‌سابقه بوده است.»
اکنون نخستین تصاویر علمی این دوربین منتشر شده‌اند؛ ترکیبی از ۶۷۸ تصویر ثبت‌شده طی یک بازه ۷ ساعته که جزئیاتی خیره‌کننده از سحابی‌های ترافید و لاگون را آشکار می‌سازد؛ جزئیاتی که در شرایط عادی یا بسیار کم‌نور هستند یا اصلاً دیده نمی‌شوند. همچنین رصدخانه مجموعه‌ای از ویدیوهای «نگاه نخست» را برای علاقه‌مندان منتشر کرده است.
«ژلیکو ایوزیچ»، مدیر ساخت رصدخانه روبین، در واکنش به این موفقیت گفت:
«انتشار نخستین تصاویر علمی ما نقطه عطفی شگفت‌انگیز است. این رویداد، نتیجه حدود بیست سال تلاش، نوآوری و همکاری جهانی است. اکنون با پایان ساخت، نگاه خود را کاملاً به آسمان معطوف می‌کنیم، که فقط برای عکس گرفتن نیست، بلکه برای آغاز دورانی تازه در کشف کیهان است.»
بزرگ‌ترین دوربین دیجیتال جهان LSST قرار است طی ۱۰ سال آینده، به طور مداوم از آسمان جنوبی تصویربرداری کند و داده‌هایی بی‌نظیر برای تحلیل ساختار کهکشان‌ها، رصد اجرام گذرا، کشف سیارک‌ها، بررسی ماده تاریک و حتی پیش‌بینی برخوردهای احتمالی کیهانی فراهم آورد.
با آغاز فعالیت این دوربین، نه‌تنها اخترشناسان بلکه کل جامعه علمی جهان در آستانه ورود به دوره‌ای تازه از شناخت جهان هستی قرار گرفته‌اند؛ دورانی که تصویر آن، با وضوحی فراتر از همیشه، از دل کوه‌های شیلی به زمین مخابره می‌شود.
