داروهای ضد افسردگی معروف، سلاحی جدید در درمان سرطان

دانشمندان دانشگاه UCLA کشف کرده‌اند که برخی از داروهای ضد افسردگی معروف به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند تا بهتر با سرطان بجنگد.

به گزارش تک‌ناک، این مطالعه که نتایج آن در مجله Cell منتشر شده است، نشان داد که داروهای ضد افسردگی باعث بهبود عملکرد سلول‌های T سیستم ایمنی و کاهش رشد تومورها در چندین نوع سرطان در انسان‌ها و حیوانات می‌شوند.

دکتر لیلی یانگ، پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: «به نظر می‌رسد که داروهای ضد افسردگی، به خصوص از نوع SSRI (مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین) نه‌تنها حال روحی را بهتر می‌کنند، بلکه در مقابله با سرطان هم نقش دارند. این داروها می‌توانند سلول‌های T را تقویت کنند. از آنجایی که این داروها سال‌ها است با خیال راحت برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند، استفاده از آنها در درمان سرطان خیلی راحت‌تر و سریع‌تر از ساخت یک داروی کاملاً جدید خواهد بود.»

طبق آمار مرکز CDC، حدود یک نفر از هر هشت بزرگسال در آمریکا از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کند و SSRIs رایج‌ترین آنها هستند. این داروها با مسدود کردن پروتئین انتقال‌دهنده سروتونین (SERT) سطح سروتونین را در مغز افزایش می‌دهند؛ هورمونی که به هورمون شادی مشهور است.

اما سروتونین فقط به خلق‌وخو محدود نمی‌شود و بر فرایندهای دیگری مانند گوارش، سوخت‌وساز و عملکرد سیستم ایمنی نیز اثر دارد.

از مهارکننده‌های MAO تا SSRIs

یانگ و تیم تحقیقاتی او در سال ۲۰۲۱ کشف کردند که سلول‌های T هنگام شناسایی تومور، تولید آنزیمی به نام MAO-A را افزایش می‌دهند. این آنزیم، سروتونین و دیگر ناقل‌های عصبی مانند دوپامین را تجزیه می‌کند و همین موضوع توانایی ضدسرطانی سلول‌ها را کاهش می‌دهد. استفاده از مهارکننده‌های MAO (MAOIs) در حیوانات، قدرت سلول‌های ایمنی را در نابودی تومورها افزایش داد.

با توجه به عوارض جانبی شدید و محدودیت‌های ایمنی داروهای MAOI، پژوهشگران مسیر جدیدی را در پیش گرفتند و تمرکز خود را بر انتقال‌دهنده سروتونین (SERT) معطوف کردند. داروهای ضد افسردگی از نوع SSRI که بر این پروتئین اثر می‌گذارند، به‌ عنوان گزینه‌ای ایمن‌تر و با عوارض کمتر شناخته می‌شوند.

در حالی که آنزیم MAO-A چندین نوع ماده شیمیایی عصبی را تجزیه می‌کند، پروتئین SERT تنها مسئول انتقال سروتونین در مغز است. این ویژگی باعث شده است که داروهای SSRI به گزینه‌ای مناسب و قابل‌ توجه برای تحقیقات تبدیل شوند.

کاهش ۵۰ درصدی رشد تومور با داروهای ضد افسردگی

پژوهشگران، داروهای SSRI را در انسان‌ها و حیوانات برای سرطان‌های ملانوما، پستان، پروستات، روده بزرگ و مثانه آزمایش کردند. نتایج نشان داد که مصرف این داروها، اندازه تومورها را به‌ طور متوسط بیش از ۵۰ درصد کاهش داد و سلول‌های T کشنده را در تخریب سلول‌های سرطانی توانمندتر ساخت.

داروهای SSRI با افزایش دسترسی سلول‌های T به سیگنال‌های سروتونین، آنها را در محیط سرکوبگر تومور فعال‌تر می‌کند و توان آنها را در نابودی سلول‌های سرطانی بازمی‌گردانند.

داروهای ضد افسردگی مکمل درمان‌های ایمنی نوین

پژوهشگران بررسی کردند که آیا ترکیب داروهای SSRI با درمان‌های ایمنی ضد سرطان (ایمونوتراپی) می‌تواند نتایج بهتری ایجاد کند یا خیر. آنها ترکیب یک داروی SSRI و یک آنتی‌بادی به نام آنتی‌بادی ضد PD-1 را روی حیوانات آزمایشگاهی مبتلا به سرطان ملانوما و روده بزرگ آزمایش کردند.

نتایج قابل‌ توجه بود و کاهش چشمگیر اندازه تومورها در تمامی حیوانات تحت درمان و حتی بهبودی کامل (remission) در برخی موارد مشاهده شد.

این یافته‌ها می‌تواند نقطه عطفی در افزایش کارایی درمان‌های سرطان باشد، چرا که تنها کمتر از ۲۵ درصد بیماران به این درمان‌ها پاسخ مثبت می‌دهند.

گام‌های بعدی دانشمندان

یانگ و همکاران او قصد دارند به این سوال پاسخ دهند: آیا بیماران سرطانی که در حال حاضر از داروهای SSRI استفاده می‌کنند، نتایج درمانی بهتری نسبت به سایرین دارند یا خیر؟ حدود ۲۰ درصد بیماران سرطانی از داروهای ضد افسردگی (عمدتاً SSRIs) استفاده می‌کنند و این فرصتی منحصربه‌فرد برای پژوهش‌های بالینی آینده فراهم می‌آورد.

هزینه توسعه یک داروی سرطانی تازه به‌طور متوسط ۱.۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود، در حالی‌ که استفاده مجدد از داروهای تأییدشده سازمان غذا و دارو (FDA) حدود ۳۰۰ میلیون دلار هزینه دارد. این اختلاف نشان می‌دهد که چرا این روش تا این اندازه ارزشمند است.