یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که مصرف زیاد نمک باعث تغییر در سلول‌های مغزی و التهاب می‌شود و فشار خون بالا را به دنبال دارد.
به گزارش تکناک، این تحقیق توسط دانشمندان دانشگاه مک‌گیل کانادا انجام شده است و یافته‌های آنها می‌تواند راه را برای درمان‌های نوین فشار خون بالا هموار کند.
سلول‌های عصبی مغز (نورون‌ها) و سلول‌های گلیال در مغز هماهنگ با هم کار می‌کنند و این همکاری باعث تنظیم پیام‌های عصبی و میزان واکنش‌پذیری نورون‌ها می‌شود. یکی از انواع سلول‌های گلیال، آستروسیت‌ها هستند که شکل ستاره‌ای دارند و می‌توانند در شرایط مختلف، مثل فشار خون بالا، ظاهر خود را تغییر دهند. با وجود این، دلیل این تغییرات تا امروز برای دانشمندان روشن نبوده است.
برای فهم بهتر اینکه چرا آستروسیت‌ها تغییر شکل می‌دهند، پژوهشگران دانشگاه مک‌گیل آزمایشی روی موش‌های صحرایی انجام دادند که غذای پرنمک مصرف می‌کردند. آنها مشاهده کردند که سلول‌های آستروسیت در بخش مهمی از مغز به نام هیپوتالاموس، بخشی از شاخه‌های خود را از دست می‌دهند. این تغییر فقط در ظاهر سلول‌ها نبود، بلکه نشانه‌ای از یک واکنش زنجیره‌ای بود که با مصرف زیاد نمک شروع می‌شد، باعث التهاب در مغز می‌شد و در نهایت فشار خون را بالا می‌برد.
این یافته نگاه تازه‌ای به فشار خون بالا ارائه می‌دهد. در حالی که پیش‌تر کلیه‌ها و رگ‌های خونی مقصر اصلی این عارضه شناخته می‌شدند، اکنون شواهد نشان می‌دهد که مغز نیز می‌تواند عامل پنهان در بروز این بیماری باشد، به‌ویژه در مواردی که درمان‌های مرسوم کارایی ندارند.
ماشا پراگر-خوتورسکی، یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: «این شواهد جدید نشان می‌دهد که فشار خون بالا می‌تواند منشأ مغزی داشته باشد. این موضوع راه را برای توسعه درمان‌هایی باز می‌کند که به صورت مستقیم بر مغز اثر می‌گذارند.»
پژوهشگران برای اینکه رژیم غذایی ناسالم انسان را در آزمایش بازسازی کنند، به موش‌ها آب نمک‌دار با غلظت حدود ۲ درصد دادند. این مقدار نمک تقریباً برابر با چیزی است که انسان‌ها در طول روز با خوردن خوراکی‌هایی مثل سوسیس، نودل‌های فوری و پنیرهای فرآوری‌شده دریافت می‌کنند.
فهرست مطالب
التهاب مغزی و نقش میکروگلیا در فشار خون بالا
این تغییرات فقط محدود به بدن نبودند، بلکه مغز را هم تحت تأثیر قرار دادند. با خوردن آب نمک‌دار، سلول‌های ایمنی مغز به نام میکروگلیا، دور نورون‌هایی جمع شدند که هورمون وازوپرسین تولید می‌کنند. این هورمون به کنترل فشار خون کمک می‌کند. جالب است که این واکنش فقط در همین بخش از مغز اتفاق افتاد و بقیه قسمت‌ها بدون تغییر باقی ماندند.
در این فرایند، سلول‌های میکروگلیا فقط تماشاگر نبودند، بلکه وارد عمل شدند و شاخه‌های سلول‌های آستروسیت را حذف کردند. این شاخه‌ها از نورون‌ها محافظت و فعالیت آنها را تنظیم می‌کنند. زمانی که آستروسیت‌ها کنار رفتند، مقدار ماده‌ای به نام گلوتامات در مغز بیشتر شد؛ گلوتامات یکی از پیام‌رسان‌های اصلی عصبی است.
این افزایش باعث فعال شدن گیرنده‌هایی به نام NMDA شد و در نتیجه، نورون‌هایی که هورمون وازوپرسین تولید می‌کنند، بیش‌فعال شدند. این اتفاق در نهایت باعث بالا رفتن فشار خون شد.
جالب اینجا است، زمانی که دانشمندان جلوی این «هرس سلولی» توسط میکروگلیا را گرفتند، فعالیت نورون‌ها کمتر شد و فشار خون دوباره به حالت طبیعی برگشت. این کشف نشان می‌دهد که میکروگلیا نقش مهم و پنهانی در کنترل فشار خون دارند.
فناوری‌های نوین در خدمت علم
پژوهشگران این تغییرات را با استفاده از روش‌های پیشرفته تصویربرداری مغزی و تکنیک‌های آزمایشگاهی جدید مشاهده کردند.
پراگر-خوتورسکی بیان کرد: «مدت‌ها نقش مغز در فشار خون بالا نادیده گرفته می‌شد، چرا که بررسی آن سخت‌تر از اندام‌های دیگر بود. اما حالا با کمک فناوری‌های پیشرفته، می‌توانیم این تغییرات را همان لحظه‌ای که اتفاق می‌افتند، ببینیم و بررسی کنیم.»
گام بعدی دانشمندان، بررسی این موضوع است که آیا فرایند مشابهی در سایر انواع فشار خون نیز رخ می‌دهد یا خیر.
