چین ماشین لباسشویی فضایی بدون مواد شوینده طراحی کرده که با مه و ازن، لباس فضانوردان را در شرایط بی‌وزنی به‌طور کامل تمیز و ضدعفونی می‌کند.
به گزارش تکناک، فضانوردان همیشه با مشکل بزرگی به نام لباس‌های کثیف در فضا روبه‌رو بوده‌اند. چون در ایستگاه‌های فضایی نه ماشین لباسشویی وجود دارد و نه آب کافی، آنها ناچارند لباس‌ها را تا زمانی که دیگر قابل‌استفاده نباشند بپوشند و سپس دور بیندازند.
اما به‌زودی این وضعیت تغییر خواهد کرد؛ چرا که مرکز تحقیقات و آموزش فضانوردان چین سیستمی شبیه به ماشین لباسشویی توسعه داده که می‌تواند لباس‌ها را بدون مواد شوینده تمیز کند.
پژوهشگران یک دستگاه جمع‌وجور و مکعبی شکل ساخته‌اند که کمی بزرگ‌تر از یک چمدان است و تنها ۱۲ کیلوگرم وزن دارد. طبق گزارش South China Morning Post، این دستگاه برای شست‌وشوی لباس‌ها از مه و ازن استفاده می‌کند و تقریباً به هیچ آبی نیاز ندارد.
آب در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) و ایستگاه فضایی Tiangong چین یک منبع بسیار ارزشمند است. هر قطره آن به‌دقت بازیافت می‌شود و جایی برای شستن لباس باقی نمی‌گذارد. فضانوردان بیشتر آب موردنیاز خود را از سیستم پیشرفته بازیافت آب تأمین می‌کنند؛ سیستمی که حتی بخار تنفس، عرق، ادرار و آب دوش را جمع‌آوری و تصفیه می‌کند. این آب بازیافتی عمدتاً برای آشامیدن و بهداشت شخصی اولویت دارد و انتقال آب تازه از زمین نیز به دلیل وزن و انرژی لازم برای پرتاب، بسیار پرهزینه است.
هرچند در ایستگاه فضایی خبری از خاک و گل نیست، اما لباس‌ها در اثر عرق ناشی از تمرین‌های روزانه آلوده و بدبو می‌شوند. فضانوردان پس از پایان استفاده، این لباس‌ها را در کپسول‌های باری قرار می‌دهند تا هنگام بازگشت به جو زمین بسوزند. برای حل این مشکل، آژانس‌های فضایی روش‌های مختلفی را برای شست‌وشوی لباس‌ها در فضا بررسی کرده‌اند. از جمله در سال ۲۰۲۱ شرکت Tide آزمایشی با مواد شوینده ویژه در ISS انجام داد و در سال ۲۰۲۳ شرکت Ultrasonic پیشنهادی برای استفاده از لرزش و آب کم مطرح کرد که البته در حذف باکتری‌ها موفق نبود.
رویکرد جدید چین کاملاً با شرایط بی‌وزنی سازگار است. این دستگاه تنها با ۴۰۰ میلی‌لیتر آب به شکل مه فوق‌العاده ریز می‌تواند تا ۸۰۰ گرم لباس را تمیز کند. به‌جای مواد شوینده، دستگاه با استفاده از نور فرابنفش ازن تولید می‌کند و لباس‌ها را ضدعفونی کرده و امکان استفاده مجدد تا پنج بار فراهم می‌سازد. طراحی این ماشین به‌گونه‌ای است که از مشکلاتی مانند تجمع مایعات یا پسماند کف جلوگیری می‌کند.
چرخه شست‌وشو در این سیستم تنها ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و در یک محفظه کاملاً بسته انجام می‌گیرد. ابتدا لباس‌ها با مه ریز پاشیده می‌شوند، سپس ازن برای ضدعفونی آزاد می‌شود. در ادامه هوای گرم لباس‌ها را خشک کرده و ازن را تجزیه می‌کند. حسگرها و فیلترها نیز اطمینان می‌دهند که هیچ گاز یا قطره مضری آزاد نشود. شبیه‌سازی‌ها نشان داده‌اند که این دستگاه توانسته ۹۹.۹ درصد باکتری‌ها را از بین ببرد.
پژوهشگران عمر مفید سیستم را دست‌کم پنج سال برآورد کرده‌اند و قصد دارند نمونه اولیه آن را برای مأموریت‌های طولانی‌تر بهبود دهند. آنها می‌گویند این فناوری می‌تواند میزان لباس موردنیاز در مأموریت‌های فضایی را بیش از ۶۰ درصد کاهش دهد.
با توجه به هزینه بسیار بالای انتقال هر کیلوگرم بار به مدار، توسعه فناوری‌های شست‌وشوی لباس در فضا برای مأموریت‌های آینده به ماه یا مریخ حیاتی خواهد بود و می‌تواند در کاهش بار پرتابی از زمین نقش مهمی ایفا کند.
