احتمال از دست دادن ناگهانی بینایی با آمپول‌های لاغری

پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که آمپول‌های لاغری مانند اوزمپیک و مونجارو ممکن است با افزایش خطر سکته چشمی و بیماری‌های چشمی مرتبط باشند.

به گزارش تک‌ناک، آمپول‌های لاغری پرطرفدار اوزمپیک (Ozempic)، وگووی (Wegovy) و مونجارو (Mounjaro) که با نام علمی سماگلوتاید (semaglutide) و تیرزپاتاید (tirzepatide) شناخته می‌شوند، انقلابی در درمان دیابت و چاقی ایجاد کرده‌اند.

این آمپول‌ها جزو داروهایی هستند که عملکرد آنها شبیه هورمونی به نام GLP-1 است. این هورمون به بدن کمک می‌کند تا اشتها کمتر شود و میل به غذا کاهش پیدا کند. همچنین باعث کنترل بهتر قند خون می‌شود. به همین دلیل، این داروها برای درمان دیابت نوع ۲ و کمک به کاهش وزن بسیار پرطرفدار شده‌اند.

با وجود این، یکی از عوارض نادر اما شدید که در تحقیقات اخیر به آن اشاره شده، نوروپاتی ایسکمیک قدامی غیرشریانی (NAION) است، که به آن سکته چشمی نیز گفته می‌شود. این بیماری در اثر کاهش یا قطع ناگهانی جریان خون به عصب بینایی ایجاد و باعث کاهش ناگهانی و بدون درد بینایی می‌شود.

در این بیماری:

• بیماران اغلب هنگام بیدار شدن متوجه از دست دادن بینایی در یک چشم خود می‌شوند.
• بینایی طی چند هفته بدتر و سپس تثبیت می‌شود.
• حدود ۷۰ درصد بیماران هیچ بهبود بینایی را تجربه نمی‌کنند.

یافته‌های پیشین درباره خطر سکته چشمی

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ نشان داد:

• بیماران دیابتی مصرف‌کننده آمپول‌های لاغری، ۴ برابر بیشتر در معرض ابتلا به سکته چشمی هستند.
• در افرادی که این آمپول‌ها را برای کاهش وزن مصرف می‌کنند، خطر ابتلا به سکته چشمی تقریباً ۸ برابر بیشتر است.

سازمان دارویی اروپا در ژوئن ۲۰۲۴ اعلام کرد که سکته چشمی یکی از عوارض بسیار نادر آمپول‌های لاغری است و احتمال وقوع آن حدود یک مورد در هر ۱۰ هزار نفر است.

ارتباط آمپول‌های لاغری با بیماری رتینوپاتی دیابتی

علاوه بر سکته چشمی، شواهدی وجود دارد که آمپول‌های لاغری می‌توانند بیماری رتینوپاتی دیابتی را تشدید کنند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که قند خون بالا به رگ‌های کوچک شبکیه آسیب برساند و در نهایت باعث کاهش بینایی شود.

جالب است که کاهش سریع قند خون نیز می‌تواند رگ‌های شبکیه را بی‌ثبات کند و باعث خونریزی شود.

نتایج مطالعات جدید

پژوهشگران در دو مطالعه جدید که در آمریکا انجام شد،‌ سوابق پزشکی حدود ۱۵۹ تا ۱۸۵ هزار بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ را بررسی کردند.

مطالعه اول:

• در این بررسی مشخص شد که خطر ابتلا به سکته چشمی در افرادی که آمپول‌های لاغری اوزمپیک یا مونجارو مصرف می‌کنند، کمتر از چیزی است که قبلاً تصور می‌شد (تنها ۰٫۰۴٪ از بیماران به این مشکل دچار شدند).
• همچنین پژوهشگران متوجه افزایش جزئی در برخی اختلالات دیگر مربوط به عصب بینایی شدند، اما جزئیات دقیق این اختلالات هنوز مشخص نیست.

مطالعه دوم:

• در این مطالعه، هیچ افزایش خطری برای سکته چشمی دیده نشد. با وجود این، مقدار کمی افزایش در رتینوپاتی دیابتی گزارش شد.
• همچنین بیمارانی که آمپول‌های لاغری زده بودند، کمتر دچار مشکلات شدید بینایی شدند و نیاز کمتری به درمان‌های تهاجمی چشمی داشتند.

ریسک آمپول‌های لاغری برای چه افرادی بیشتر است؟

افراد با ریسک بالای ابتلا به سکته چشمی، مانند بیماران مبتلا به بیماری‌های زیر باید قبل از شروع مصرف این داروها با پزشک مشورت کنند:

• آپنه خواب
• فشار خون بالا
• دیابت
• ساختارهای پرخطر عصب بینایی

اهمیت معاینات چشمی منظم

معاینات چشمی منظم مزایای بسیاری برای افراد دارد، که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شناسایی رتینوپاتی دیابتی
• تشخیص ساختارهای پرخطر عصب بینایی
• نظارت بر تغییرات احتمالی ناشی از دارو

همچنین مدیریت سلامت قلب، کنترل فشار خون، قند و کلسترول می‌تواند خطر بروز سکته چشمی را کاهش دهد.

اگرچه سکته چشمی یک بیماری جدی است، اما باید مزایا و خطرات آمپول‌های لاغری را با هم سنجید. این داروها علاوه بر کنترل دیابت و کمک به کاهش وزن، در کاهش خطر سکته قلبی و افزایش طول عمر مؤثر هستند.

بنابراین، تصمیم‌گیری باید آگاهانه و همراه با نظارت منظم توسط پزشک و متخصص چشم انجام شود.